{{item.title}}
{{item.text}}
{{item.title}}
{{item.text}}
Efektywność i bezpieczeństwo energetyczne Polski, rynek mocy, pakiet klimatyczny oraz zwiększenie wydajności sieci to główne zagadnienia sektora energetycznego. Konieczne jest całościowe spojrzenie: począwszy od źródeł wytwórczych, poprzez sieci przesyłowe i dystrybucyjne oraz rynek energii na odbiorcach energii kończąc.
Głównym zadaniem spółek energetycznych jest efektywność ekonomiczna, rozwój i zapewnienia jak najniższych kosztów wytworzenia i dostarczenia energii do odbiorcy. Nowe modele biznesowe, kierunki i sposoby inwestycji, podnoszenie efektywności, wykorzystywanie danych technologicznych, zarządzanie zmianą czy elektromobilność to tylko kilka z wyzwań, w których kompleksowo wspieramy spółki energetyczne.
Dotychczasowe strategie dotyczące klienta w branży energetycznej koncentrowały się na „zadowoleniu w oparciu o wyniki”. Wystarczało podejście polegające na reagowaniu w zadowalający sposób na podstawowe kwestie. Obecnie klienci mają znacznie wyższe oczekiwania związane z interakcją ze swoimi dostawcami energii. Firmy energetyczne muszą przemodelować swoje dotychczasowe podejście i stworzyć strategię w zakresie tego, jak daleko chcą się posunąć w opracowywaniu nowych produktów i usług oraz zapewnić odpowiedni system relacji z klientem.
Nowe modele biznesowe firm na rynku energetyki wymagają współpracy z nowymi partnerami biznesowymi oraz nawiązania nowych relacji handlowych. Rewolucja cyfrowa prowadzi do sytuacji, w której firmy energetyczne muszą stosować inne podejście strategiczne. Wyzwanie polega na podejmowaniu decyzji, które technologie wspierać, jaki rodzaj usług oferować konsumentom oraz jak skutecznie przejść od strategii do realizacji rynkowej. Obecni na rynku gracze będą musieli dokonać oceny, czy dysponują innowacjami, doświadczeniem i środkami potrzebnymi do tego, by zaspokajać przyszłe potrzeby klientów w zakresie produktów i usług.
Często dotychczasowe podejście zakładające samowystarczalność przedsiębiorstw energetycznych, w rzeczywistości może stanowić barierę dla ich innowacyjności. Firmy poszukują potencjalnych partnerów, którzy mogą przyspieszyć ich gotowość rynkową dzięki dostępnym technologiom, pozycjonowaniu rynkowemu bądź nowatorskim produktom lub usługom. Charakter uzgodnień dotyczących współpracy stanowi nowy start dla wielu firm z sektora energetycznego, które dotychczas nie wychodziły poza tradycyjne partnerstwo.
Zmienność i niepewność w sektorze energetycznym zmieniają postrzeganie ryzyka przez inwestorów, wywierając dodatkową presję na bilanse przedsiębiorstw dostarczających media.
W miarę tego, jak zmienia się struktura rynku, zarówno w sektorze konkurencyjnym, jak i podlegającym nadzorowi państwa, decyzje dotyczące przeznaczania kapitału stają się bardziej złożone. Inwestorzy mają bardzo duży wybór przy inwestowaniu swojego kapitału, zaś pojawienie się inteligentnych sieci elektroenergetycznych, technologii odnawialnych oraz usług typu. beyond-the-meter zwiększa profil ryzyka.
Firmy z sektora energetycznego nie mogą pozwolić sobie na to, aby ich znaczenie dla klientów zmniejszyło się lub stało się marginalne. Dlatego też przechodzą od strategii skoncentrowanych na aktywach do rozwiązań w większym stopniu skupiających się na klientach. Na rynku zdominowanym przez technologie, firmy energetyczne muszą zmienić sposób, w jaki postrzegają je klienci. Powinny stać się dla nich aktywnymi partnerami oraz dostawcami usług i rozwiązań, a nie tylko dostawcami energii.
Firmy z sektora, niezależnie od tempa zmian jakie zachodzą na rynku, muszą mieć pewność, że ich obecny sposób obsługi klienta zwiększa korzyści biznesowe, a jednocześnie zapewnia platformę dla przyszłego rozwoju. Wyzwaniem będzie umożliwienie klientowi kontrolę nad dostarczaną mu usługą a także zaoferowanie jak najprostszych narzędzi umożliwiających interakcje.
