{{item.title}}
{{item.text}}
{{item.title}}
{{item.text}}
Zmieniająca się pod wpływem nowych technologii, ale także nieprzewidzianych zjawisk, takich jak koronawirus, rzeczywistość, wymusza na wszystkich przedsiębiorstwach, także tych rodzinnych, podejmowanie wielu działań transformacyjnych. Biznesy rodzinne do tej pory budowały przewagi na wartościach i tradycji, w “nowej rzeczywistości” może to okazać się niewystarczające. Na czym w takim razie powinny skupiać się firmy rodzinne, by umacniać swoja pozycję na rynku?
PwC już po raz 10. przeprowadziło badanie Family Business Survey, w którym wzięło udział aż 2800 przedstawicieli rodzinnych biznesów z 87 krajów na świecie. Mimo że badanie było prowadzone w okresie od 5 października do 11 grudnia 2020, kiedy w kraju panowały dość restrykcyjne obostrzenia spowodowane pandemią, polscy respondenci, podobnie jak w ubiegłych latach, wykazali się dużym optymizmem. 77% badanych w Polsce spodziewa się wzrostu swoich biznesów w 2021 roku. Pokrywa się to z opiniami wielu ekonomistów, którzy na drugą połowę roku przewidują mocne odbicie w gospodarce. Warto podkreślić, że są to tylko prognozy - ich urzeczywistnienie zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od tempa szczepień w poszczególnych krajach, co przełoży się na znoszenie nałożonych ograniczeń.
"Firmy rodzinne dobrze poradziły sobie z kryzysem spowodowanym pandemią COVID-19 dzięki umiejętności szybkiego reagowania. Jednak ostatnie miesiące uświadomiły im potrzebę ponownego zdefiniowania planów, priorytetów i niezbędnych kompetencji."
Piotr Michalczyk
Partner, PwC Polska
Lider Praktyki Firm Prywatnych
w regionie CEE
Polskie firmy rodzinne wpisują się też w globalny trend stawiania na kwestie związane ze
środowiskiem, społeczeństwem i ładem korporacyjnym (ESG, Environmental, Social and Corporate
Governance). Aż 77% z
nich angażuje się w różnego rodzaju formy działalności społecznej. W głównej mierze jest to
pomoc
lokalnej społeczności. Co więcej, 40% polskich biznesów
rodzinnych ma opracowaną i zakomunikowaną strategię zrównoważonego
rozwoju (globalnie jest to 37%). Zrównoważony rozwój to coraz
częściej nie tylko hasła i deklaracje,
ale prawdziwa potrzeba świadomego podejścia do tego, w jaki sposób oddziałujemy na nasze
otoczenie,
przekładająca się na podejmowane decyzje. 50% respondentów
uważa, że firmy rodzinne mogą stać się
liderami w zakresie zrównoważonego rozwoju w biznesie
Można spodziewać się, że kluczowym bodźcem do zielonej transformacji i podejmowania działań firm
na
rzecz ESG będą regulacje i ich szersze skutki. Aby osiągnąć cele przewidziane przez Europejski
Zielony Ład, UE zobowiązała się do dokonania przeglądu, a w razie potrzeby zmiany, wszystkich
obowiązujących
przepisów w celu wprowadzenia rozwiązań podatkowych, handlowych i regulacyjnych wspierających
zieloną transformację. Przykładowo, nowe wymogi dotyczące ujawniania informacji ESG nakładane na
sektor
finansowy przekładać się będą na warunki finansowania, obowiązki informacyjne kredytobiorców i
klientów banków oraz na przyszłe transakcje i dalsze zmiany na rynku. Co więcej, świadomość
środowiskowa i chęć aktywnego przeciwdziałania zmianom klimatu staje się coraz
ważniejsza dla przyszłych i obecnych uczestników rynku pracy oraz konsumentów w Polsce.
Działania
takie jak ograniczenie śladu węglowego, zmniejszenie zużycia wody czy weryfikacja łańcucha
dostaw pod
kątem pochodzenia surowców, może mieć pozytywny wpływ na zaangażowanie pracowników, koszty
działalności
czy sprzedaż.
Agnieszka Gajewska
Partner, Sektor publiczny, PwC Polska
polskich firm rodzinnych angażuje się w działania na rzecz społeczności lokalnej lub tradycyjną filantropię. Jest to nieco mniej niż średnia światowa, jednak istnieje spore prawdopodobieństwo, że wynik ten będzie rosnąć wraz ze zwiększającą się świadomością społeczną.
firm decyduje się na inwestowanie połączone z doradztwem czy filantropię typu venture – w tym zakresie polskie firmy rodzinne wyprzedzają światową średnią.
