Tak polscy prezesi mierzą się z kryzysem

13/02/23

Dla biznesu najważniejsze zagrożenia to wojna w Ukrainie i inflacja, a wyzwania to transformacja technologiczna i energetyczna, cyberbezpieczeństwo oraz walka o talenty.

O największych wyzwaniach czekających przedsiębiorców w nadchodzących latach, konsekwencjach konfliktu geopolitycznego oraz konieczności zielonej transformacji dyskutowali przedstawiciele biznesu podczas zorganizowanej przez Puls Biznesu debaty związanej z 26. badaniem CEO Survey pt. „Biznes dziś i jutro: perspektywa prezesów”. Spotkanie miało również na celu omówienie wyników badania i przedstawienie wizji polskich i globalnych liderów.

Dyskusję prowadził Grzegorz Nawacki, redaktor naczelny Pulsu Biznesu. Jego gośćmi byli: Dominika Bettman, dyrektor generalna Microsoft Polska, Elżbieta Czetwertyńska, prezes Banku Citi Handlowy, Rafał Kozłowski, prezes firmy Asseco Enterprise Solutions, oraz Michał Mastalerz, prezes PwC Polska.

Rady prezesów: O tym, jak wygrać na kryzysie, dyskutowali (od lewej): Rafał Kozłowski, prezes Asseco Enterprise Solutions, Dominika Bettman, dyrektor generalna Microsoft w Polsce, Michał Mastalerz, prezes PwC w Polsce, Elżbieta Czetwertyńska, prezes Banku Citi Handlowy oraz moderator Grzegorz Nawacki, redaktor naczelny „Pulsu Biznesu”. Marek Wiśniewski

Pesymistyczne nastroje

Z badania CEO Survey wynika, że generalnie prezesi są pesymistycznie nastawieni do perspektyw wzrostu gospodarki światowej. Krajowi natomiast są bardziej optymistyczni co do rozwoju swoich firm. Widzą jednak potrzebę zmian i myślą, jak je wprowadzić.

W perspektywie najbliższego roku największym wyzwaniem pozostaje wojna w Ukrainie, inflacja oraz niepewność makroekonomiczna.

— Z perspektywy Polski na pierwszy plan wysuwa się obawa przed inflacją, jedną z najwyższych w Europie. Prezesi mają wątpliwości co do skuteczności walki z nią czy też niezbędnych narzędzi do przywrócenia jej do poziomu państw strefy euro — podkreślił Michał Mastalerz.

Sytuacja jest trudna, dlatego menedżerowie z kraju i świata podejmują działania, które umożliwią wzrost przychodów i zmniejszenie kosztów. Ponad połowa polskich przedsiębiorców uważa, że aby utrzymać rentowność, konieczna jest transformacja modeli biznesowych, a skuteczną reakcją na wyzwania będą automatyzacja, nowe technologie i zwiększanie kompetencji pracowników.

Sytuacja na polskim rynku

Polskie firmy podkreślają, że ostatnie kilka miesięcy przyniosło wiele zmian — jest większe zapotrzebowanie na nowe technologie i usługi cyberbezpieczeństwa.

— Globalna perspektywa oraz odległość konfliktu zbrojnego rzutuje na to, w jaki sposób firma działa na polskim rynku. Jest zwiększone zapotrzebowanie na usługi cyberbezpieczeństwa, nowe technologie. W Polsce coraz bardziej stawiamy na zrozumienie potrzeb klienta i dotarcie do jego faktycznych oczekiwań, a one się zmieniają. Wszelkie wdrożenia wykonujemy wspólnie z klientem i jego łańcuchem dostaw. Te działania muszą być prowadzone w sposób przemyślany i świadomy — mówi Dominika Bettman.

Zdaniem dyskutantów obecna sytuacja to bardziej spowolnienie niż recesja, a biznes nadal musi dostosowywać się do zmiennych potrzeb klientów.

