Lublin - metropolia z potencjałem

Dzień dobry, witam na falach podcastów PwC, nazywam się Jakub Gołębiowski i witam w kolejnym odcinku, w którym porozmawiamy o tematyce, która już przewijała się w naszych podcastach, czyli o metropoliach. Od kilku lat PwC opracowuje raporty na temat miast i obszarów metropolitalnych. Przypomnę, że badamy 12 miast i 12 obszarów metropolitalnych, w których żyje łącznie ponad 16 milionów osób, czyli 42% populacji naszego kraju. 

Dziś skoncentrujemy się na Lublinie. A moimi gośćmi są dzisiaj, główny doradca ekonomiczny PwC - Profesor Witold Orłowski, dzień dobry. 

Witold Orłowski: Dzień dobry. 

JG: Oraz dyrektor w zespole doradztwa dla sektora publicznego - Dionizy Smoleń, dzień dobry. 

Dionizy Smoleń: Dzień dobry. 

WO: No i porozmawiajmy chwilę o Lublinie. Lublin to jest miasto stare, znane z historii, wielkie rzeczy historii Polski się tam działy. Dzisiaj jest to jedna z najmniejszych polskich metropolii, ale metropolia rozwijająca się bardzo dobrze, metropolia, w której możemy zauważyć wiele i tych dobrych, mocnych stron polskich miast ruszających w pościg za zachodem, ale również oczywiście te słabości, które też są dość typowe, chociaż różne w różnych miastach. Jeśli chodzi o Lublin, no to pamiętajmy jeszcze jedno miasto położone na tak zwanej ścianie wschodniej, która gospodarczo jest w trudniejszej sytuacji niż część zachodnia kraju. No z paru powodów i historycznie była zazwyczaj niżej rozwinięta, trochę uboższa i niedoinwestowana. Z drugiej strony dzisiaj również, cóż korzystniej, czy łatwiej jest rozwijać się gospodarczo mając bliskie odległości, bogaty np. rynek niemiecki, a trudniej nieco mając Białoruś, Ukrainę, kraje znacznie uboższe od Polski, co nie oznacza, że lokalizacja w pobliżu granicy wschodniej jest obciążeniem, tu również są oczywiście szanse, które można wykorzystać. No jeśli patrzymy na Lublin dzisiaj, to najpierw trzeba oczywiście pogratulować tego wszystkiego co się udało osiągnąć w ciągu ostatnich wielu lat. No my obserwujemy to od lat 12 już w taki usystematyzowany sposób, ale oczywiście zmiany zaczęły się wcześniej. Z tymże trochę jest tak, że od czasu, kiedy zaczęły się bardziej intensywne procesy inwestycyjne, procesy modernizacyjne, to zwłaszcza w szczególności nastąpiło po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Obszary, regiony wschodniej Polski uzyskały specjalne dofinansowanie, programy pomocowe, które są specjalnie po to aby pomóc innym radzić sobie z tym nieco trudniejszym ładunkiem i historycznym i obecnej działalności niż w zachodniej Polsce. Te miasta wyraźnie przyspieszyły i Lublin jest przykładem takiego właśnie bardzo, bardzo wyraźnego awansu. Cały czas jest bardzo, bardzo dużo do zrobienia, ale w Lublinie widać bardzo wyraźnie postęp, który nastąpił w ciągu ostatniej dekady, 12 lat, 15 lat. 

JG: Może tutaj wskażmy, że są takie bardzo mocne atuty, rzeczy, na które w tej chwili zwracamy coraz większą uwagę. Czyli w Lublinie wysoki jest dosyć kapitał jakości życia i atutem miasta jest środowisko naturalne. To o co w wielu miastach trzeba walczyć i stawiać jednak na pierwszym miejscu różnych dokumentów strategicznych, w Lublinie jest już na dosyć wysokim poziomie, prawda?

