3 pytania o… zmiany w indywidualnych interpretacjach podatkowych

Jakub Gołębiowski (JG): Dzień dobry, witam w nowym odcinku podcastów PwC. Nazywam się Jakub Gołębiowski i zapraszam do odsłuchania audycji, w której zadam trzy ważne pytania związane ze zmianami w indywidualnych interpretacjach podatkowych. 

Naszym gościem jest Andrzej Zubik – dyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC. 

Andrzej Zubik (AZ): Dzień dobry

JG: Dzień dobry

10 kwietnia 2018 roku Ministerstwo Finansów opublikowało projekt zmian w ordynacji podatkowej wprowadzający nowy rodzaj interpretacji indywidualnych – wnioski grupowe. 

Proces legislacyjny trwa, a ostateczny kształt regulacji i data wejścia w życie zmian są wciąż nieznane. Patrząc na istotę zmian już teraz widać, że dla niektórych podatników te propozycje mogą być prawdziwą rewolucją, która odmieni sposób zabezpieczania rozliczeń podatkowych interpretacjami.

W naszym podcaście wyjaśnimy czym będą nowe wnioski grupowe i o ile trudniejsze będzie złożenie takiego wniosku w stosunku do obecnych wymogów. Zastanowimy się komu te zmiany pomogą, a czyją sytuację mogą pogorszyć. 

Czy podatnicy powinni przygotować się na nową sytuację, aby nie być zaskoczonymi przepisami w planowanym obecnie kształcie? Podpowiemy też jak do tych zmian można się przygotować. 

JG: Andrzej czym mają być nowe interpretacje grupowe?

AZ: Na pierwszy rzut oka interpretacje grupowe to jest coś, co może wydać się już znane podatnikom. Mamy już przecież wnioski wspólne. Wniosek wspólny, to taki wniosek, który może złożyć grupa podmiotów, kilku podatników, którzy są zaangażowani w jedno zdarzenie i z tego zdarzenia wynikają dla nich skutki podatkowe.

Wtedy wydawana jest jedna interpretacja, ta interpretacja chroni wszystkich zainteresowanych. Okazuje się jednak, że z wniosków wspólnych podatnicy nie korzystali do tej pory zbyt często. Zdecydowanie przeważała liczba wniosków indywidualnych i Ministerstwo Finansów, jak wyjaśnia w projekcie nowych zmian, ma obawę, że te wnioski indywidualne niejednokrotnie przedstawiają tylko część całych transakcji, część łańcuchów zdarzeń, czy transakcji po sobie następujących, a przez to uniemożliwiają ocenić organom podatkowym pełen obraz transakcji, wszystkie skutki i w konsekwencji wychwycić te transakcje, które mają na celu nadużycie prawa podatkowego.

Stąd nowy pomysł wprowadzenia wniosków grupowych, a więc również składanych przez kilka podmiotów, ale już nie dobrowolnie, wniosków obligatoryjnych. Ministerstwo w projekcie zmian przewiduje, że wnioski grupowe będą obligatoryjne i będą miały zawsze zastosowanie wtedy, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe obejmuje transakcje dokonywane z udziałem podmiotów powiązanych.

Takie wnioski grupowe będą charakteryzować się nowymi elementami, będą dodatkowe wymogi, jakie trzeba spełnić, aby wniosek został rozpoznany i aby interpretacja została wydana. Przede wszystkim podatnicy będą musieli wskazać główne korzyści jakie zamierzają osiągnąć wskutek dokonania tej transakcji.

Ministerstwo wyjaśnia w projekcie zmian, że nie należy wskazywać korzyści mało istotnych, że chodzi tylko o główne korzyści. Ale uwaga, nie tylko korzyści biznesowe, ale także korzyści podatkowe. Ponadto we wniosku trzeba będzie opisać wszystkie transakcje dokonane, będące w trakcie, ale także planowane, od których uzależnione jest osiągnięcie tych właśnie głównych korzyści.

