Projekt nowelizacji Kodeksu Karnego Skarbowego – zaostrzenie kar za przestępstwa skarbowe

W naszej ocenie spośród najistotniejszych zmian te, na które należy zwrócić szczególną uwagę, to:

• modyfikacja tzw. negatywnych przesłanek czynnego żalu z art. 16 k.k.s. Po zabiegach ustawodawcy związanych z odebraniem podatnikom prawa tzw. odwróconej korekty jest to kolejny krok ograniczający możliwość uniknięcia karalności w związku z dobrowolną wpłatą uszczuplonej należności publicznoprawnej. Wedle projektowanej ustawy podatnik utraci prawo do złożenia czynnego żalu nie tylko po ujawnieniu faktu popełnienia przestępstwa przez organ powołany do ścigania, ale także i wtedy, gdy do ujawnienia ewentualnego przestępstwa doszło w trakcie czynności podejmowanych przez jakikolwiek inny organ, m.in. w trakcie dokonywania czynności sprawdzających;
• rozszerzenie odpowiedzialności posiłkowej podmiotu, który osiągnął korzyść majątkową z popełnienia przestępstwa, lub też równowartość takiej korzyści;
• przedawnienie samej należności publicznoprawnej nie będzie miało wpływu na przedawnienie karalności przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej. Tym samym nawet w przypadku przedawnienia zobowiązania podatkowego i tak nadal będzie można nałożyć na podatnika obowiązek zwrotu korzyści uzyskanej z popełnienia przestępstwa. Może to mieć znaczenie w kontekście planów wykreślenia z projektu nowej Ordynacji podatkowej przepisu wskazującego na zawieszenie biegu terminu przedawnienia należności publicznoprawnej w sytuacji wszczęcia postępowania w sprawie. W rzeczywistości przepis ten może zostać w przyszłości zastąpiony nowym brzmieniem art. 44 k.k.s.;
• nowe zasady przedłużania przedawnienia karalności przestępstw karnoskarbowych – tj. od momentu wszczęcia postępowania „w sprawie”, a nie „przeciwko osobie”. To zaś prowadzić będzie do sytuacji – obecnego aktualnie na gruncie kodeksu karalnego – praktycznego braku przedawnienia karalności takich przestępstw;
• wyraźne zmniejszenie progów wartościowych, od których przewiduje się zwiększony próg karalności, m.in. za uszczuplenie podatkowe „dużej” i „wielkiej” wartości – w zamierzeniu ma to pozwolić na możliwość surowszego karania i częstszego kwalifikowania przestępstw w warunkach obostrzenia karalności;
• zmianę zasad odpowiedzialności karnej za niewpłacanie podatku w terminie. Bardzo często spotykane w praktyce zachowanie stanowiące obecnie wyłącznie wykroczenie z art. 57 k.k.s. zostanie przeniesione do katalogu przestępstw jeśli tylko kwota niewpłaconego w terminie podatku przekracza wartość pięćdziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia”;
• zaostrzenie środków karnych i zwiększenie przewidzianych w k.k.s. kar, w tym progów kary łącznej m.in. do 20 lat pozbawienia wolności.

Co to dla mnie oznacza?

Podsumowując najistotniejsze z projektowanych zmian nie ma wątpliwości, co do tego, że postępowania karnoskarbowe już w niedalekiej przyszłości służyć nie tylko, jako narzędzie hamujące bieg terminu przedawnienia – ale też realnie represyjny instrument mający na celu restytucję i ukaranie podatnika.

Nowelizacja Kodeksu karnego skarbowego wpisuje się w obecną politykę Rządu zachowując spójność z innymi regulacjami, w tym głośno obecnie komentowany projekt zmiany ustawy o Odpowiedzialności Podmiotów Zbiorowych pod Groźbą Kary. Jeśli spojrzy się na to, że już obecnie ilość postępowań karnoskarbowych (w tym także w odniesieniu do podatków CIT oraz PIT) osiąga niespotykaną wcześniej skalę, z prawdziwym niepokojem należy spojrzeć na to, co wydarzy się po wejściu w życie omawianego projektu w przedstawionym obecnie kształcie i nowym otoczeniu normatywnym.