Exit tax – czy nowy podatek od niezrealizowanych zysków obejmie również podatników PIT?

Kluczowe założenia Exit tax

Dyrektywa Rady (UE) 2016/1164 z 12 lipca 2016 r. („Dyrektywa”) ustanawiająca przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania ma przede wszystkim na celu zniechęcić przedsiębiorców do przenoszenia siedziby czy aktywów do państw, w których mogliby korzystać z dodatkowych preferencji podatkowych.

Przepisy mają na celu zapobieżenie sytuacjom w których firmy korzystały m.in z ulg podatkowych, a po zakończeniu preferencyjnego opodatkowania decydowały się na przeniesienie działalności za granicę. 

Dyrektywa swoim zakresem przedmiotowym obejmuje głównie podatników, którzy podlegają opodatkowaniu podatkiem CIT. Niemniej jednak, bazując na jej literalnym brzmieniu, również podatnicy PIT mogą zostać obciążeni nową daniną.

Exit tax a PIT

Zgodnie z zapisami Dyrektywy, w przypadku przeniesienia aktywów, rezydencji podatkowej lub stałego zakładu, osoby fizyczne zmieniające rezydencję podatkową mogą być zobligowane do zapłaty exit tax.

Taka sytuacja może dotyczyć np. polskich rezydentów podatkowych, którzy przenoszą się wraz z rodziną za granicę w celu podjęcia pracy zarobkowej. Najczęściej tracą oni rezydencję podatkową w Polsce, stając się jednocześnie rezydentami podatkowymi innego kraju. Jeśli po wyjeździe z Polski zdecydują się np. na sprzedaż akcji zakupionych lub otrzymanych kilka lat temu w Polsce, może się okazać, że będą zobowiązani zapłacić podatek nie tylko w kraju rezydencji, ale również exit tax w Polsce. 

Podobna sytuacja będzie mogła mieć zastosowanie do dochodów uzyskanych z przeniesienia innych aktywów. 

Co to dla mnie oznacza?

Na obecnym etapie nie wiadomo jeszcze, jak postanowienia Dyrektywy zostaną ostatecznie zaimplementowane do polskiego prawa podatkowego. Nie wiadomo zatem, w jakiej wysokości i jak będzie kalkulowany nowy podatek. 

Opierając się na postanowieniach Dyrektywy można przyjąć domniemanie, że podstawę do opodatkowania nową daniną mogłaby stanowić równowartość ceny rynkowej przenoszonych aktywów (w chwili ich przeniesienia), pomniejszona o ich wartość ustalaną dla celów podatkowych, m.in. w sytuacji, gdy podatnik przenosi swoją rezydencję podatkową do innego państwa członkowskiego lub kraju trzeciego, z wyłączeniem aktywów, które pozostają faktycznie powiązane ze stałym zakładem w pierwszym państwie członkowskim. Przepisy Dyrektywy przewidują też możliwość rozłożenia płatności podatku na raty na okres co najmniej pięciu lat w sytuacji, gdy rezydencja podatkowa jest przenoszona do innego państwa członkowskiego lub kraju EOG. W przypadku przeniesienia rezydencji podatkowej do państwa trzeciego prawo to wygasa. Ponadto, regulacja zakłada, że exit tax nie będzie obejmował aktywów, które powrócą do kraju macierzystego w terminie 12 miesięcy. 

Choć Ministerstwo Finansów nie opublikowało jeszcze projektu ustaw wprowadzających exit tax do polskiego porządku prawnego, już dziś warto dokonać wstępnej analizy planowanych działań, które potencjalnie mogą wiązać się ze zmianą rezydencji podatkowej oraz przeniesieniem aktywów poza granicę Polski (np. jeżeli obecnie rozważają Państwo wyjazd z Polski na stałe czy też związane z ekspansją zagraniczną inwestycje).