Są jeszcze dalsze wymogi, oczywiście opis powiązań pomiędzy podatnikami, bo to jest element decydujący o tym, że mamy konieczność, obowiązek złożenia wniosku grupowego, ale w niektórych sytuacjach także wartość transakcji. Wtedy, jeżeli wartość transakcji przekracza 10 milionów złotych.

Proponowane przepisy przewidują też istotny wyjątek od obowiązku złożenia wniosku grupowego, wyjątek ten dotyczy powtarzalnych transakcji, które są dokonywane przede wszystkim z podmiotami nie powiązanymi, a tylko w niewielkiej części z podmiotami powiązanymi. Wyjątek ten ma zastosowanie jednak jedynie wtedy, jeżeli warunki transakcji z podmiotami powiązanymi nie odbiegają od warunków stosowanych przez podatników z podmiotami innymi, niż podmioty powiązane. 

JG: Po tym co powiedziałeś rodzi się pytanie, czy te zmiany będą korzystne dla podatników, poprawią, czy może pogorszą ich sytuację?

AZ: Na całościową ocenę zmian może być jeszcze za wcześnie, detale tych regulacji mogą się jeszcze zmienić, ale patrząc na aktualne obrazy regulacji dosyć trudno doszukać się w nich zmian korzystnych dla podatników. Przede wszystkim wydłużeniu ulegnie termin na wydanie interpretacji w odpowiedzi na wniosek grupowy. Nie będzie to już 3 miesiące jak do tej pory, ale 6 miesięcy. Dochodzą dodatkowe wymogi co do elementów wniosku, o których rozmawialiśmy przed chwilą.

No i wreszcie najważniejsze, w uzasadnieniu projektu zmian Ministerstwo przyznaje, że rolą interpretacji, celem istnienia w systemie prawnym jest gwarancja, że jeżeli podatnik się do nich zastosuje, to wówczas nie będzie ponosić negatywnych konsekwencji, a więc w efekcie ma to być pomoc w stosowaniu skomplikowanych przepisów prawa podatkowego. Jest to istotny element w sprzyjaniu, tworzeniu dobrego klimatu do prowadzenia działalności gospodarczej.

Tymczasem po wprowadzeniu tych zmian, w znacznym stopniu naszym zdaniem spadnie zakres pewności podatników, co do tego, czy objęci są ochroną wynikającą z interpretacji. Będzie to efektem przede wszystkim tego, że nie zawsze proste może być określenie czy dana transakcja podlega obowiązkowi złożenia wniosku grupowego czy też może być objęta wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

Na przykład transakcje powtarzalne, wspomniane wcześniej, sposób ich rozróżnienia tych które podlegają wnioskowi obowiązkowemu i te które można objąć wnioskiem indywidualnym nie w każdym przypadku może być jednoznaczne. Idąc dalej przepisy przewidują obowiązek wymienienia wszystkich korzyści, wszystkich głównych korzyści, zarówno pośrednich, jak i bezpośrednich. Ministerstwo wyjaśnia w uzasadnieniu projektu zmian, że korzyści mało istotne nie muszą być objęte wnioskiem, pytanie jednak czy ten podział pomiędzy korzyściami głównymi i mało istotnymi będzie dla każdego oczywisty. 

Co więcej konieczność wskazania wszystkich głównych korzyści, może spowodować, że podatnicy we wniosku opiszą takie korzyści, które choć planowane, w rezultacie nie będą miały miejsca, nie zostaną odniesione.

Czy brak rzeczywistego wystąpienia jakiejś korzyści biznesowej wykluczy ochronę z danej interpretacji? Jest na pewno takie ryzyko. Składając wniosek można wreszcie pomylić się na przykład przy wartości transakcji i nowe przepisy wprost mówią, że jeżeli odchylenie pomiędzy rzeczywistą wartością przedmiotu transakcji, a tą podaną we wniosku przekroczy 25 % interpretacja nie będzie chronić.

