Sztuczny ruch telekomunikacyjny – nadużycia w telekomach (część 1)

Październik 2017

Branża telekomunikacyjna zazwyczaj nie jest postrzegana jako narażona w znacznym stopniu na nadużycia. W rzeczywistości na co dzień telekomy tak samo walczą z przestępczością gospodarczą, jak banki i firmy ubezpieczeniowe.

Nadużycia telekomunikacyjne mogą się kojarzyć przede wszystkim z wyłudzeniem usług i urządzeń na podstawie fałszywych dokumentów. Jednak przyglądając się bliżej specyfice oszustw, z którymi muszą mierzyć się firmy telekomunikacyjne, otrzymujemy obraz skomplikowanych i trudno definiowalnych oszustw, o których istnieniu przeciętny użytkownik nie zdaje sobie sprawy.

Nadużycie telekomunikacyjne to wykorzystanie usług telekomunikacyjnych niezgodnie z ich przeznaczeniem, zawartymi umowami, obowiązującymi przepisami prawa, bądź normami technicznymi, świadczonych w sieciach stron lub innych sieciach telekomunikacyjnych*

*Urząd Komunikacji Elektronicznej, Aneks dotyczący przeciwdziałaniu nadużyciom, https://www.uke.gov.pl/files/?id_plik=13675
Monitoring ruchu telekomunikacyjnego i weryfikacji klienta

Operatorzy do monitorowania ruchu telekomunikacyjnego, weryfikacji klienta i zwalczania incydentów wewnętrznych wykorzystują systemy antyfraudowe 

Systemy antyfraudowe do wykrywania nadużyć w telekomach 

W oparciu o analizę ruchu telekomunikacyjnego za pośrednictwem narzędzi klasy Fraud Management System lub Anti Fraud System (FMS/AFS) telekomy w stosunkowo krótkim czasie są w stanie określić czy dane użycie nosi znamiona wyłudzenia. Charakterystycznym przykładem takiego użycia może być wygenerowanie dużej liczby połączeń na numery o podwyższonej opłacie przez klienta w młodym wieku, na kilka godzin po zawarciu umowy na abonament. Klient w krótkim okresie czasu jest w stanie wykonać połączenia za kilka tysięcy złotych, a następnie nie zapłacić za usługi (często zawarte z wykorzystaniem fałszywych dokumentów). 

Zadaniem systemu antyfraudowego jest wyłapanie tego typu ruchu telekomunikacyjnego w czasie rzeczywistym i poinformowanie o tym dedykowanych zespołów, dokonujących dalszych analiz. Analizy te są wzbogacone regułami, zawierającymi dane topograficzne. Oznacza to, iż operatorzy określają regiony kraju, w których dane nadużycia telekomunikacyjne występują częściej niż na innych obszarach (rodzaje oszustw telekomunikacyjnych również mają swoją specyfikę występowania). Dodatkowo są badane takie parametry jak: rodzaj abonamentu, klasa telefonu, dokumenty przedstawione do zawarcia umowy itd.

W dalszym etapie analizy (w przypadku sytuacji uzasadnionego podejrzenia nadużycia) wyspecjalizowane zespoły dokonują wnikliwiej weryfikacji klienta, sprawdzając jego tożsamość. W praktyce oznacza to, iż operatorzy mogą ograniczyć możliwość wykonywania ruchu wychodzącego poprzez określenie tzw. limitu kredytowego, wezwanie klienta do wpłaty kaucji na poczet pokrycia przyszłych należności bądź zablokowanie możliwości wykonywania połączeń wychodzących.

Systemy klasy FMS/AFS są również wykorzystywane przez operatorów telekomunikacyjnych do kontroli kosztów klientów korzystających z roamingu. Wówczas analiza ruchu odbywa się w oparciu o różne standardy danych, takie jak Transferred Account Protocol (TAP) czy Near Real Time Roaming Data Exchange (NRTRDE). W zależności od standardu wymiany informacji rozliczeniowej w roamingu, kalibrowane są odpowiednie reguły biznesowe. Pliki TAP przesyłane są między operatorami z opóźnieniem. Utrudnia to kontrolę kosztów w czasie rzeczywistym i wymaga od telekomów bardzo precyzyjnego ustawienia flag alarmujących. Rodzaje plików danych roamingowych mają duże znaczenie w kontekście tzw. sztucznego ruchu. 

Sztuczny ruch telekomunikacyjny 

Narzędzie antyfraudowe są coraz częściej wykorzystywane do identyfikacji nadużyć związanych z generowaniem sztucznego ruchu telekomunikacyjnego. 