Działanie na rzecz społeczności lokalnej
Tradycyjna filantropia/darowizny w formie grantów
Inwestowanie zasobów finansowych połączone ze wsparciem doradczym
Filantropia typu Venture
Żadne z powyższych
Z naszego badania wynika także, że choć optymizm jest dominujący, Polscy przedsiębiorcy mają też
świadomość wyzwań długoterminowych, z jakimi będą musieli się zmierzyć. W głównej mierze chodzi
oczywiście o transformację cyfrową. Tylko co trzeci biorący udział w badaniu jest przekonany, że
jego kompetencje cyfrowe są na wysokim poziomie. A to właśnie rosnące wykorzystanie nowych
technologii stawia sobie jako priorytet aż 67% respondentów (względem 49% w ujęciu globalnym).
Na
właścicielach firm i zarządzających spoczywa także odpowiedzialność za rozwijanie niezbędnych
kompetencji u swoich pracowników, co pomoże im zachować konkurencyjność na rynku pracy w
przyszłości.
Wśród najczęściej wskazywanych priorytetów na kolejne lata, oprócz nowych technologii, znalazły
się
także wprowadzanie nowych produktów i usług oraz wychodzenie na nowe rynki i do nowych segmentów
klienckich. Wydaje się, że rodziny założycielskie klucza do sukcesu upatrują właśnie w
dywersyfikacji. W ciągu najbliższych 5 lat tylko 13% z nich widzi swoją firmę jako
skoncentrowaną na
jednym rodzaju działalności. To dobry prognostyk - ostatni rok pokazał dobitnie, że dzięki
dywersyfikacji wiele firm potrafiło przetrwać trudny dla siebie okres związany z kolejnymi
ograniczeniami w prowadzeniu biznesu i zmienionymi w tym czasie zachowaniami klientów.
Polskie firmy rodzinne wpisują się też w globalny trend stawiania na kwestie związane ze
środowiskiem, społeczeństwem i ładem korporacyjnym (ESG, Environmental, Social and Corporate
Governance). Aż 77% z nich angażuje się w różnego rodzaju formy działalności społecznej. W
głównej
mierze jest to pomoc lokalnej społeczności. Co więcej, 40% polskich biznesów rodzinnych ma
opracowaną i zakomunikowaną strategię zrównoważonego rozwoju (globalnie jest to 37%). Również w
czasie pandemii COVID-19 polskie przedsiębiorstwa starały się zadbać o czynnik ludzki. ¾ z nich
postawiło sobie za cel zachowanie możliwie największej liczby miejsc pracy. Prawie połowa
zaoferowała zatrudnionym wsparcie psychologiczne.
Badanie PwC pokazuje jeszcze jeden bardzo ważny aspekt - chociaż poziom wzajemnego zaufania oraz
transparentność w rodzinach założycielskich są wysokie, tylko 40% z nich potwierdza istnienie
porozumienia w kwestii kierunku rozwoju firmy. Jedynie 47% rodzin regularnie komunikuje się w
kwestiach związanych z przedsiębiorstwem (w porównaniu z 66% na całym świecie). Jest to
niezwykle
istotne w kontekście potencjalnej sukcesji. Zwłaszcza, że aż 60% przedsiębiorców, którzy wzięli
udział w badaniu, spodziewa się, że w ciągu kolejnych 5 lat u sterów firmy będzie stało drugie
pokolenie. Tymczasem zaledwie 23% polskich firm rodzinnych potwierdza, że posiada solidny,
udokumentowany i zakomunikowany plan sukcesji.
Rozbieżność wynikająca z odmiennych wizji kolejnych pokoleń co do rozwoju firmy jest bardzo
widoczna
i wpływa także na życie prywatne. 80% respondentów naszego badania przyznaje, że w ich rodzinie
dochodzi do konfliktów związanych z prowadzeniem firmy. Warto zaznaczyć, że ¾ rodzin
założycielskich
planuje chronić firmę rodzinną jako najważniejszą rodzinną wartość materialną.
Powyższe trudności związane z prowadzeniem rodzinnych biznesów to kolejny argument za
wprowadzeniem
do polskiego systemu prawnego fundacji rodzinnej, która regulowałaby kwestie własności firmy, a
także porządkowała kwestie prawne i podatkowe. Takie rozwiązanie pozwoliłoby uniknąć ryzyka
sporów
pomiędzy spadkobiercami. Prace nad ustawą o fundacji rodzinnej trwają już od kilku lat. Na
początku
tego roku projekt ustawy o fundacji rodzinnej został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i
istnieje duże prawdopodobieństwo, że cały proces zakończy się jeszcze w tym roku, co
oznaczałoby, że
od 1 stycznia 2022 r. biznesy rodzinne w Polsce mogłyby zakładać fundacje rodzinne.