Nowe możliwości technologiczne mogą potencjalnie przekształcić sposób, w jaki myślimy o energii, wytwarzamy ją i z niej korzystamy. Zmiany w obszarze polityki, technologii i zachowań klientów sprawiają, że firmy z sektora dokonują zmian w tradycyjnym modelu biznesowym. Szacuje się, że w ciągu kolejnej dekady, przynajmniej w niektórych najważniejszych technologiach, nastąpi skokowa zmiana. Zaliczyć do nich można parytet sieci w zakresie rozproszonego wytwarzania energii słonecznej, niższy koszt rozwiązań w zakresie magazynowania na skalę masową i mikro, dynamiczne i bezpieczne mikrosieci, atrakcyjne opcje w zakresie pojazdów elektrycznych oraz wszechobecne urządzenia poza licznikami sieci.
Możliwości i doświadczenie jakie klienci czerpią korzystając z usług firm z innych sektorów sprawiają, że rosną także wymagania wobec firm energetycznych. Skoro konsumenci mogą on-line dokonywać zakupów i płacić rachunki, dlaczego nie mięliby kontrolować stanu liczników czy płacić rachunków za pobór energii przez internet? Szybki, łatwy i dający klientom większą kontrolę dostęp do sprzedaży detalicznej przez internet staje się standardem. Gdy dodamy do tego rozwój technologiczny urządzeń i infrastruktury energetycznej, a tym samym możliwość zarządzania energią, to otwierają się nowe możliwości w zakresie obsługi klienta i oferowania mu wartości dodanej. Podstawą tych wszystkich zmian są innowacje technologiczne, które przekształcają dostępne dla użytkowników opcje w zakresie energii oraz zarządzania całym systemem energetycznym.
Sygnały do wzrostu nakładów na innowacyjność płyną z całego otoczenia przedsiębiorstw energetycznych. Są one stymulowane przez krajową i unijną politykę. Napędzają ją także dostępne fundusze, pojawiające się nowe modele biznesowe oraz chęć budowy przewagi konkurencyjnej. Nie bez znaczenia jest także chęć wpisania się w trend inwestowania w start-up’y.
W ciągu najbliższych 20 lat coraz więcej innowacyjnych rozwiązań będzie wdrażanych w branży energetycznej. Sposób wykorzystywania nowych technologii jako czynników zapewniających transformację sektora energetycznego wpłynie na innowacyjność przedsiębiorstw.
Polskie spółki energetyczne wykonały już pierwsze kroki w kierunku wzrostu innowacyjności poprzez zdefiniowanie celu biznesowego, a często też strategii innowacji i pierwszych ukierunkowanych działań. Kluczowe wyzwania to nadal dodefiniowanie kluczowych założenia dla innowacyjności czy zaplanowanie budżetów.
Zdefiniowanie celu biznesowego oraz samej strategii innowacji jest bardzo istotnym i niezbędnym kamieniem milowym na drodze do sukcesu. Jednak nie jest to element wystarczający. Podobnie jak w przypadku klasycznych strategii biznesowych, strategie innowacji w wariancie minimalnym obejmują trzy elementy:
Wdrożenie kompletnego modelu innowacyjności wyzwala szereg korzystnych efektów w przedsiębiorstwach energetycznych. Liczne korzyści przynosi przede wszystkim otwarcie działalności innowacyjnej na podmioty zewnętrzne. W modelu otwartych innowacji, często wykorzystywanym przez najbardziej innowacyjne organizacje, korzyści dotykają nie tylko sfery czysto ekonomicznej, ale dają przewagę w obszarze rynku, organizacji i technologii.
Dopiero wdrożenie kompleksowego modelu innowacyjności pozwala na stworzenie z innowacji centrum zysków. Najbardziej innowacyjne firmy identyfikują nowe obszary wzrostu w znacznie szybszym tempie, niż inne podmioty. Dzięki temu są one w stanie zwiększać swoją sprzedaż 2 razy szybciej niż przeciętna i 3 razy szybciej od najmniej innowacyjnych. Ten wzrost jest kluczowy, w branży znajdującej się pod tak istotną presją jak energetyka, jak również do utrzymania przewagi konkurencyjnej i wzrostu zyskowności.
Z jednej strony pozwala firmie być postrzeganą przez konsumentów jako lider nowoczesnych technologii. Z drugiej zaś zwiększa jej efektywność poprzez wykorzystywanie nowych technologii i w rezultacie uzyskanie lepszych wyników finansowych. Dla firm z sektora energetycznego to duże wyzwanie. Branża ta ma swoje tempo zmian, które plasuje ją za czołówką liderów dojrzałości cyfrowej złożoną z banków, mediów, sektora dóbr konsumenckich czy telekomunikacji.
Dawniej klienci byli stosunkowo mało zaangażowani i szukali kontaktu z przedsiębiorstwem energetycznym jedynie w przypadku problemów. Obecnie niektórzy z nich wytwarzają własną energię elektryczną lub monitorują swoje zużycie i zarządzają nim za pomocą nowych urządzeń do kontroli i automatyzacji.
