Obecne przepisy dotyczące reorganizacji nie spełniają wymogów przyzwoitej legislacji
03/09/24
Aktualne przepisy dotyczące reorganizacji przedsiębiorstw zwiększają ryzyka związane z transakcjami fuzji i przejęć dla przedsiębiorców, skutkując także wzrostem kosztów takich przedsięwzięć. Jak wynika z raportu “Przepisy o reorganizacjach do poprawki” opracowanego przez PwC Polska, relacje pomiędzy poszczególnymi przepisami są niejasne a wybrane przepisy pozostają literalnie wewnętrznie sprzeczne. Do tego niektóre regulacje, zdaniem doktryny, pozostają niezgodne z prawem Unii Europejskiej zaś części z nich nie dostosowano do wprowadzonych we wrześniu 2023 r. instytucji Kodeksu Spółek Handlowych. Polski biznes apeluje o rychłą zmianę, która przyspieszy i uprości tego typu transakcje.
Problemy z ustaleniem zasad opodatkowania reorganizacji pozostają z jednej strony skutkiem niejasności wprowadzonych od 1.01.2022 r., w ramach tzw. polskiego ładu do ustaw o podatkach dochodowych, z drugiej zaś braku jasnego uregulowania skutków podatkowych nowych możliwości reorganizacji wprowadzonych w ostatniej nowelizacji Kodeksu Spółek Handlowych. Niezbędne jest pilne znowelizowanie przepisów o opodatkowaniu reorganizacji. Dodatkowo ważna jest też zmiana w warstwie językowej, tak żeby firmy miały pewność co do poszczególnych przepisów i mogły przystępować do procesu fuzji i przejęć z pełną świadomością kosztów, z którymi te transakcje będą się wiązały.
“Transakcje M&A są istotne dla właściwego funkcjonowania rynku, ponieważ wpływają na efektywną alokację zasobów, skalę operacji, oraz dynamikę konkurencji. Transakcje takie często prowadzą do konieczności wprowadzenia zmian w strukturze grupy kapitałowej, choćby ze względu na potrzebę integracji nowych podmiotów, wykorzystania synergii między różnymi jednostkami biznesowymi oraz efektywnego zarządzania powiększonym przedsiębiorstwem. Z naszych obserwacji praktyki rynkowej wynika, że w rynek M&A w znaczącym stopniu uderza brak jasności przepisów dotyczących opodatkowania połączeń i podziałów”
W drodze nowelizacji w ramach tzw. Polskiego ładu, wprowadzono trzy niezależne od siebie regulacje na podstawie, których może powstać przychód podatkowy po stronie spółki przejmującej. Nie określono jednak relacji między tymi przepisami, co rodzi wśród praktyków wątpliwości czy po stronie spółki przejmującej, przychód podatkowy może przykładowo przekroczyć trzykrotność wartości rynkowej majątku podmiotu przejmowanego lub dzielonego, a więc czy jego wartość faktycznie może “oderwać się” od faktycznego przysporzenia. Brakuje też czytelnych relacji pomiędzy poszczególnymi przepisami “przychodowymi” a dwoma regulacjami ustanawiającymi wyłączenia z przychodów. Prowadzi to do trudności w ustaleniu, w jaki sposób powinny być opodatkowane poszczególne reorganizacje. Jednocześnie, treść art. 7b ustawy o CIT jest na gruncie językowym wewnętrznie sprzeczna - z jednej strony wskazuje ona, że przychody z reorganizacji stanowią przychody z udziałów w zyskach osób prawnych, z drugiej klasyfikuje je jako inne przychody kapitałowe. Równocześnie z przepisów ustawy nie sposób odtworzyć, do którego ze źródeł należy zaliczyć konkretny przychód powstały w wyniku reorganizacji. Skutkuje to trudnościami w ustaleniu obowiązków uczestniczących w reorganizacjach spółek oraz skutków podatkowych opodatkowania transakcji transgranicznych. Z kolei w przypadku przeprowadzenia drugiej i kolejnych reorganizacji, wspólnik jest zobowiązany do wykazania przychodu podlegającego opodatkowaniu, w wysokości wartości emisyjnej przydzielonych udziałów. Funkcjonowanie tej regulacji stanowi utrudnienie dla rzeczywistych działań reorganizacyjnych i stawia krajowych podatników niejednokrotnie w gorszej sytuacji, w porównaniu do zagranicznych inwestorów. Ponadto, jak wskazuje część orzecznictwa i doktryny, tego typu rozwiązania mogą stać w sprzeczności z regulacjami Dyrektywy unijnej.
“Regulacje w zakresie reorganizacji są obecnie jednymi z najbardziej złożonych w ramach podatków dochodowych. Powoduje to liczne wątpliwości w zakresie ustalenia konsekwencji podatkowych planowanych działań. Utrudniają one planowanie i realizację transakcji M&A, prowadząc do zwiększenia kosztów takich działań. Widzimy pilną potrzebę nowelizacji obecnie obowiązujących regulacji podatkowych tak, żeby jednoznacznie regulowały zasady opodatkowania tego typu transakcji”
Eksperci PwC na podstawie praktycznych doświadczeń w zakresie reorganizacji, postulują szereg zmian legislacyjnych, które mogą znacząco poprawić sytuację podatników. Po pierwsze, należy jasno wskazać relacje zachodzące pomiędzy trzema niezależnymi przepisami przychodowymi dla spółki przejmującej - racjonalne wydaje się przyjęcie, że przychód po stronie tej spółki może wystąpić maksymalnie w wysokości jednokrotności wartości rynkowej majątku przejmowanego. Należy też jednoznacznie wskazać jakie relacje zachodzą pomiędzy przepisami przychodowymi a wyłączeniami z przychodów. Do tego konieczne jest jednoznaczne uregulowanie w ramach ustaw podatkowych, jak klasyfikować poszczególne przychody uzyskiwane w wyniku reorganizacji, przy czym klasyfikacja ta powinna uwzględniać charakter uzyskiwanego przez dany podmiot przysporzenia. Po trzecie, przedstawiono postulat zapewnienia neutralności również drugiej i kolejnych reorganizacji. Pomijając zarzut niezgodności z prawem Unii Europejskiej, trudno jest znaleźć uzasadnienie dla wprowadzenia do krajowego porządku prawnego rozwiązania w tak znaczący sposób ograniczającego neutralność restrukturyzacji. Należy też jak najszybciej dostosować regulacje Ustawy CIT w taki sposób, żeby reorganizacje, z którymi w myśl przepisów kodeksu spółek handlowych nie wiąże emisja udziałów, nie skutkowały powstaniem przychodu w związku z brakiem takiej emisji.
Skontaktuj się z nami
