Zielona (R)ewolucja w biznesie

Należy zauważyć, że powstało już kilka przełomowych unijnych aktów prawnych, odnoszących się do zrównoważonego rozwoju i stanowiących podstawę dla funkcjonowania przedsiębiorstw w zakresie ESG: 

1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2014/95/EU zmieniająca dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy - nakładająca obowiązek raportowania niefinansowego, obok sprawozdawczości finansowej, na poszczególne podmioty, 

2) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych - mające na celu zapewnienie, aby uczestnicy rynku finansowego bardziej transparentnie pokazywali, w jaki sposób uwzględniają kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych lub w procesie doradztwa inwestycyjnego, oraz

3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088), (tzw. taksonomia UE) - narzędzie wprowadzające system klasyfikacji działalności uznawanej za zrównoważoną (“zieloną”) przeznaczone przede wszystkim dla inwestorów, przedsiębiorstw i instytucji finansowych do celów określenia wpływu ich działalności gospodarczej na otoczenie. 

W niniejszej publikacji skoncentrujemy się na sprawozdawczości pozafinansowej (czasami nazywanej również sprawozdawczością ESG) zgodnie z chronologią opracowania wyżej wymienionych aktów prawnych, a w kolejnych publikacjach zwrócimy uwagę na dwie inne regulacje będące następstwem opublikowanego jeszcze w marcu 2018 roku Planu Działania Komisji Europejskiej w sprawie finansowania zrównoważonego rozwoju (eng. Action Plan for Financing Sustainable Growth). Plan podlega dalszemu rozwojowi w ramach ogłoszonego w grudniu 2019 roku Europejskiego Zielonego Ładu, który zdeterminował nowy zestaw ambitnych celów do osiągnięcia przez UE i stanowi obecnie siłę napędową dalszych zmian w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Podmioty działające na rynku zaczęły dostrzegać, że czynniki pozafinansowe stają się istotnym kryterium decyzji biznesowych. 

Od 2018 roku, zgodnie z dyrektywą dotyczącą ujawniania informacji niefinansowych, prawo unijne wymaga od dużych jednostek będących jednostkami interesu publicznego zatrudniającymi ponad 500 pracowników ujawniania informacji pozafinansowych dotyczących wpływu ich działalności gospodarczej na zrównoważony rozwój, w tym między innymi w zakresie kwestii środowiskowych lub społecznych (przy czym, jeżeli spółki nie mają polityki w zakresie wskazanych obszarów, sprawozdanie niefinansowe powinno wyjaśniać przyczynę takiego zaniechania). 

Dyrektywę dotyczącą ujawniania informacji niefinansowych uznaje się za dobry punkt wyjścia do przedstawienia pełniejszego obrazu działania spółki w obszarze zrównoważonego rozwoju i odgrywa ona istotną rolę w stymulowaniu dalszych działań.

Mimo że przedsiębiorstwa i instytucje finansowe są przyzwyczajone do sprawozdawczości w kwestiach finansowych, sprawozdawczość pozafinansowa jest nadal uznawana za niedostatecznie znormalizowaną, aby osiągnąć porównywalne wyniki. Opracowanie znormalizowanych standardów sprawozdawczości ESG jest kluczem do dalszego postępu, ponieważ istotne jest, aby przedsiębiorcy i instytucje finansowe udoskonaliły sposób ujawniania informacji niefinansowych i tym przekazywały spójne oraz zweryfikowane dane umożliwiające inwestorom podejmowanie bardziej świadomych decyzji. Pozwoli to również zapobiec zjawisku tzw. "greenwashing’u", czyli innymi słowy praktyce uzyskiwania nieuczciwej przewagi konkurencyjnej poprzez promowanie danej działalności jako przyjaznej środowisku, podczas gdy nie jest to zgodne z prawdą (tj. wzbudzanie przekonania, że dany podmiot robi więcej dla ochrony środowiska niż w rzeczywistości).

Należy zauważyć, że w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, Komisja Europejska zobowiązała się do rewizji dyrektywy dotyczącej ujawniania informacji niefinansowych w ramach strategii na rzecz wzmocnienia podstaw dla zrównoważonych inwestycji. Istnieją dwa podstawowe cele takiej rewizji: po pierwsze, udoskonalenie sposobu ujawniania przez przedsiębiorców danych w zakresie ESG, aby lepiej informować inwestorów o charakterze inwestycji, oraz, po drugie, wdrożenie zmian wymaganych na mocy innych aktów prawnych - rozporządzenia w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych oraz taksonomii UE. Oczekuje się, że akt stanowiący rewizję dyrektywy dotyczącej ujawniania informacji niefinansowych zostanie przyjęty przez Komisję Europejską w pierwszym kwartale 2021 roku, gdyż odpowiednie informacje zwrotne w tym zakresie zostały zgromadzone w drodze konsultacji społecznych, które zostały już jakiś czas temu zakończone.

Chociaż sprawozdawczość pozafinansowa nakłada obowiązki tylko na niektóre podmioty, ma ona również wpływ na pozostałych przedsiębiorców.

Niezależnie od dynamicznego rozwoju środowiska regulacyjnego, zmiana w podejściu do zrównoważonego rozwoju jest wyraźnie widoczna w działaniach podejmowanych przez wiele podmiotów działających na rynku. Szczególnie duże podmioty odgrywają istotną rolę w kształtowaniu nowej mentalności ESG.

Światowi liderzy w dziedzinie usług finansowych podkreślają obecnie, że dane ESG są niezbędne do zrozumienia potencjału rozwojowego firmy, a ich decyzje inwestycyjne będą w coraz większym stopniu inspirowane przez kryteria związane z ESG. 

Zrównoważony rozwój nie powinien być już postrzegany wyłącznie jako górnolotna idea, ale jako długoterminowa strategia (nie tylko unijna), która będzie miała znaczący wpływ na prowadzenie biznesu.