WO: Tak, to warto zauważyć. Chociaż trzeba też powiedzieć, że jest to troszeczkę taka druga strona tego samego problemu, który widzimy czasem jako problematyczny, to znaczy mniejsze zagęszczenie ruchu samochodów, mniejsza metropolia, no krótko mówiąc wschodnia część Polski, która nie była tak uprzemysłowiona silnie, jak zachodnia, gdzie jest, no jakby to powiedzieć luźniej się trochę żyje. No ma swoje przewagi w tej chwili np. związane ze znacznie lepszym stanem środowiska naturalnego, to się przekłada na jakość życia. Natomiast ja chciałem mimo wszystko jednak zwrócić uwagę na coś co naprawdę pokazuje, że Lublin jest inny w stosunku do bardzo wielu miast i co jest największym atutem rozwojowym miast, otóż Lublin jest spośród mniejszych miast Polski przoduje, jeśli chodzi o poziom wykształcenia mieszkańców, o kapitał ludzki. Nie tylko, że jest miastem młodym, dynamicznym, to też wschodnia Polska pod tym względem jest w trochę lepszej sytuacji, niż zachodnia, ale ma coś, co jest rzadkością w miastach, które nie są tak duże, to znaczy ma bardzo silny ośrodek akademicki i generalnie ma bardzo dobrze wykształconą ludność. Jak bardzo dobrze, wszystko jest względne, oczywiście porównujemy tu z innymi miastami, w szczególności miastami podobnej wielkości jak Lublin, tutaj Lublin wyraźnie się wybija. To oczywiście nie jest też przypadek, poza samymi uczelniami, poza ośrodkiem akademickim, mamy również bardzo, bardzo wyraźną aktywność miasta, jeśli chodzi o wspieranie kultury. 

To są jedne z najwyższych wydatków w Polsce na głowę mieszkańca, jeśli chodzi o kulturę i to już jest rzeczywiście coś, za co trzeba pogratulować. Dlatego, że w mieście, które, no co tu się oszukiwać z punktu widzenia dochodów mieszkańców jest cały czas miastem uboższym wyraźnie od wielu, od większości innych metropolii polskich. Jednocześnie n kulturę pieniądze się znajdują. To jest o tyle ważne, że pewnie głównym problemem Lublina, który cały czas, to nie jest tylko problem Lublina, ale wszystkich miast wschodniej części Polski jest to, że w pewnym sensie ich wizerunek, poprawa ich wizerunku nie nadąża za poprawą rzeczywistą i jakości życia i atrakcyjności życia i atrakcyjności gospodarczej miasta. Lublin rzeczywiście jest postrzegany znacznie gorzej, w sensie przede wszystkim jest znacznie mniej widziany niż na to zasługuje. Jeśli przeszukujemy Internet, fora turystyczne, to widać, że o Lublinie mówi się znacznie mniej niż teoretycznie należałoby, bo wszyscy, którzy tam byli wiedzą, że Lublin ma bardzo piękne zabytki, atrakcyjny jest turystycznie, powinien przyciągać wielu turystów, zwłaszcza, że jest całkiem dobrze zlokalizowany. No w prawdzie lotnisko lubelskie jest i pewnie pozostanie stosunkowo niedużym portem regionalnym, no ale jednak mimo wszystko Lublin ma korzystne połączenie z największym polskim lotniskiem, dzisiaj to jest Okęcie, kiedyś w przyszłości będzie to pewnie Centralny Port Komunikacyjny. Wprawdzie dzisiaj jazda do Lublina jest cały czas trochę męką, no ale to dlatego, że właśnie kończy się budować znakomite, świetnej jakości połączenie drogowe pomiędzy Lublinem i Warszawą. 

Jeśli za tym pójdzie jeszcze poprawa dalsza jakości połączenia kolejowego, no to będziemy mówili o tym, że Lublin jest rzeczywiście świetnie skomunikowany i skoro tak, to powinien być bardziej atrakcyjny, powinien przyciągać więcej turystów, powinien cały wysiłek, aby stać się miastem bardziej rozpoznawalnym. Zwłaszcza, że turyści to jedno, ale biznes to drugie. Biznes nie posługuje się w swoich decyzjach wyłącznie poleceniami z trip advise’ora, ale trzeba powiedzieć, że ten ogólny wizerunek i to ogólne przekonanie czy miasto jest np. atrakcyjne do życia, czy nie, jest ważną rzeczą również dla biznesu jak się okazuje. 

