Jak odzwierciedlić zmiany w grupie kapitałowej w jej skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym?
Przejęcie kontroli nad nową spółką czy zbycie podmiotu przez grupę kapitałową nieuchronnie wiąże się z koniecznością zmiany podejścia do niektórych danych finansowych – sposobu ich wyliczenia, agregacji i przechowywania
Grupa kapitałowa to żywy organizm, który podlega ciągłym zmianom i modyfikacjom w zależności od celów biznesowych właścicieli. Jedne grupy przez wiele lat nie ulegają przekształceniom, inne intensywnie się zmieniają np. poprzez nabywanie nowych spółek, łączenie podmiotów czy sprzedaż dotychczas konsolidowanych jednostek. Wiąże się to z bezpośrednim wpływem na raportowane dane skonsolidowane grupy.
Zatem kluczowe jest, by każda zmiana, w szczególności powodująca przejęcie kontroli nad nową jednostką lub wpływająca na utratę kontroli, była właściwie uwzględniona w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym grupy.
Przejęcie kontroli nad nową spółką wiąże się z koniecznością dostosowania jej procesów księgowych do wymogów raportowania grupowego oraz wyliczeniem prawidłowych danych finansowych tej spółki na potrzeby konsolidacji
Najważniejsza jest modyfikacja procesu konsolidacji i przygotowanie zespołu księgowego jednostki przejmowanej do prawidłowego raportowania danych na potrzeby konsolidacji.
Następnie należy ustalić dane finansowe przejętej spółki na dzień przejęcia kontroli – w zależności od stosowanych zasad księgowych dane mogą być odmienne od tych, które przejęty podmiot dotychczas prezentował w swoim sprawozdaniu jednostkowym. Ponadto należy pamiętać, iż wyniki generowane przez przejęty podmiot powinny obejmować tylko okres, w którym spółka jest w danej grupie kapitałowej.
Podczas wyliczania wartości firmy (‘goodwill’) oraz kapitałów niekontrolujących (kapitałów mniejszości) konieczne jest dokonanie prawidłowej alokacji ceny nabycia udziałów lub akcji w spółce.
Jest to zwykle zadanie trudne merytorycznie. Wiąże się np. z identyfikacją nowych aktywów niematerialnych, których dotychczas przejęty podmiot nie wykazywał w swoich sprawozdaniach finansowych.
Dlatego stosowany w grupie system do konsolidacji powinien umożliwić zgromadzenie danych dotyczących nowego podmiotu i przechowywanie ich przez dłuższy czas, gdyż np. początkowo ustalona wartość firmy będzie miała wpływ na każdy kolejny okres.
Trzeba pamiętać, że w przypadku przejęcia podmiotu raportującego w innej walucie niż waluta prezentacji grupy, konieczne jest przeliczenie wartości aktywów netto nabytego podmiotu także na dzień przejęcia kontroli.
Wówczas niezbędna jest możliwość przypisania odpowiednich kursów na potrzeby tego przeliczenia na dzień nabycia. System musi pozwalać też na ustalenie i użycie odpowiednich kursów średnich do wyników nowo nabytej spółki za okres często nie pokrywający pełnego roku obrotowego grupy.
Nie zawsze nabyta spółka chce stosować zasady rachunkowości grupy na potrzeby swojego jednostkowego raportowania. W takiej sytuacji system powinien pozwolić na wprowadzanie korekt dostosowujących.
Warto zwrócić również uwagę, iż fakt nabycia aktywów i zobowiązań powinien mieć również odzwierciedlenie w notach objaśniających jako zmiana z tytułu nabycia spółki.
Utrata kontroli nad spółką oznacza konieczność usunięcia jej aktywów i zobowiązań ze sprawozdania
Sprzedaż/ zbycie danej spółki (dekonsolidacja) poza grupę kapitałową jest równie problematyczną operacją z punktu widzenia konsolidacji co nabycie nowego podmiotu. Dekonsolidacja to proces, w którym istotne jest, by wyeliminować aktywa i zobowiązania związane ze zbytym podmiotem np.: utworzone na dzień nabycia nowe aktywa niematerialne lub wpływ wyceny do wartości godziwej nabytych aktywów, wartość firmy, kapitał niekontrolujący, różnice kursowe z przeliczenia (jeśli mamy do czynienia ze spółką raportującą według innej waluty niż waluta grupy).
W takiej sytuacji bardzo często napotykamy bardzo istotny problem tj. braku wystarczających danych by prawidłowo i kompletnie usunąć spółkę z konsolidacji. Jeśli podmiot był nabyty kilka lat wcześniej, to najczęściej okazuje się, iż wówczas nikt nie pomyślał o tym, że pewne informacje odnośnie tego nabycia będą przydatne w przyszłości i powinny zostać zachowane. Korekty dotyczące danego nabycia w kolejnych okresach były agregowane z innymi korektami, zespół księgowy ulegał zmianom personalnym i w momencie, gdy spółka jest zbywana, praktycznie nie ma możliwości prawidłowego ustalenia wyniku na sprzedaży i wyeliminowania sprzedanych aktywów i zobowiązań.
Zmiany w grupie kapitałowej wymuszają na zespołach finansowych konieczność wykonania szeregu czynności, wymagających uwzględnienia wartości aktywów i zobowiązań lub ich eliminacji z konsolidacji. Systemy księgowe stosowane w firmach powinny być dostosowane do tych wymogów i umożliwiać proste dotarcie do właściwych danych, wykorzystanych podczas konsolidacji sprawozdań także w poprzednich okresach.
Skontaktuj się z nami
Obserwuj nas
