Transport przyszłości - perspektywy rozwoju transportu drogowego w Polsce 2020-2030

Reorganizacja przewozów międzynarodowych (zmiany prawa UE)

Na poziomie unijnym planowane są zasadnicze zmiany regulacji dotyczących transportu drogowego, w tym przepisy Pakietu Mobilności oraz zmiany przepisów dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i innych regulacji socjalnych. Z dużą pewnością można założyć, że opisane powyżej modyfikacje w porządku prawnym pociągną za sobą następujące efekty w branży:

• Zwiększenie kosztów sieci transportowych - (w związku ze zmniejszeniem ich efektywności) oraz kosztów pracy.
• Spadek przychodów związany z ograniczeniem dostępu do rynku - w zakresie usług cross-trade i kabotażu oraz w konsekwencji również obsługi importu i eksportu towarów.
• Przesunięcie usług polskich przewoźników - z rynków UE na rynek polski.
• Wzrost ryzyka i barier - dla prowadzenia działalności, szczególnie dla małych przewoźników w związku ze zwiększeniem stopnia skomplikowania regulacji.
• Wymuszoną internacjonalizację przewoźników - którzy działają dziś na wielu rynkach zagranicznych z terytorium Polski (konieczność otwarcia biur/siedzib na terenie innych krajów).
• Wzrost poziomu koncentracji - w wyniku upadku małych przedsiębiorstw, które nie posiadają znaczącego udziału w rynku przewozów w kraju i na rynkach zagranicznych. 

Niedobór kierowców

Niedobór kierowców o pożądanych umiejętnościach z wysokim prawdopodobieństwem będzie się pogłębiał do poziomu blisko 200 tys. kierowców (20% popytu na pracę) w roku 2022.

• W 2015 roku niedobór został oszacowany na około 100-110 tys. kierowców. To ponad 15% całkowitej podaży szacowanej na 600-650 tys., względem popytu oszacowanego na blisko 730 tys. kierowców. 
• Przedstawiciele branży, którzy rozmawiali z nami w ramach wywiadów, w trakcie przygotowywania raportu stwierdzili, że w ich przekonaniu na koniec roku 2018 luka ta osiągnęła poziom 20% zapotrzebowania (w wymiarze jakościowym, tj. niedoboru pracowników z wystarczającymi umiejętnościami).
• Przy utrzymaniu prognozowanego wzrostu rynku, zakładając, że luka utrzyma się na poziomie zbliżonym do obecnych 20% można przyjąć, że całkowity niedobór kierowców w branży sięgnie blisko 200 tys. osób w 2022 roku przy zapotrzebowaniu na poziomie ok. 950 tys. osób.

Niewystarczająca liczba kierowców będzie również prowadziła do wzrostu kosztów płac w branży, a w efekcie może spowodować zwiększenie stawek frachtów. Wdrożenie do użytku pojazdów autonomicznych nie wypełni tego niedoboru w krótkiej perspektywie czasu z uwagi na brak dojrzałych rozwiązań w tym zakresie.

Digitalizacja

Digitalizacja transportu w Polsce postępuje w czterech obszarach:

• Podstawowa digitalizacja - obejmuje: informatyzację procesów, automatyzację obsługi administracyjnej oraz optymalizację sieci transportowych dzięki wykorzystaniu rozwiązań do modelowania geograficznego sieci.
• Platformizacja rynków - to postępujący obecnie rozwój cyfrowych platform pozwalających na zamawianie usług online od dużej bazy usługodawców.
• Cyfrowi giganci - postępujące obecnie wchodzenie na rynek transportu i logistyki dużych  spółek, które powstały dzięki technologiom cyfrowym.
• Zaawansowane technologie cyfrowe - po 2022 roku spodziewamy się zwiększonego tempoa  wchodzenia na rynek zaawansowanych rozwiązań z obszaru telematyki, sztucznej inteligencji czy też rozwiązań opartych na blockchain. Obecnie są one dopiero w fazie testów.

Wdrożenie rozwiązań z zakresu digitalizacji będzie kluczowe dla obniżania kosztów działalności, dostosowania usług do zmieniających się potrzeb klienta oraz wdrażania rozwiązań o wysokiej wartości dodanej. W krótszej perspektywie czasowej będą one dostępne jednak dla dużych przewoźników, którzy będą mieli możliwości ich wdrożenia, co może stworzyć dodatkową barierę dla mniejszych przedsiębiorców i przyczynić się do wzrostu koncentracji rynku.

Industrializacja

Przez industrializację rozumiemy przekształcanie branży z tradycyjnej w uprzemysłowioną przyczynią się do tego następujące czynniki technologiczne:

• Autonomizacja pojazdów - pozwoli ona obniżyć koszty działalności o ok. 15% do 2025 roku. Dzięki zmniejszeniu kosztów pracy, a nawet do ok. 28% w okolicy 2030 roku (w porównaniu z rokiem 2016). Przyczyni się również do spadku zapotrzebowania na kierowców i wzrostu zapotrzebowania na specjalistów zajmujących się obsługą systemów autonomicznych (w zakresie programowania, konfiguracji, utrzymania, bieżącego nadzoru). 
• Rozwój napędów alternatywnych - dostosuje branżę do rosnących wymagań w zakresie ograniczenia emisji CO2 i długookresowo umożliwi ograniczanie kosztów transportu. Wpływ ten będzie jednak dostrzegalny nie prędzej niż w perspektywie 2025 roku. Krótkoterminowo, silnik diesla pozostanie najbardziej powszechnym rozwiązaniem. W transporcie ostatniej mili, przede wszystkim na terenach miejskich można spodziewać się szybszej popularyzacji pojazdów elektrycznych i zasilanych CNG, zaś na połączeniach długodystansowych spodziewamy się popularyzacji pojazdów z napędzanych LNG. Napęd wodorowy w transporcie drogowym rzeczy wciąż pozostaje w Europie w fazie testów.

Rozwój nowych technologii wiąże się z wysokimi nakładami, dlatego rozwiązania w zakresie autonomii i nowych napędów będą łatwiej dostępne dla dużych przewoźników, o większych zdolnościach inwestycyjnych, co może stanowić czynnik zwiększenia poziomu koncentracji w branży.