Na świecie aż 71% firm dostrzega rosnące zainteresowanie organów podatkowych ich rozliczeniami, a w niemal połowie przypadków prowadzi to do pełnowymiarowych sporów podatkowych, wynika z badania PwC Global Tax Controversy and Dispute Resolution.
W Polsce liczba zrealizowanych kontroli celno-skarbowych wzrosła na przestrzeni lat 2022-2024 z poniżej 3 tysięcy do ponad 7 tysięcy. Eksperci zajmujący się podatkami w firmach bardzo liczą na wsparcie ze strony sztucznej inteligencji - ponad 90% firm ma nadzieję, że AI korzystnie wpłynie na sposób prowadzenia sporów podatkowych.
Rosnąca liczba kontroli podatkowych, wzmożona aktywność administracji skarbowych oraz wpływ nowych regulacji, takich jak globalny podatek minimalny (Pillar II), to kluczowe wyzwania, które dotykają przedsiębiorców na całym świecie – w tym także w Polsce.
41% badanych przedsiębiorców z Europy uważa, że Pillar II będzie źródłem sporów międzynarodowych sporów podatkowych
39% respondentów wskazało, że Pillar II może być źródłem sporów w kontekście umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, 35% z nich uważa, że ryzyko stanowić będzie wzajemne oddziaływanie globalnego podatku minimalnego oraz regulacji dotyczących cen transferowych.
W Polsce podatnicy bardzo chętnie sięgają po dostępne mechanizmy rozwiązywania kontrowersji podatkowych o charakterze ponadnarodowym. Przykładowo, według statystyk MF w 2023 roku zawarto 110 uprzednich porozumień cenowych (APA), a w samej pierwszej połowie 2024 roku liczba ta wynosiła 59.
44% respondentów globalnego badania PwC wierzy, że sztuczna inteligencja zwiększy zarówno szybkość, jak i jakość ich pracy.
49% spośród badanych jest zdania, że AI będzie pomocna w realizacji określonych zadań związanych ze sporem podatkowym, takich jak przykładowo analiza dużych zbiorów danych, czy obsługa masowych zapytań kierowanych do podatników.
“Dynamika zmian w globalnym i polskim systemie podatkowym wymaga od przedsiębiorców nie tylko bieżącej kontroli rozliczeń, ale przede wszystkim strategicznego podejścia do ryzyka podatkowego. Widzimy, że administracje podatkowe na całym świecie, w tym w Polsce, korzystają z coraz bardziej zaawansowanych narzędzi analitycznych, sztucznej inteligencji i automatyzacji w celu weryfikacji rozliczeń. To nowa rzeczywistość, w której kluczowe znaczenie ma zarówno odpowiednie przygotowanie wewnętrznych procedur compliance, jak i transparentna współpraca z administracją. Nasze badanie jasno pokazuje, że przedsiębiorcy dostrzegają te wyzwania, a w przypadku niektórych regulacji spodziewają się wręcz wzrostu liczby sporów podatkowych w nadchodzących latach lub pojawienia się nowych obszarów (jak Pillar 2)”
Wśród kluczowych wyzwań wskazanych przez uczestników badania znalazła się m.in. wzmożona weryfikacja ich rozliczeń, która wielokrotnie przeradza się w pełnowymiarowe spory podatkowe. Zwiększenie aktywności administracji podatkowych w tym zakresie zauważyło aż 71% respondentów, a 43% spośród nich wskazało, że prowadzona wobec nich weryfikacja skutkowała zainicjowaniem pełnowymiarowego sporu podatkowego. Same rozliczenia z tytułu podatku u źródła były w ostatnich latach przedmiotem prawie ośmiuset kontroli, w toku których ustalono nieprawidłowości o wartości przekraczającej 2,3 miliarda PLN. Podobnie jak w naszym kraju, także na świecie przedsiębiorcy łączą ten trend z presją regulacyjną oraz wykorzystaniem zaawansowanych technologii wspierających weryfikację rozliczeń i typowanie podatników do kontroli.
“Analiza dużych zbiorów danych dostępnych dla administracji skarbowych z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi analitycznych oraz sztucznej inteligencji to coraz częściej dostrzegany element przyszłości sporów podatkowych – zarówno dla firm, jak i administracji skarbowych. Przedsiębiorcy dostrzegają jej potencjał w usprawnieniu procesów i zwiększeniu efektywności pracy, zwłaszcza w analizie danych czy automatyzacji odpowiedzi na zapytania. Jednak nowe narzędzia analityczne i AI to miecz obosieczny – ich wykorzystanie przez organy podatkowe oznacza bardziej precyzyjne i zautomatyzowane typowanie podmiotów do kontroli, co może prowadzić do zwiększenia liczby postępowań”
Ponad 90% firm ma nadzieję, że AI korzystnie wpłynie na sposób prowadzenia sporów podatkowych. Jednocześnie 44% respondentów globalnego badania PwC wierzy, że sztuczna inteligencja zwiększy zarówno szybkość, jak i jakość ich pracy, a 49% spośród badanych jest zdania, że AI będzie pomocna w realizacji określonych zadań związanych ze sporem podatkowym, takich jak przykładowo analiza dużych zbiorów danych, czy obsługa masowych zapytań kierowanych do podatników. Badani przedsiębiorcy liczą również na to, że sztuczna inteligencja wesprze ich w identyfikacji ewentualnych nieprawidłowości i umożliwi podjęcie działań zmierzających do ich wyeliminowania, zanim staną się one źródłem sporu z administracją podatkową. Obawy firm na całym świecie związane są także z mechanizmami międzynarodowego opodatkowania, a w szczególności z globalnym podatkiem minimalnym (Pillar 2). Chociaż stopień wdrożenia regulacji dotyczących podatku minimalnego jest zróżnicowany w skali świata stąd ryzyko sporów w tym zakresie na razie pozostaje w sferze przewidywań, 41% badanych europejskich przedsiębiorców uważa, że Pillar 2 będzie źródłem złożonych sporów z administracjami podatkowymi.
"Na gruncie interpretacji przepisów Pillar 2 istnieje istotne ryzyko sporów na linii podatnicy oraz organy podatkowe m.in. z uwagi na wysoki poziom skomplikowania nowych regulacji, liczne odesłania do pojęć z zakresu rachunkowości oraz konieczność dostosowania się do nowych wytycznych OECD, które są na bieżąco wydawane. Co więcej spory mogą również wystąpić w wyniku różnej implementacji przepisów Pillar 2 w poszczególnych państwach jak i różnego sposobu interpretacji reguł modelowych. Obszary, które cechuje duży stopień niedookreślenia są często przedmiotem zainteresowania organów podatkowych. Stąd wydaje się, że taka sytuacja może nastąpić w przypadku Pillar 2"
O badaniu
Badanie PwC przeprowadzono na próbie 825 przedsiębiorstw z 37 jurysdykcji. 23% respondentów stanowiły spółki giełdowe, 24% to przedsiębiorstwa prywatne. W pozostałym zakresie w badaniu uczestniczyły też firmy wspierane przez kapitał prywatny i firmy rodzinne (łącznie 52% badanych), czy przedsiębiorstwa Państwowe. 42% badanych przedsiębiorstw zatrudnia więcej niż 10 000 pracowników.
PwC Global Tax Controversy and Dispute Resolution Survey
Skontaktuj się z nami