Aby dobrze zrozumieć specyfikę nadużycia związanego z generowaniem sztucznego ruchu trzeba przyjrzeć się rozliczeniom międzyoperatorskim (tzw. interconnect).  Operatorzy telekomunikacyjni płacą sobie nawzajem za przyjęcia połączenia.  Jeżeli klient sieci X dzwoni lub wysłał SMS/MMS do użytkownika sieci Y, to operator klienta X musi zapłacić operatorowi klienta Y za dalszą obsługę połączenia w jego sieci.  Operatorzy sieci komórkowych rozliczają się między sobą w oparciu o stawki Mobile Termination Rate (MTR). Prezes UKE ustala wysokość stawki opłaty hurtowej za zakończenie połączenia telefonicznego w ruchomej sieci telefonicznej (tak definiuje się opłatę MTR) . Od 1 lipca 2013 r. wynosi ona 4,29 gr/min. Obecnie na rynku usług telefonii komórkowej mamy do czynienia z symetrią stawek MTR, co oznacza, że jest ona jednakowa dla każdego telekomu.

Jednym z przykładów oszustwa związanego ze sztucznym ruchem może być „działalność gospodarcza” firmy, która nabywa dany zakres numeracji u jednego z operatorów stacjonarnych. Załóżmy, że oszust wykupuje 100 numerów i jednocześnie negocjuje z operatorem opłatę za przyjęcie połączenia na wyższym poziomie niż rynkowy. Na przykład 40 gr/min. Numery te mogą pełnić funkcję tradycyjnych numerów stacjonarnych bądź numerów specjalnych o podwyższonej opłacie Premium Rate Service (PRS).

W kolejnym etapie ta sama firma czy osoba nabywa usługi abonamentowe u jednego z operatorów telefonii komórkowej. Stawka za połączenia wychodzące wynosi np. 19 gr/min. lub jest to usługa z nielimitowaną ilością minut przy stałej opłacie. Z kart SIM operatora są wykonywane wielogodzinne połączenia na każdy ze 100 numerów stacjonarnych. Operator komórkowy nalicza użytkownikowi opłatę w wysokości 19 gr za każdą minutę połączenia wychodzącego (w przypadku usługi nielimitowanej naliczana jest opłata abonamentowa). Następnie w ramach rozliczenia interconnect operator komórkowy płaci operatorowi stacjonarnemu 40 gr za każdą minutę połączenia wykonanego na jeden ze 100 numerów zarejestrowanych w jego sieci. 

Zysk z opisanego nadużycia odbywa się w momencie, gdy operator stacjonarny wypłaca należną kwotę użytkownikowi, który wygenerował sztuczny ruch. Kwota oraz sposób rozliczenia pomiędzy operatorem stacjonarnym a użytkownikiem tworzącym sztuczny ruch za pośrednictwem numerów zarejestrowanych w jego sieci pozostaje niejawna. Determinuje to umowa pomiędzy obiema stronami. Nie mniej jednak jest ona tak skonstruowana, że każda minuta połączenia wykonana na numery stacjonarne z numerów komórkowych daje zarobek oszustowi. 

Generując odpowiedni wolumen minut, oszust jest w stanie uzyskać wymierne korzyści finansowe, mimo poniesionych kosztów na zakup numerów stacjonarnych i usług komórkowych. Powyższy schemat jest przykładem, który może występować w różnych konfiguracjach (np. operator stacjonarny będzie narażony na straty).

Obecnie operatorzy komórkowi ponoszą najbardziej dotkliwe straty na generowaniu sztucznego ruchu w roamingu z tzw. krajów egzotycznych. O tym będzie kolejny artykuł z cyklu o nadużyciach w sektorze telekomunikacyjnym.

Sztuczny ruch telekomunikacyjny to generowanie wszelkiego ruchu telekomunikacyjnego, którego celem jest rejestracja w systemie bilingowym, aby uzyskać nieuprawnione korzyści finansowe, bądź działać na szkodę firmy telekomunikacyjnej.*

*Urząd Komunikacji Elektronicznej „Stanowisko wobec nadużyć telekomunikacyjnych” https://www.uke.gov.pl/stanowisko-wobec-naduzyc-telekomunikacyjnych-13068

Skontaktuj się z nami

Marcin Klimczak

Marcin Klimczak

Partner, PwC Polska

Tel.: +48 502 184 087

Obserwuj nas