Family Business Survey 2021

Badanie Firm Rodzinnych

Zmieniająca się pod wpływem nowych technologii, ale także nieprzewidzianych zjawisk, takich jak koronawirus, rzeczywistość, wymusza na wszystkich przedsiębiorstwach, także tych rodzinnych, podejmowanie wielu działań transformacyjnych. Biznesy rodzinne do tej pory budowały przewagi na wartościach i tradycji, w “nowej rzeczywistości” może to okazać się niewystarczające. Na czym w takim razie powinny skupiać się firmy rodzinne, by umacniać swoja pozycję na rynku?

PwC już po raz 10. przeprowadziło badanie Family Business Survey, w którym wzięło udział aż 2800 przedstawicieli rodzinnych biznesów z 87 krajów na świecie. Mimo że badanie było prowadzone w okresie od 5 października do 11 grudnia 2020, kiedy w kraju panowały dość restrykcyjne obostrzenia spowodowane pandemią, polscy respondenci, podobnie jak w ubiegłych latach, wykazali się dużym optymizmem. 77% badanych w Polsce spodziewa się wzrostu swoich biznesów w 2021 roku. Pokrywa się to z opiniami wielu ekonomistów, którzy na drugą połowę roku przewidują mocne odbicie w gospodarce. Warto podkreślić, że są to tylko prognozy - ich urzeczywistnienie zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od tempa szczepień w poszczególnych krajach, co przełoży się na znoszenie nałożonych ograniczeń.

Pobierz raport

"Firmy rodzinne dobrze poradziły sobie z kryzysem spowodowanym pandemią COVID-19 dzięki umiejętności szybkiego reagowania. Jednak ostatnie miesiące uświadomiły im potrzebę ponownego zdefiniowania planów, priorytetów i niezbędnych kompetencji."

Piotr Michalczyk 
Partner, PwC Polska
Lider Praktyki Firm Prywatnych
w regionie CEE

Polskie firmy rodzinne wpisują się też w globalny trend stawiania na kwestie związane ze środowiskiem, społeczeństwem i ładem korporacyjnym (ESG, Environmental, Social and Corporate Governance). Aż 77% z nich angażuje się w różnego rodzaju formy działalności społecznej. W głównej mierze jest to pomoc lokalnej społeczności. Co więcej, 40% polskich biznesów rodzinnych ma opracowaną i zakomunikowaną strategię zrównoważonego rozwoju (globalnie jest to 37%). Zrównoważony rozwój to coraz częściej nie tylko hasła i deklaracje, ale prawdziwa potrzeba świadomego podejścia do tego, w jaki sposób oddziałujemy na nasze otoczenie, przekładająca się na podejmowane decyzje. 50% respondentów uważa, że firmy rodzinne mogą stać się liderami w zakresie zrównoważonego rozwoju w biznesie

Można spodziewać się, że kluczowym bodźcem do zielonej transformacji i podejmowania działań firm na rzecz ESG będą regulacje i ich szersze skutki. Aby osiągnąć cele przewidziane przez Europejski Zielony Ład, UE zobowiązała się do dokonania przeglądu, a w razie potrzeby zmiany, wszystkich obowiązujących przepisów w celu wprowadzenia rozwiązań podatkowych, handlowych i regulacyjnych wspierających zieloną transformację. Przykładowo, nowe wymogi dotyczące ujawniania informacji ESG nakładane na sektor finansowy przekładać się będą na warunki finansowania, obowiązki informacyjne kredytobiorców i klientów banków oraz na przyszłe transakcje i dalsze zmiany na rynku. Co więcej, świadomość środowiskowa i chęć aktywnego przeciwdziałania zmianom klimatu staje się coraz ważniejsza dla przyszłych i obecnych uczestników rynku pracy oraz konsumentów w Polsce. Działania takie jak ograniczenie śladu węglowego, zmniejszenie zużycia wody czy weryfikacja łańcucha dostaw pod kątem pochodzenia surowców, może mieć pozytywny wpływ na zaangażowanie pracowników, koszty działalności czy sprzedaż.

gajewska

Agnieszka Gajewska

Partner, Sektor publiczny, PwC Polska

W jakie aktywności angażują się firmy rodzinne?

%

polskich firm rodzinnych angażuje się w działania na rzecz społeczności lokalnej lub tradycyjną filantropię. Jest to nieco mniej niż średnia światowa, jednak istnieje spore prawdopodobieństwo, że wynik ten będzie rosnąć wraz ze zwiększającą się świadomością społeczną.

%

firm decyduje się na inwestowanie połączone z doradztwem czy filantropię typu venture – w tym zakresie polskie firmy rodzinne wyprzedzają światową średnią.

Polska
Świat

Działanie na rzecz społeczności lokalnej

%
%

Tradycyjna filantropia/darowizny w formie grantów

%
%

Inwestowanie zasobów finansowych połączone ze wsparciem doradczym

%
%

Filantropia typu Venture

%
%

Żadne z powyższych

%
%

Z naszego badania wynika także, że choć optymizm jest dominujący, Polscy przedsiębiorcy mają też świadomość wyzwań długoterminowych, z jakimi będą musieli się zmierzyć. W głównej mierze chodzi oczywiście o transformację cyfrową. Tylko co trzeci biorący udział w badaniu jest przekonany, że jego kompetencje cyfrowe są na wysokim poziomie. A to właśnie rosnące wykorzystanie nowych technologii stawia sobie jako priorytet aż 67% respondentów (względem 49% w ujęciu globalnym). Na właścicielach firm i zarządzających spoczywa także odpowiedzialność za rozwijanie niezbędnych kompetencji u swoich pracowników, co pomoże im zachować konkurencyjność na rynku pracy w przyszłości.

