Zmiany w cenach transferowych wyzwaniem dla przedsiębiorców

Jak wynika z raportu „Co się zmienia w cenach transferowych? Perspektywa władz a doświadczenia przedsiębiorców 2016” obowiązek dokumentacyjny w zakresie cen transferowych obejmuje ponad 20 tys. przedsiębiorstw działających w Polsce.

Tymczasem, jak wskazują eksperci PwC, nadal co piąta firma nie posiada takiej dokumentacji, a 13% dysponuje jedynie dokumentacją opracowaną przez grupę. Kwestia ta jest coraz bardziej istotna, szczególnie w kontekście zmieniających się w przyszłym roku przepisów i zaostrzonych kontroli władz skarbowych.

Obowiązkiem dokumentacyjnym w zakresie cen transferowych jest objętych ponad 20 tys. przedsiębiorstw działających w Polsce. Z badania przeprowadzonego na potrzeby raportu PwC wynika, że w ostatnich latach 26% firm było kontrolowanych pod kątem cen transferowych. Kontrolujący najczęściej brali pod lupę największe przedsiębiorstwa, osiągające obroty powyżej 50 mln euro – aż 44% z nich przeszło w ostatnich latach przynajmniej jedną kontrolę.

„Biorąc pod uwagę formułowane przez Ministerstwo Finansów cele kontroli z zakresu cen transferowych, tj. zapobieganie transferowi zysku w ramach przedsiębiorstw wielonarodowych, należy spodziewać się, że w najbliższym czasie kontrolowane będą najczęściej podmioty z kapitałem zagranicznym. Po raz pierwszy władze skarbowe mają rzeczywiste możliwości przeprowadzania takich kontroli, m.in. dzięki nowym narzędziom, poprawiającym się kompetencjom kontrolujących, a także dostępowi do szerokiego zakresu informacji, które będą musiały być ujawniane w ramach nowych obowiązków dokumentacyjnych” - mówi Piotr Wiewiórka, partner w dziale prawno-podatkowym.

Wyniki badania PwC potwierdzają wzmożoną aktywność i wzrost skuteczności organów podatkowych w zakresie kontroli cen transferowych. W 45% kontroli, którym zostali poddani respondenci, urząd dokonał doszacowania. 36 % z tych kontroli zakończyło się korektą podatku.

Jak podkreślają eksperci PwC obecnie zmienia się proces wyboru podatników do kontroli w zakresie cen transferowych. W pierwszej kolejności brane są pod uwagę wnioski analityków zatrudnionych w centrach kompetencji, co umożliwia zastosowanie spójnego, skoordynowanego i bardziej celowego działania. Wnioski te są przygotowywane w oparciu o wytyczne MF oraz analizy branżowe. W ten sposób władze skarbowe zapewniają, że kontrole będą rzeczywiście realizowane zgodnie z przyjętymi priorytetami, w obszarach, które zostały uznane za szczególnie narażone na nadużycia. Ponadto, mogą w ten sposób bardziej kompleksowo spojrzeć na interesujące branże oraz porównać działające w nich przedsiębiorstwa i w ten sposób wyselekcjonować te, których wyniki odbiegają od rynkowej normy.

„Warto zauważyć, że władze skarbowe wyposażyły się już w nowe narzędzia, dzięki którym mogą przeprowadzać szczegółowe analizy. Ponadto, zmiany w prawie spowodują, że takich narzędzi jeszcze przybędzie. Władze posiadają już dostęp do komercyjnych baz danych oraz budują własne narzędzia, które umożliwiają analizę i porównanie danych ze sprawozdań finansowych poszczególnych przedsiębiorstw. Pewne jest, że selekcja przedsiębiorstw do kontroli będzie trafniejsza, a urzędy będą powszechnie korzystały z baz w trakcie kontroli, w celu weryfikacji czy stosowane przez podatników rozliczenia mają charakter rynkowy” – podkreśla Monika Laskowska, partner w dziale prawno-podatkowym.

Czy przedsiębiorcy są przygotowani do kontroli?

Jak wynika z danych zebranych w raporcie PwC nadal wiele przedsiębiorstw nie posiada żadnej dokumentacji cen transferowych. Taki brak zadeklarowało 19% ankietowanych. Ponadto 13% firm posiada jedynie dokumentację przygotowaną przez grupę. Jak zauważają eksperci PwC z uwagi na specyficzne podejście oraz wymogi obowiązujące w Polsce w zakresie dokumentacji, dokumenty grupowe bez ich wcześniejszego uzupełnienia pod kątem krajowych przepisów, zazwyczaj nie mogą pełnić funkcji prawidłowej i kompletnej dokumentacji.

Pomimo, iż obecne przepisy nie nakładają wprost na podatników obowiązku sporządzania studiów porównawczych, aż 26% respondentów przyznało, że w trakcie kontroli urząd poprosił o przekazanie takich analiz. Badanie PwC wskazuje, że 56% przedsiębiorstw do tej pory nie przygotowywało żadnych analiz porównawczych, a kolejne 22% dysponuje jedynie analizami przygotowanymi na podstawie danych globalnych/regionalnych, które mogą nie spełniać polskich wymogów. W tym kontekście tym bardziej istotne staje się wprowadzenie nowego wymogu, który nie tylko nakłada obowiązek tworzenia takich analiz, ale również przewiduje, iż będą one miały charakter lokalny.

Co zmienia się w cenach transferowych?

Zmiana ustaw o PIT i CIT wprowadza szereg nowych wymogów dotyczących sporządzania dokumentacji cen transferowych. W myśl nowych przepisów dokumentacyjnych, część podatników dokonujących transakcji z podmiotami powiązanymi będzie zobowiązana do przygotowywania znacznie obszerniejszej dokumentacji niż obecnie.

Nowe przepisy dotyczące dokumentacji cen transferowych wejdą w życie od 1 stycznia 2017 r. i będą dotyczyć transakcji i zdarzeń występujących po tym terminie. Wyjątkiem są obowiązki dotyczące raportowania według krajów, które weszły w życie od 1 stycznia 2016 roku.

Najważniejsze zmiany w zakresie dokumentacji cen transferowych:

• Dodatkowe obciążenia związane z raportowaniem cen transferowych, tj. CIT-TP, dokumentacja grupowa, CbCR
• Przygotowywanie studiów porównawczych na podstawie lokalnych danych dla poszczególnych transakcji i zdarzeń
• Osobista odpowiedzialność zarządu za właściwe ustalenie cen transferowe na poziomie rynkowym.

„Konieczność zrewidowania podejścia i przygotowania się, zarówno do potencjalnych kontroli, jak również do nowych wymogów dokumentacyjnych, została już odnotowana przez część podatników. Rozpoczęli oni przygotowania, poprzez uaktualnienie formatu dokumentów grupowych, utworzenie procedur i polityk, czy uzupełnienie studiów porównawczych. W dalszym ciągu wydaje się jednak, że wiele przedsiębiorstw nie zdaje sobie sprawy ze znaczenia oraz zakresu obecnych i nadchodzących obowiązków lub odkłada kwestie cen transferowych na później. Wbrew pozorom, czasu na przygotowania nie zostało aż tak dużo. Kolejny rok może, więc okazać się dla większości okresem pełnym zmian” – podsumowuje Piotr Wiewiórka, partner w dziale prawno-podatkowym.