— Widzimy zmiany w sektorze bankowym. Część klientów odchodzi od długoterminowych inwestycji i kredytów, bardziej pilnuje kosztów i podnosi ceny. Wyzwaniem banków jest problem kredytów frankowych, który ma wpływ na rezerwy. Dochodzi do tego zmiana indeksu transakcyjnego na WIRON [Warsaw Interest Rate Overnight, indeks obliczany na podstawie jednodniowych depozytów instytucji finansowych i dużych firm — red.], co też będzie dla nich wyzwaniem. Obserwujemy mniejszy popyt na kredyty inwestycyjne, mieszkaniowe, znaczącej wagi nabierają oszczędności. Wspieramy klientów w zarządzaniu płynnością. Kluczowa dla nas i naszych klientów jest też transformacja energetyczna, która jest konieczna — podkreśliła Elżbieta Czetwertyńska.

Pandemia pokazała, że mimo niepewności klienci nadal potrzebują dostarczania usług. Nie zmniejszył się popyt np. w sektorze IT.

— Niewątpliwie okres jest turbulentny. Zmieniają się ceny, które mają wpływ na naszych klientów. Jesteśmy jednak czujni i raczej pozytywnie patrzymy na to, co nas czeka w tym i następnym roku — stwierdził Rafał Kozłowski.

Przedsiębiorcy ostrożnie podchodzą do pierwszej połowy roku, mając nadzieję na poprawę sytuacji w drugiej. Niestety, od kilku lat stopa inwestycji, czyli relacja nakładów brutto na środki trwałe do PKB, maleje, co sugeruje ograniczony wzrost gospodarczy. Pozytywy widzą w spadku inflacji oraz powrocie cen energii i ropy do poziomu sprzed wojny.

Wyzwania dla przedsiębiorców

Uczestnicy debaty podkreślali, że obecne wyzwania dla firm to konieczność transformacji energetycznej, walka o talenty oraz inflacja.

— Zmiany w Polsce w obszarze zielonej transformacji są konieczne, ponieważ na posiadaniu własnej energii opiera się obecnie bezpieczeństwo kraju. Nie jest to jednak szybka ścieżka. Dla Polski, kraju uzależnionego od węgla, inwestycje będą opiewać na miliardy złotych. Będą wymagały wysiłku sektorów publicznego, bankowego i prywatnego. To są działania priorytetowe, biorąc pod uwagę ograniczone możliwości finansowania brudnej energii — podkreśliła Elżbieta Czetwertyńska.

Potrzeba transformacji energetycznej ma szczególne znaczenie w kontekście bliskości konfliktu geopolitycznego oraz konieczności zapewnienia bezpieczeństwa.

— Droga wiedzie w jednym kierunku. Jeszcze 2-3 lata temu nie było widać tego tak wyraźnie. Teraz już wiadomo, że przejście na źródła energii odnawialnej jest konieczne. Firmy zaczynają poważnie o tym myśleć. Oznacza to duże projekty, a my pomożemy im w tej przemianie — powiedział Michał Mastalerz.

Przekształcaniu się firm w przyjazne dla środowiska sprzyjają technologie, które zwiększają efektywność, i programy finansowe, których przybywa.

— Wspieranie innowacji i działania funduszy unijnych dają możliwości oraz odwagę małym i średnim firmom do wprowadzania innowacji. Potrzebna jest transformacja modelu funkcjonowania, a nie podnoszenie cen, co może zmniejszać popyt — stwierdził Rafał Kozłowski.

Polski rynek pracy w okresie spowolnienia

Uczestnicy debaty podkreślają, że rynek pracy cały czas jest wyzwaniem i nadal nim będzie. Firmy w większości zależą od pracowników, a wysoko wykwalifikowana kadra wymaga dobrych warunków zatrudnienia.

— Specjaliści chcą mieć poczucie współtworzenia firmy i jej rozwoju. Obecnie często się zdarza, że ekonomiczne aspekty są mniej istotne dla pracownika niż możliwość nauki — podkreślił Rafał Kozłowski.

Bezrobocie w Polsce na koniec grudnia 2022 r. wynosiło 5,2 proc., pracownicy coraz częściej wybierają pracodawców, firmy muszą więc wzmacniać swoją atrakcyjność.

