Dekarbonizacja transportu w UE

Transport drogowy to największe źródło emisji CO₂ w sektorze transportu w Unii Europejskiej – odpowiada za aż blisko trzy czwarte całkowitego śladu węglowego tego sektora. Jednocześnie jest najczęściej wybieranym środkiem przewozu osób i towarów, co czyni go priorytetem w strategiach klimatycznych UE. Dekarbonizacja dróg to nie tylko wyzwanie technologiczne, ale również społeczna i infrastrukturalna rewolucja, która wymaga zaangażowania konsumentów, przedsiębiorstw i decydentów.

^{Źródło: European Environment Agency (EEA), Analiza PwC}

Jego przyszłością jest napęd elektryczny ze względu na wysoką efektywność energetyczną, zaawansowanie technologiczne, rosnącą dostępność infrastruktury i, w związku z tym, coraz bardziej korzystny rachunek ekonomiczny dla użytkownika. Jednak wciąż  stosunkowo niewielka część kierowców wybiera elektryka. Tradycyjne napędy spalinowe, wspierane przez biopaliwa i technologie hybrydowe, pozostaną w użyciu jeszcze długo po 2035 roku, gdy w życie ma wejść zakaz sprzedaży pojazdów emitujących CO2

Transport lotniczy odpowiada za około 13% emisji CO₂ w sektorze transportu w UE, a jego emisje rosną najszybciej - od 1990 roku wzrosły o 150%. Jednocześnie niemal 99% energii wykorzystywanej w lotnictwie pochodzi z paliw kopalnych, głównie kerozyny. Dekarbonizacja tego sektora to jedno z największych wyzwań technologicznych i finansowych w całej transformacji transportu.

W krótkim horyzoncie czasowym największy potencjał redukcji emisji tkwi w optymalizacji operacyjnej - modernizacji floty, poprawie aerodynamiki i efektywności silników. To działania o niskim koszcie wdrożenia, ale ograniczonym wpływie na realizację celów klimatycznych UE.

W lotnictwie nadal brak jest opłacalnych rozwiązań redukujących emisje. W kontekście spodziewanych wielokrotnie wyższych  cen paliw alternatywnych w porównaniu do obecnie używanej kerozyny należy zastanowić się, czy europejską gospodarkę stać na dekarbonizację branży lotniczej. 

Ewolucja końcowego zużycia energii w transporcie lotniczym UE, 1990-2023 (PJ)

^{Źródło: European Environment Agency (EEA), Analiza PwC}

Transport wodny odpowiada za ponad 13% emisji CO₂ w sektorze transportu w UE, a jego miks paliwowy wciąż opiera się niemal wyłącznie na paliwach ropopochodnych. W 2023 roku emisje z żeglugi sięgnęły 140 mln ton CO₂, a tylko 0,8% energii pochodziło z biopaliw. To sektor, który wymaga pilnej transformacji - technologicznej, regulacyjnej i infrastrukturalnej.

Dekarbonizacja żeglugi wymaga rozbudowy infrastruktury portowej – zarówno do dystrybucji, magazynowania, jak i bunkrowania nowych paliw. Preferowanym paliwem dla transportu wodnego już niedługo stanie się LNG, które będzie stopniowo uzupełniane o rosnący udział bio-LNG, co potwierdzają analizy napędów jednostek już obecnie produkowanych w światowych stoczniach.

Udział w końcowym zużyciu energii w transporcie wodnym w UE, 2023

^{Źródło: Eurostat, Analiza PwC}

Transport kolejowy generuje zaledwie 0,3% emisji CO₂ w sektorze transportu, co czyni go najbardziej ekologiczną formą mobilności masowej w Unii Europejskiej. Dzięki wysokiemu poziomowi elektryfikacji - 73% energii zużywanej przez kolej pochodzi z energii elektrycznej - kolej już dziś spełnia wiele celów klimatycznych, które dla innych gałęzi transportu pozostają wyzwaniem.

Na koniec 2023 roku 57% linii kolejowych w UE było zelektryfikowanych,co jest wzrostem o ponad 40% w stosunku do poziomów z 1990 roku.. Komisja Europejska planuje podwojenie przewozów towarowych koleją do 2030 roku oraz trzykrotne zwiększenie długości linii kolei dużych prędkości (HSR) do 2050 roku. To strategiczne inwestycje, które mają uczynić kolej kręgosłupem zintegrowanego, niskoemisyjnego systemu transportowego w Europie.

Kolej emituje 75% mniej CO₂ niż transport drogowy i znacząco mniej niż lotnictwo. Pełna dekarbonizacja kolei wymaga jednak nie tylko elektryfikacji, ale także zasilania z zeroemisyjnych źródeł energii.

Ewolucja końcowego zużycia energii w transporcie kolejowym UE, 1990-2023 (PJ)

^{Źródło: Eurostat, Analiza PwC}

Unia Europejska wyznaczyła ambitny cel redukcji emisji CO₂ o 90% do 2050 roku. Każda gałąź transportu - drogowy, lotniczy, wodny i kolejowy - stoi przed unikalnymi wyzwaniami technologicznymi, regulacyjnymi i inwestycyjnymi.

• Transport drogowy odpowiada za 73% emisji sektora i wymaga szerokiego wdrożenia elektromobilności oraz rozbudowy infrastruktury ładowania.
• Transport lotniczy to najbardziej kosztowna transformacja, oparta na zrównoważonych paliwach SAF.
• Transport wodny potrzebuje pilnych inwestycji w porty i alternatywne paliwa.
• Transport kolejowy już dziś spełnia wiele celów klimatycznych, będąc najbardziej ekologiczną formą mobilności.

Raport PwC pokazuje, że nie ma jednej ścieżki – skuteczna dekarbonizacja wymaga indywidualnego podejścia, współpracy międzysektorowej i strategicznych decyzji inwestycyjnych.