Wśród najczęściej wskazywanych priorytetów na kolejne lata, oprócz nowych technologii, znalazły się także wprowadzanie nowych produktów i usług oraz wychodzenie na nowe rynki i do nowych segmentów klienckich. Wydaje się, że rodziny założycielskie klucza do sukcesu upatrują właśnie w dywersyfikacji. W ciągu najbliższych 5 lat tylko 13% z nich widzi swoją firmę jako skoncentrowaną na jednym rodzaju działalności. To dobry prognostyk - ostatni rok pokazał dobitnie, że dzięki dywersyfikacji wiele firm potrafiło przetrwać trudny dla siebie okres związany z kolejnymi ograniczeniami w prowadzeniu biznesu i zmienionymi w tym czasie zachowaniami klientów.

Polskie firmy rodzinne wpisują się też w globalny trend stawiania na kwestie związane ze środowiskiem, społeczeństwem i ładem korporacyjnym (ESG, Environmental, Social and Corporate Governance). Aż 77% z nich angażuje się w różnego rodzaju formy działalności społecznej. W głównej mierze jest to pomoc lokalnej społeczności. Co więcej, 40% polskich biznesów rodzinnych ma opracowaną i zakomunikowaną strategię zrównoważonego rozwoju (globalnie jest to 37%). Również w czasie pandemii COVID-19 polskie przedsiębiorstwa starały się zadbać o czynnik ludzki. ¾ z nich postawiło sobie za cel zachowanie możliwie największej liczby miejsc pracy. Prawie połowa zaoferowała zatrudnionym wsparcie psychologiczne.

Połowa polskich firm rodzinnych dostrzega szansę, by stać się liderem w zakresie zrównoważonego rozwoju w biznesie (nieco poniżej średniej globalnej)

55% na świecie

Firmy rodzinne takie jak nasza mają małe szanse, by stać się liderem, ale w razie potrzeby WŁACZYMY SIĘ W DZIAŁANIA
Istnieje szansa, aby firmy rodzinne takie jak nasza STAŁY SIĘ LIDEREM w zakresie zrównoważonego rozwoju w biznesie
Żadne z powyższych

56% na świecie

Postrzegamy PODATKI JAKO KOSZT DLA FIRMY, który należy zminimalizować, aby pozostać konkurencyjnym
Dostrzegamy WARTOŚĆ PŁYNĄCĄ Z PŁACENIA PODATKÓW
Żadne z powyższych

53% na świecie

Odegramy swoją rolę, ale to ZADANIEM RZĄDU, a nie firm takich jak nasza, jest dbanie o środowisko i społeczeństwo
Aby odnieść sukces w przyszłości, NASZ BIZNES będzie musiał dbać o środowisko i społeczeństwo
Żadne z powyższych

34% na świecie

Inwestujemy w SAMODZIELNY program Społecznej Odpowiedzialności Biznesu
Społeczna Odpowiedzialność Biznesu jest PODSTAWĄ WSZYSTKICH NASZYCH DZIAŁAŃ
Żadne z powyższych

Badanie PwC pokazuje jeszcze jeden bardzo ważny aspekt - chociaż poziom wzajemnego zaufania oraz transparentność w rodzinach założycielskich są wysokie, tylko 40% z nich potwierdza istnienie porozumienia w kwestii kierunku rozwoju firmy. Jedynie 47% rodzin regularnie komunikuje się w kwestiach związanych z przedsiębiorstwem (w porównaniu z 66% na całym świecie). Jest to niezwykle istotne w kontekście potencjalnej sukcesji. Zwłaszcza, że aż 60% przedsiębiorców, którzy wzięli udział w badaniu, spodziewa się, że w ciągu kolejnych 5 lat u sterów firmy będzie stało drugie pokolenie. Tymczasem zaledwie 23% polskich firm rodzinnych potwierdza, że posiada solidny, udokumentowany i zakomunikowany plan sukcesji.

Rozbieżność wynikająca z odmiennych wizji kolejnych pokoleń co do rozwoju firmy jest bardzo widoczna i wpływa także na życie prywatne. 80% respondentów naszego badania przyznaje, że w ich rodzinie dochodzi do konfliktów związanych z prowadzeniem firmy. Warto zaznaczyć, że ¾ rodzin założycielskich planuje chronić firmę rodzinną jako najważniejszą rodzinną wartość materialną.

Powyższe trudności związane z prowadzeniem rodzinnych biznesów to kolejny argument za wprowadzeniem do polskiego systemu prawnego fundacji rodzinnej, która regulowałaby kwestie własności firmy, a także porządkowała kwestie prawne i podatkowe. Takie rozwiązanie pozwoliłoby uniknąć ryzyka sporów pomiędzy spadkobiercami. Prace nad ustawą o fundacji rodzinnej trwają już od kilku lat. Na początku tego roku projekt ustawy o fundacji rodzinnej został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i istnieje duże prawdopodobieństwo, że cały proces zakończy się jeszcze w tym roku, co oznaczałoby, że od 1 stycznia 2022 r. biznesy rodzinne w Polsce mogłyby zakładać fundacje rodzinne.

Skontaktuj się z nami

Piotr Michalczyk

Piotr Michalczyk

Partner, PwC Polska

Tel.: +48 502 184 294

Anna Waszkiewicz

Anna Waszkiewicz

Marketing, Komunikacja i Rozwój Biznesu, PwC Polska

Tel.: +48 519 508 489