Spadek ten wynika w dużej mierze z wprowadzenia w ostatnim czasie nowych rozwiązań w zakresie zwalczania nadużyć gospodarczych w zakresie podatku od towarów i usług.
Prognozowana wartość luki w VAT wyniesie w 2014 r. ok. 42 mld złotych, czyli około 2,5% PKB, podczas gdy w 2013 r. było to odpowiednio 46,8 mld złotych i 2,9% PKB. Najniższą wartość Polska odnotowała przed siedmioma laty, kiedy luka w VAT wynosiła 0,6% PKB. Gdyby udało się ten sukces powtórzyć, </strong>redukcja wyłudzeń do poziomu z 2007 r. może przynieść budżetowi państwa <strong>ok. 31,5 mld PLN dodatkowych wpływów, co jest kwotą prawie równą planowanemu budżetowi Ministerstwa Obrony Narodowej na 2014 rok.
Jednak na tle Unii Europejskiej Polska wciąż plasuje się w dolnej części rankingu pokazującego skalę wyłudzeń w VAT - większe kłopoty według danych dla 2012 r. ma jedynie 7 państw (Czarnogóra, Włochy, Grecja, Łotwa, Litwa, Słowacja i Rumunia).
„Wyłudzenia w VAT to wciąż palący problem polskiej gospodarki, jednak wydaje się, iż jesteśmy na dobrej drodze do zmian. Działania podjęte w ostatnich latach przez Ministerstwo Finansów przynoszą spodziewany skutek i zaczynamy obserwować zmniejszenie skali nadużyć podatkowych w obszarze VAT-u. Trzeba przy tym pamiętać, że nasilenie tego zjawiska w Polsce to trend, który występuje także w Unii Europejskiej” - mówi Tomasz Kassel, partner w dziale prawno-podatkowym PwC.
Pewne efekty w postaci zmniejszenia skali nadużyć w VAT przyniosła wprowadzona rok temu zasada tzw. „reverse charge”, czyli „VATu odwróconego” dla tych towarów, w przypadku których skala nadużyć była największa, jak np. wybranego asortymentu wyrobów stalowych.
„Trzeba jednak jasno powiedzieć, że VAT odwrócony - polegający na obciążeniu odpowiedzialnością za jego odprowadzenie stronę kupującą transakcji - ma jedynie działanie doraźne „post factum”, jest działaniem punktowym a nie systemowym i nie może stanowić jedynego długotrwałego rozwiązania przeciwdziałającego nadużyciom w podatku VAT” – wskazuje Jan Tokarski, wicedyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC.
Z perspektywy budżetowej pozytywny skutek daje także intensyfikacja działań Urzędów Kontroli Skarbowej oraz Wywiadu Skarbowego w celu identyfikacji i wykrycia nadużyć z podatku VAT, choć często wiąże się to z długotrwałymi i uciążliwymi postępowaniami kontrolnymi, często prowadzonymi także wobec uczciwych przedsiębiorców. Efekty przynosi również bardziej ścisła współpraca z innymi służbami, w tym przede wszystkim z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Policją, a także z organami podatkowymi w innych krajach UE, w których problem luki również występuje w znaczącym zakresie.
Postulaty na przyszłość
W celu skutecznego i istotnego ograniczenia tego typu nadużyć konieczne jest podjęcie zakrojonych na szeroką skalę działań o charakterze systemowym, prewencyjnym i długofalowym, które utrudnią lub wręcz uniemożliwiają powstawanie nadużyć już na etapie samej transakcji.
„Jednym z takich mechanizmów może być model podzielonej płatności (split payment model), który zakłada, iż przy okazji każdej transakcji, cena netto jest wpłacana na konto bieżące dostawcy, podczas gdy odpowiednia kwota podatku trafia na odrębne konto podatkowe. Innym możliwym rozwiązaniem byłaby centralna baza monitorująca VAT (central VAT monitoring database), która opiera się na e-fakturowaniu” – mówi Tomasz Kassel.
Proponujemy także wdrożenie zmian systemowych w administracji podatkowej, takich jak:
Partner zarzadzający, Tax, Legal and People (TLP), PwC Polska
Tel.: +48 502 184 846