Otwarte Fundusze Emerytalne to potencjalne źródło finansowania polskich projektów rozwojowych

Zwiększenie liczby instrumentów, w które Otwarte Fundusze Emerytalne mogłyby w Polsce inwestować, z jednej strony pozytywnie wpłynęłoby na realizację Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, z drugiej zaś zwiększyłyby bezpieczeństwo przyszłych emerytów - twierdzą eksperci firmy doradczej PwC w raporcie Miejsce Funduszy Emerytalnych w Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

Jak podkreślają autorzy opracowania najbardziej atrakcyjnymi sektorami do inwestowania przez OFE są nieruchomości, infrastruktura i fundusze Venture Capital.

Zdaniem autorów raportu PwC z punktu widzenia potencjalnej możliwości włączenia OFE w realizację Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju najbardziej atrakcyjnymi alternatywnymi formami inwestowania w Polsce byłyby: nieruchomości, w tym mieszkania na wynajem, projekty infrastrukturalne oraz fundusze Private Equity, w szczególności fundusze Venture Capital.

Umożliwienie OFE włączenia się w realizację Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jest naturalną konsekwencją oparcia realizacji ambitnych projektów inwestycyjnych przewidzianych w Planie o finansowanie ze źródeł krajowych, w tym w szczególności długookresowych oszczędności. Fundusze Emerytalne są w tej chwili najpopularniejszą formą długookresowego oszczędzania w Polsce” – mówi prof. Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny PwC.

Pod koniec 2015 r. konta w Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE) posiadało 16,5 mln Polaków i w sumie ich aktywa wynosiły 139,9 mld zł. Oznacza to, iż już po reformie z 2014 stanowią one 8% całkowitych aktywów finansowych gospodarstw domowych wynoszących 1 725 mld zł. Z racji na swój powszechny, stabilny i długookresowy charakter fundusze zgromadzone w OFE stanowią bardzo atrakcyjne i znaczące źródło finansowania dla rozwoju polskiej gospodarki, a w szczególności dla polskich firm.

Jak zauważają autorzy raportu firmy doradczej PwC „Miejsce Funduszy Emerytalnych w Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju” na skutek reformy emerytalnej z 2014 r. znacznie skurczyły się alternatywne, bezpieczniejsze instrumenty, w które OFE mogłyby inwestować powierzone im środki. Zdaniem ekspertów PwC zwiększenie wachlarza instrumentów, w które OFE mogłyby inwestować w Polsce, przyczyniłoby się zarówno do wsparcia ambitnych planów rozwojowych kraju, ale także służyłoby dywersyfikacji ryzyka prowadzącej do zwiększenia bezpieczeństwa inwestowanych środków, a więc także bezpieczeństwa przyszłych emerytów. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy ponad 80% portfela inwestycyjnego OFE ulokowane jest w akcjach.

Inwestycje w nieruchomości

Nieruchomości są najważniejszą z punktu widzenia globalnego alternatywną klasą aktywów. Ich udział w portfelach inwestycyjnych funduszy emerytalnych w Szwajcarii wynosi prawie 17%, w Portugalii 14%, w Kanadzie 8%, a w Niemczech 5%. Przy obecnej wielkości aktywów OFE w Polsce zainwestowanie w sektor nieruchomości do 10% ich aktywów wzbogaciłby ten sektor o 14 mld zł na finansowanie projektów. Środki te odpowiadają połowie obecnych nakładów, jakie są rocznie przeznaczane na budownictwo wielorodzinne i komercyjne.

Inwestycje infrastrukturalne

Fundusze emerytalne na świecie ze zwiększoną uwagą rozważają także inwestycje infrastrukturalne. Dzieje się tak z powodu niskiej korelacji produktów infrastrukturalnych z tradycyjnymi klasami aktywów. Długoterminowy horyzont inwestycyjny funduszy emerytalnych, sprawia, że są to najbardziej naturalni inwestorzy projekty infrastrukturalne.

W swojej dotychczasowej historii OFE dość chętnie wspierały projekty infrastrukturalne, m.in. przez zakup tzw. obligacji autostradowych emitowanych przez BGK. Przy obecnych regulacjach prawnych nie jest to już możliwe. Tymczasem udział OFE w finansowaniu inwestycji infrastrukturalnych bezpośrednio czy pośrednio będzie korzystny dla samych inwestycji. Projekty te bowiem zostaną ocenione na warunkach rynkowych i finansowanie uzyskają tylko te o ekonomicznym uzasadnieniu” – zauważa Katarzyna Urbańska, wicedyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC.

Inwestycje w fundusze Venture Capital

W ciągu ostatnich 20 lat fundusze emerytalne dążąc do dywersyfikacji swoich portfeli, zaangażowały się także w inwestycje w fundusze Private Equity, w tym w fundusze Venture Capital (VC). W krajach Europy Środkowej i Wschodniej jeszcze na koniec ubiegłej dekady fundusze emerytalne dostarczały mniej niż 1% kapitału inwestowanego przez fundusze VC, podczas gdy w latach 2011-2014 udział ten wahał się już od 6% do prawie 13%. Jeszcze silniejszy jest związek funduszy emerytalnych z funduszami Venture Capital w USA. W 2014 r. fundusze emerytalne dostarczyły tam prawie jedną trzecią kapitału na inwestycje typu Venture Capital.

W Polsce, przy małej liczbie specjalistów wyspecjalizowanych w zarządzaniu funduszami Venture Capital, optymalne byłoby powstanie funduszu pomiędzy OFE a funduszami Venture Capital. Stworzenie takiej (lub takich) instytucji obok wsparcia dla finansowania polskich start-upów mogłoby stanowić doskonałe uzupełnienie obecnych planów finansowania dużych przedsięwzięć innowacyjnych. Szacujemy, że OFE mogłyby zainwestować średnie do około 1% swoich aktywów w te środki w krótkim okresie. Obecnie, oznaczałoby to możliwość podwojenia inwestycji typu Venture Capital w Polsce” – podkreśla Mateusz Walewski, starszy ekonomista PwC.

O raporcie „Miejsce Funduszy Emerytalnych w Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju"

Raport został przygotowany przez firmę doradczą PwC na zlecenie i przy współpracy z Izbą Gospodarczą Towarzystw Emerytalnych. 

Skontaktuj się z nami

Jakub Kurasz

Jakub Kurasz

Dyrektor, Lider ds. Komunikacji, PwC Polska

Tel.: +48 601 289 381

Piotr Kołomycki

Piotr Kołomycki

Ekspert ds. PR, PwC Polska

Tel.: +48 519 506 606

Obserwuj nas