— Dzisiaj jednym z wielu elementów przy wyborze pracy jest wynagrodzenie, ale nie głównym. Równie istotne wartości firmy to inwestowanie w rozwój, możliwość pogodzenia życia prywatnego z zawodowym. Musimy dostosować się do dzisiejszej kadry, która oczekuje elastycznego podejścia — stwierdziła Elżbieta Czetwertyńska.

— Istotne jest również sięganie do rezerw głębokich, na przykład dzięki oferowaniu szkoleń. W Microsofcie umożliwiamy polskim i ukraińskim kobietom, które mają wykształcenie powiązane z IT, dokształcanie z zakresu cyberbezpieczeństwa. Istotną możliwością jest też współpraca z uczelniami i nakierowywanie studentów na konkretne studia — wskazała Dominika Bettman.

W związku z ograniczoną liczbą pracowników firmy muszą postawić na digitalizację i automatyzację.

— Ludzie obawiają się, że automatyzacja i cyfryzacja to dla nich zagrożenie. Tu nie chodzi jednak o zmniejszenie liczby stanowisk pracy, lecz o przesunięcie pracowników tam, gdzie ich potencjał zostanie lepiej wykorzystany — podkreślił Rafał Kozłowski.

Bliskość konfliktu geopolitycznego a inwestowanie w Polsce

Po wybuchy wojny w Ukrainie wielu przedsiębiorców obawiało się, że inwestorzy wycofają kapitał z Polski. Tak się nie stało.

— Inwestycja Microsoftu dotycząca data center idzie zgodnie z planem. Szczególnie w niespokojnych czasach potrzebne jest centrum danych, gdzie można je bezpiecznie przechowywać. Klienci z sektora publicznego, ale także mocno zaawansowani z innych sektorów cały czas są zainteresowani korzystaniem z chmury publicznej — przekonywała Dominika Bettman.

Inwestycji w naszym kraju nie obawiają się inwestorzy, którzy już go znają. Ponadto Polska zyskała szacunek na arenie międzynarodowej, mocno angażując się w pomoc obywatelom Ukrainy. Dzięki temu więcej osób przygląda się jej rozwojowi.

— Wiele firm ograniczyło lub wycofało kapitał z Rosji i Ukrainy. Niektóre przeniosły działalność z Ukrainy do Polski i tutaj planują inwestycje. Ponadto firmy zwracają teraz uwagę szczególnie na bezpieczeństwo w łańcuchach dostaw. Dlatego starają się uniezależniać od azjatyckich producentów i wykorzystywać pobliskie kraje. Tutaj również widzę szansę dla polskich inwestycji — stwierdziła Elżbieta Czetwertyńska.

Z powodu konfliktu geopolitycznego zmieniła się także koncepcja globalizacji.

— Kluczem dla biznesu jest dywersyfikacja, która zwiększa bezpieczeństwo łańcuchów dostaw — podkreślił Michał Mastalerz.

Nauka ostatnich lat

Uczestnicy debaty zgodnie stwierdzili, że dotychczasowe wydarzenia wniosły wiele do ich biznesów.

— Rozwiązania trudnych sytuacji dla każdej firmy są inne. Istotna jest natomiast świadomość kryzysu, która pozwala przeprowadzić firmę do jego końca we właściwy sposób — stwierdziła Elżbieta Czetwertyńska.

Trzy ostatnie lata dowiodły konieczności ciągłej adaptacji i nauki, szybkiego reagowania, potrzeby elastyczności, zaufania do siebie samego oraz pokory.

— Warunkiem transformowania się firmy jest nieustająca edukacja. Ważna jest też czujność, bo talenty bardzo często są wewnątrz firmy. Równie istotne jest zwiększenie uwagi na ochronę danych — podkreśliła Dominika Bettman.

Publikacja ukazała się pierwotnie na łamach Pulsu Biznesu 7 lutego 2023 :

https://www.pb.pl/tak-polscy-prezesi-mierza-sie-z-kryzysem-1176937