JG: Czyli czy można by było tak podsumowując powiedzieć, że ten kierunek, który między innymi oczywiście powinny obrać władze Lublina, to kreowanie tego wizerunku próba po pierwsze popularyzacji miasta, a z drugiej strony wyraźnego pokazywania jego atutów, bo po prostu one nie są jeszcze w tej świadomości zbiorowej ukorzenione, że jest to miasto, które ma czym się pochwalić. 

WO: Tak, to jest niewątpliwie nasza, może i główna porada w tym momencie. Oczywiście w wielu sprawach można również udzielać rad szczegółowych, ale taka główna właśnie, z tym, że trzeba też pamiętać o jednym, to nie jest tak, że wizerunek można oderwać od rzeczywistości. Lublin ma też bardzo, bardzo dużo do zrobienia po to, żeby no np. okolice Krakowskiego Przedmieścia i starówki stały się również atrakcyjnym miejscem do spędzania wolnego czasu, a nie tylko samo historyczne centrum miasta. Lublin ma wiele do zrobienia, aby jakość uniwersytetów, które są znane bardzo, które są niewątpliwie głównym, może i głównym atutem miasta, ale żeby podnieść ich jakość, bo ona z punktu widzenia porównań wewnątrz kraju nawet nie jest zadowalająca. Lublin musi dużo zrobić, żeby lepiej rozwinęła się jeszcze sieć no tych wszystkich usług, które służą turystom: hotelarskie, gastronomiczne. Lublin musi wiele zrobić nadal, żeby naprawdę wykorzystać tę korzyść jaką daje wysoka jakość życia. Wysoka jakość życia w Lublinie potencjalnie jest tym głównym magnesem, który może przyciągać i ludzi po to, żeby tam studiowali, żeby zostawali i nie tylko Polacy, również bliska zagranica, dla nas również jest pewien atut, który już dziś widzimy, jeśli chodzi np. o przyciąganie informatyków, to jest ten dzisiaj najbardziej pewnie bolesny punkt gospodarki, problem braku informatyków. Lublin jest znakomicie zlokalizowany, żeby korzystać nie tylko z informatyków wykształconych na miejscu, ale również tych, którzy mogą np. przyjechać z Ukrainy. Także przed Lublinem są naprawdę bardzo dobre perspektywy rozwoju, tylko każdą szansę trzeba umieć dobrze wykorzystać. 

JG: I chciałbym się zwrócić do Ciebie Dionizy z pytaniem, co możemy zrobić, a właściwie co mogą zrobić władze Lublina, żeby miasto i metropolia, no szły coraz śmielej do przodu? 

DS: Tak, to jest bardzo ważne pytanie. Co zrobić, czy miasto może rozwijać się szybciej?

Wydaje się, że absolutnie tak. Co zatem jest niezbędne? I tutaj podzielę się dwoma refleksjami. Pierwsza refleksja dotyczy tego, żeby budować na atutach. Na atutach gospodarczych Lublina, a tak naprawdę kontynuować tak naprawdę co już miasto robi w tym zakresie. A jakie są atuty gospodarcze Lublina, co wybija się na czoło? 