Technologia bardzo szybko zmienia sposób interakcji klientów z przedsiębiorstwami i ze sobą nawzajem:
Klienci, którzy korzystając z internetu, zawsze pozostają w kontakcie, oczekują, że najnowsze informacje i porady dadzą im większą kontrolę. Wymagania klientów coraz bardziej opierają się na ich doświadczeniu w zakresie łatwej interakcji z innymi organizacjami i oczekują skutecznej i wydajnej platformy cyfrowej, dostępnej na wyciągnięcie ręki. Zatem firmy energetyczne powinny ciężko pracować nad budową dobrych kontaktów z klientami. Relacje firma - klient powinny być: proste, szybkie, osobiste i dodawać prawdziwą wartość.
Aby wzmocnić swoją pozycję w rozwijającym się ekosystemie energetycznym, firmy z branży powinny rozważyć podejście skoncentrowane na platformach komunikacyjnych. Platforma umożliwia wielu wszystkim rynku wzajemne interakcje oraz tworzenie i wymianę wartości. Przykładami takich platform są Airbnb, eBay czy LinkedIn. Oferują one możliwości w zakresie zapewnienia lojalności i zatrzymania klientów oraz ułatwiają funkcjonowanie nowych modeli biznesowych. Jednocześnie umożliwiają firmom dalszą koncentrację na aktualnej podstawowej działalności.
Początkowo w centrum uwagi znajdą się usługi związane z inteligentnym zużyciem energii. Następnie, na ich podstawie, mogą powstać bardziej obszerne i ambitniejsze usługi w miarę utrwalania się „połączonych urządzeń” i „internetu rzeczy”. Pojawią się także możliwości czerpania profitów z analizy danych. Będą one obejmować analizę użytkownika końcowego związaną ze zużyciem energii, a także analizę danych wygenerowanych przez platformy. Pozwoli to zwiększyć możliwości biznesowe oraz płatne usługi oparte na dane, umożliwiające zewnętrznym graczom wykorzystanie wartości danych wygenerowanych przez platformy.
Firmy energetyczne chcą zwiększać swoją efektywność. W ostatnich latach proces ten był silnie utożsamiany z ograniczeniem zatrudnienia. Tylko w latach 2010-2014 zatrudnienie w 5 głównych polskich spółkach energetycznych ograniczone zostało o ok. 14 tys. etatów, co stanowi ok. 10% spadek całkowitej liczby zatrudnionych. Optymalizacja zatrudnienia wpływa na sposób postrzegania spółki przez pracowników i otoczenie. Gdzie zatem poza świadczeniami pracowniczymi istnieje potencjał ograniczenia kosztów funkcjonowania firm energetycznych?
W spółkach energetycznych istnieje duża grupa kosztów związanych ze zużyciem materiałów i energii, stanowiących spory procent kosztów podstawowej działalności operacyjnej. Kategoria ta może przynieść znaczne oszczędności w przypadku odpowiedniej organizacji obszaru zakupów w przedsiębiorstwie. Wysoki udział w kosztach przedsiębiorstw energetycznych ma również amortyzacja. Koszt ten wynika przede wszystkim z dużego zaangażowania kapitałowego spółek w inwestycje w aktywa trwałe. Ograniczenie tych kosztów możliwe byłoby tylko w przypadku ograniczenia wartości inwestycji – poprawa efektywności tej kategorii możliwa jest przede wszystkim poprzez indywidualną analizę każdego procesu inwestycyjnego.
Podstawowa działalność firm energetycznych skupiona jest wokół posiadanych aktywów wytwórczych i sieciowych. Odpowiednie zarządzanie poszczególnymi kategoriami kosztów przynosi oszczędności. Jednak większe korzyści – nawet 10% - możliwe są do uzyskania poprzez reorganizację całej funkcji zarządzania majątkiem. Organizacja dobrze zarządzająca majątkiem doskonale rozumie jakie posiada aktywa i w jaki sposób wpływają one na realizację wartości. Jednocześnie aktywnie i w zorganizowany sposób dąży do maksymalizacji tej wartości poprzez działania niestojące w sprzeczności ze strategią spółki.
W praktyce energetycznej zarządzanie majątkiem ma kluczowe znaczenie w kontekście działalności wytwórczej i sieciowej. Maksymalizacja wartości generowanej przez te aktywa możliwa jest przede wszystkim poprzez zapewnienie wysokiej niezawodności oraz długiego okresu ich funkcjonowania.
Partner zarządzający, Lider Clients & Markets, PwC Polska
Tel.: +48 502 184 117