Wakacje kredytowe - pierwsze działania oraz wnioski UOKIK

29 lipca 2022 r. weszły w życie przepisy umożliwiające tzw. wakacje kredytowe

Wakacje kredytowe polegają na wniesieniu wniosku o zawieszenie spłacania rat kredytu hipotecznego w złotych polskich, zaciągniętego przed dniem 1 lipca 2022 r. w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Aby zobowiązanie mogło zostać objęte wakacjami, okres kredytowania musi kończyć się co najmniej 6 miesięcy od wspomnianej daty 1 lipca 2022.

Na podstawie nowych przepisów konsument będzie mógł zawiesić płatność maksymalnie przez 8 miesięcy:

• sierpień i wrzesień 2022 r.;

• 2 miesiące wybrane przez konsumenta w okresie październik-grudzień 2022 r.;

• 1 miesiąc wybrany przez konsumenta w każdym kwartale 2023 r.

Postępowania wyjaśniające w 17 bankach

Ze względu na znaczenie wakacji kredytowych dla konsumentów Prezes UOKIK rozpoczął kontrolę działalności 17 banków w zakresie spełnienia obowiązków wynikających z wprowadzenia wakacji kredytowych. Kontrola obejmie m.in.

• sposoby informowania konsumentów o wakacjach kredytowych;

• terminowość umożliwienia składania wniosków; 

• umożliwienie składania wniosków elektronicznie; 

• ewentualne utrudnienia oraz zniechęcanie konsumentów do skorzystania z wakacji kredytowych; 

• ewentualne obniżenie przez banki oceny zdolności kredytowej w związku ze skorzystaniem z wakacji kredytowych.

Szczególnie bacznie Prezes UOKIK zamierza weryfikować, czy banki zapewniły kredytobiorcom możliwość składania wniosków od pierwszego dnia obowiązywania ustawy. Brak takiej możliwości mógł uniemożliwić zawieszenie płatności raty, której termin przypadał na pierwsze dni sierpnia.

Skargi konsumenckie

Od dnia wejścia w życie przepisów wprowadzających wakacje kredytowe do Prezesa UOKIK wpłynęło ponad 600 skarg konsumenckich. Prezes UOKIK przygląda się w szczególności następującym praktykom:

• Utrudnianie przez banki składania wniosków w formie papierowej w sytuacji, gdy konsument posiada bankowość elektroniczną oraz odmowa przyjmowania wniosków wysyłanych pocztą;

• Wymuszanie na konsumentach składania odrębnych wniosków dla każdej z rat – zgodnie z ustawą to konsument decyduje czy płatność zostanie odroczona od razu na pełny okres czy będzie składał odrębnie wnioski dot. każdego okresu;

• Nieuwzględnianie wniosków wniesionych w dniu spłaty raty – zgodnie z prawem zawieszenie spłaty raty następuje z dniem doręczenia wniosku – oznacza to, że może on zostać wniesiony także w dniu spłaty zawieszanej raty. Prezes UOKIK wskazuje, że jeżeli bank zdążył już pobrać ratę przed otrzymaniem takiego wniosku to rata, której termin płatności mijał w dniu wniesienia wniosku podlega zwrotowi;

• Sugerowanie utraty lub obniżenia zdolności kredytowej. Niektóre banki sugerują swoim konsumentom, że skorzystanie z wakacji kredytowych może skutkować obniżeniem zdolności kredytowej. Zdaniem Prezesa UOKIK nie można zakładać, że skorzystanie z wakacji kredytowych wiąże się z obniżoną zdolnością kredytową, gdyż przesłanką udzielenia wakacji kredytowych nie jest trudna sytuacja finansowa; 

• Pobieranie oraz naliczanie odsetek, podnoszenie rat. W ocenie Urzędu część banków podnosi raty konsumentom, którzy skorzystali z wakacji kredytowych - Prezes UOKIK weryfikuje tę praktykę;

• Utrudnianie nadpłaty kredytu. Według Prezesa UOKIK część banków nie informuje konsumentów o możliwości nadpłaty kredytu lub utrudnia dokonanie nadpłaty. Urząd jako przykład utrudniania dokonania nadpłaty wskazuje praktykę  informowania, że nie jest możliwe dokonanie nadpłaty w okresie zawieszenia spłaty kredytu, mimo że zgodnie z ustawą o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, konsument ma prawo w każdym czasie dokonać spłaty całości lub części kredytu.

Biorąc pod uwagę kontrole prowadzone przez Prezesa UOKIK, banki powinny zweryfikować przyjęte procedury i stosowane praktyki dotyczące wakacji kredytowych.