Syropy smakowe bez akcyzy ale zwrot nadpłaty nie taki oczywisty
Chociaż po rozstrzygnięciu kwestii ustalania podstawy opodatkowania akcyzą piw smakowych przez TSUE, zwrot nadpłaconej w tym zakresie akcyzy mógł wydawać się oczywisty, droga do odzyskania środków przez browary okazała się wyboista.
W szeregu spraw dotyczących nadpłaty akcyzy od piw smakowych organy podatkowe zaczęły bowiem podnosić argument, że chociaż podatek został nadpłacony, jego ciężar ekonomiczny producenci piw smakowych przenieśli na konsumentów - w cenie piwa.
W obecnym brzmieniu przepisy Ordynacji podatkowej w żaden sposób nie uzależniają zwrotu nadpłaty od jej efektywnych skutków ekonomicznych. Na przestrzeni lat orzecznictwo sądów administracyjnych w tym zakresie było jednak niejednolite. W głośnej uchwale z czerwca 2011 r. (I GPS 1/11) NSA odmówił zwrotu akcyzy dostawcom energii elektrycznej wskazując, że przenoszą oni ciężar tego podatku na konsumentów.
Do uchwały tej - mimo, iż odnosiła się wyłącznie do prądu - niejednokrotnie sięgały organy podatkowe i sądy. W najnowszym orzecznictwie dotyczącym wprost piw smakowych, NSA wyklucza jednak możliwość uzależniania zwrotu nadpłaty od jej ekonomicznego skutku w postaci przerzucenia ciężaru podatku na konsumenta, lub też poniesienia tego ciężaru przez browar.
Należy mieć na uwadze, że ustawodawca niejednokrotnie przymierzał się do uzależnienia zwrotu podatku od rzeczywistego poniesienia jego ciężaru przez podatnika - a nie jego “przerzucenia” na inny podmiot - zwykle konsumenta.
Założenie takie pojawiło się już w pochodzącym z 2017 r. projekcie Ordynacji podatkowej przygotowanym przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego, a w świetle doniesień prasowych, obecnie ustawodawca znowu przymierza się do wprowadzenia do Ordynacji podatkowej instytucji bezpodstawnego wzbogacenia, w ramach postępowań nadpłatowych.
Według projektowanych propozycji, w Ordynacji podatkowej miałby pojawić się przepis, zgodnie z którym, podatnik nie będzie uprawniony do odzyskania nadpłaconego podatku jeżeli nie poniósł uszczerbku majątkowego z tytułu jego zapłaty.
Co ciekawe, problem bezpodstawnego wzbogacenia dotyczy nie tylko akcyzy. NSA skierował w ostatnim czasie do TSUE pytanie prejudycjalne (I FSK 1225/18), czy zawyżony VAT na paragonie fiskalnym może zostać zwrócony przedsiębiorcy. Pytanie dotyczy sprawy, w której organ podatkowy uznał wniosek podatnika o zwrot VAT za niezasadny wskazując, że przedsiębiorca nie poniósł ekonomicznego przenosząc jego wartość na konsumenta w cenie towaru.
Niejednolite orzecznictwo NSA oraz propozycje wprowadzenia do Ordynacji podatkowej instytucji bezpodstawnego wzbogacenia prowadzą do wniosku, że w przyszłości odzyskanie nadpłaty może być znacznie trudniejsze niż obecnie, dlatego ze składaniem wniosków o zwrot należnej nadpłaty nie należy zwlekać.