Wreszcie ta nowa interpretacja wydana w odpowiedzi na wniosek grupowy, może chronić tylko w danym okresie, w okresie wskazanym we wniosku, dla którego to okresu oszacowane zostały wartości korzyści. I koniec końców jest szereg elementów, dodatkowych elementów wniosku, w których ewentualna pomyłka może podatników drogo kosztować. Może spowodować, że interpretacja zostanie uznana za nie chroniącą ich. Albowiem w którymś z tych elementów opis stanu faktycznego lub zdarzenia, które jest dopiero planowane będzie odbiegał od rzeczywistości.

No i na koniec jeszcze jeden istotny element pogarszający sytuację podatników, niestety wszystkie uzyskane w minionych latach interpretacje indywidualne, które powinny być pod nowymi przepisami objęte wnioskiem grupowym z dniem wejścia w życie nowych przepisów wygasną, a więc skończy się wszelka ochrona z nich wynikająca. 

JG: Jak w takim razie na te zmiany podatnicy mogą się przygotować?

AZ: Patrząc na nowe przepisy, na pewno powinni ocenić zarówno te transakcje co do których planują złożyć wniosek, jak i te co do których uzyskali już interpretacje, pod kątem tego czy podlegają lub podlegałyby one obowiązkowi złożenia wniosku grupowego.  I tak, jeżeli planują złożyć nowy wniosek, dotyczący transakcji z podmiotami powiązanymi muszą przygotować się na to, że formularz wniosku będzie dużo bardziej skomplikowany, że treść wniosku będzie dłuższa, że więcej elementów według tych nowych wymogów we wniosku trzeba będzie we wniosku pokazać. 

Jeżeli chodzi o postępowania w toku, a więc te wnioski, które już zostały złożone, ale podatnicy przed wejściem w życie zmian nie otrzymają interpretacji powstanie konieczność uzupełnienia takich wniosków. Co do wydanych już interpretacji, które pod nowymi przepisami podlegałyby obowiązkowi objęcia wnioskiem grupowym, niezbędne może okazać się uzupełnienie takiego wniosku, w innym przypadku interpretacja po prostu wygaśnie, z dniem wejścia w życie nowych przepisów.

Jakie działania więc podatnicy konkretnie powinni podjąć w związku z taką weryfikacją? No właśnie w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie nowych przepisów uzupełnić wnioski w tych sprawach, w których uzyskali już interpretacje dotyczące transakcji z podmiotami powiązanymi. Przygotowywane aktualnie wnioski dostosować do nowych przepisów, a te które są w trakcie rozpatrywania uzupełnić o nowe elementy. 

Pod jakim kontem powinni weryfikować te transakcje? 

Przede wszystkim pod kątem wystąpienia powiązań, co z reguły będzie dosyć proste do ustalenia, choć może nie w każdym przypadku oczywiste, ale także pod kątem ewentualnej powtarzalności transakcji, a więc tego czy przypadkiem nie zachodzi wyjątek od obowiązku złożenia wniosku grupowego. Tutaj pewnie ocena może być już niejednokrotnie bardziej skomplikowana.

Wreszcie powinni spojrzeć na nowe wymogi pod kątem tego jakie dane powinni pokazać we wniosku i czy dane te np. porównanie korzyści podatkowych z korzyściami biznesowymi są na tyle przekonujące, że organ rozpoznający wniosek o interpretacje nie będzie miał wątpliwości czy ta transakcja nie ma na celu nadużycia prawa. Tych czynności, które podatnicy mogą wykonać jest dużo z pewności należy je rozważyć już teraz mimo, że konkretnego kształtu zmian nowych przepisów jeszcze nie znamy.  

JG: Podsumowując, jeżeli firmy realizują transakcje grupowe powinny bacznie przyglądać się zachodzącym zmianom. Warto upewnić się czy nie ma potrzeby uzupełnienia lub dostosowania wniosków do nowych regulacji. W przyszłości przy przygotowywaniu lub składaniu wniosków szczegółowo należy przeanalizować potencjalne korzyści i ich wartość. Pamiętajmy także, że szczegóły proponowanych regulacji wciąż mogą ulec niewielkim zmianom. 

Bardzo dziękuję za wysłuchanie tego odcinka, a Andrzejowi za ciekawą rozmowę.  

AZ: Dziękuję również. 

Do usłyszenia w kolejnym odcinku.