No tutaj zdecydowanie wybija się na czoło branża IT i potencjał w tym zakresie. On jest ulokowany z jednej strony w potencjale edukacyjnym miasta i w tym, że w Lublinie jest duża liczba studentów kierunków informatycznych, a z drugiej strony w prężnie działających firmach w obszarze IT. Bardzo ważne jest to, że Lublin zaczyna być rozpoznawalny jako zagłębie, jako zagłębie branży IT. Przykład funkcjonowanie projektu prowadzonego przez urząd miasta pod nazwą Lubelska Wyżyna IT, który łączy potencjał ośrodków naukowych, a na kilku uczelniach lubelskich można studiować informatykę. Łączy potencjał przedsiębiorstw i innych środowisk tak, żeby dochodziło do współpracy, żeby studenci byli kształceni zgodnie z zapotrzebowaniem stawianym przez przedsiębiorców. Dlaczego to jest tak ważne i jak to może wpłynąć na dalszy rozwój Lublina? Otóż branża IT jest takim warunkiem wstępnym, niezbędnym wymogiem do rozwoju przemysłu 4.0. A więc do już najbardziej zaawansowanych informatycznych i innowacyjnych procesów produkcyjnych zautomatyzowanych i wydaje mi się, że tu jest pewien kierunek, w którym Lublin mógłby działać dlatego, że mamy też potencjał przemysłowy i potencjał biznesowy bardzo mocny w tym obszarze. Przykładem jest funkcjonująca w Lublinie inicjatywa klastrowa pod nazwą Wyżyna Motoryzacyjna i Maszynowa i wydaje mi się, że ta integracja tego potencjału IT z potencjałem branży maszynowej firm, które działają w Lublinie, ale także w województwie lubelskim, może być takim bardzo dobrym początkiem do wyjścia w kierunku przemysłu 4.0. 

I tutaj też pozwolę sobie nawiązać do kwestii przyciągania inwestorów, bo wokół tego wątku branże IT, przemysłu 4.0, także powinny iść w tę stronę poszukiwania inwestorów. Lublin przyciąga inwestorów, przy czym te nasze wskaźniki i zestawienie jakby polskiej metropolii wskazuje, że tutaj pewnym wyzwaniem dla Lublina jest mała liczba dużych inwestorów. Gdyby się dało ten potencjał w zakresie IT wzmacniać i przemysłu 4.0, to także powinna być szansa na przyciąganie dużych inwestorów także do Lublina. I tutaj przechodzimy do drugiej rekomendacji, odpowiadającej na pytanie co zrobić, żeby dobrze rozwijające się miasto, jakim jest Lublin mogło rozwijać się jeszcze szybciej. Lublin potrzebuje większej rozpoznawalności w skali międzynarodowej. Dlatego, że ma naprawdę wszelkie atuty, żeby przyciągać dużych inwestorów, przyciągać turystów, ale z jakichś względów tak się nie do końca jeszcze dzieje. Dowodem jest stosunkowo niewielka liczba turystów zagranicznych i mała liczba dużych inwestorów. Lublin potrzebuje więc wzmocnienia w skali międzynarodowej. Miasto bardzo dużo działań prowadzi w tym zakresie, wydaje mi się, że jest potrzebna tutaj jeszcze pewna kontynuacja i pewne wzmocnienie tych działań. Ja już podałem przykład branży IT. Lublin już zaczyna być kojarzony z tym potencjałem i takim zagłębiem branży IT, to za chwilę będzie przynosiło określone efekty, teraz chodzi o to, żeby był rozpoznawalny wśród turystów i inwestorów jako miejsce, gdzie można bardzo dobrze prowadzić biznes. Dlatego, że są wykształceni mieszkańcy, dobrze wykształceni studenci i wysoka jakość życia, dobry stan środowiska, coraz lepsza infrastruktura komunikacyjna, wszystko to, o czym dotychczas mówiliśmy. 

JG: I to są kierunki, w których miasto powinno bezsprzecznie iść. Także tutaj promocja tych atutów, takie konsekwentne działania strategiczne, aby ten Lublin promować. To jest bardzo dobre podsumowanie naszej rozmowy. A dziś naszymi gośćmi byli - główny doradca ekonomiczny PwC Profesor Witold Orłowski, dziękuje bardzo. 

WO: Dziękuję bardzo. 

JG: Oraz dyrektor w zespole doradztwa dla sektora publicznego Dionizy Smoleń. 

DS.: Dziękuję bardzo.