Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta | Gospodarka opakowaniami

Krzysztof Wiński Dyrektor, PwC Polska 27/10/20

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprezentowało projekt ustawy wprowadzający do krajowego porządku prawnego koncepcję Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta („ROP”). 

ROP ma stanowić rewolucję w tworzeniu i gospodarowaniu odpadami. Przepisy dotkną wszystkich przedsiębiorców działających na terytorium Polski (zarówno tych, którzy prowadzą typową działalność produkcyjną w oparciu o sprowadzane surowce jak i przedsiębiorców zagranicznych, którzy dokonują wyłącznie sprzedaży produktów na terytorium kraju). 

Część z przedstawionych przepisów zaczęła obowiązywać już od 1 stycznia 2021 r.

 

Producent a gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi

Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta ma za zadanie odpowiednie przydzielenie odpowiedzialności za odpady opakowaniowe i zwiększenie ich przydatność do recyklingu.

Zgodnie z projektem system ROP to:

„(…) zestaw środków podjętych w celu zapewnienia, aby producenci produktów ponosili odpowiedzialność finansową lub odpowiedzialność finansową i organizacyjną na etapie cyklu życia produktu, gdy staje się on odpadem”

Przez producenta nie należy rozumieć tylko i wyłącznie podmiot, który posiada zakład produkcyjny na terytorium Polski, ale również podmiot który produkuje towary na terytorium UE lub poza UE w celu ich późniejszej sprzedaży w Polsce. 

Projekt ma uwzględnić wymagania tzw. pakietu odpadowego - nowelizacji sześciu unijnych dyrektyw, które dotyczą gospodarki odpadami. Do ustalania stawek opłat dla wprowadzających produkty będzie wyznaczony odpowiedni regulator. 

Znajdzie się w nim też minimalny poziom finansowania zagospodarowania odpadów przez wprowadzających do obrotu produkty producentów i importerów. Ich obowiązkiem będzie pokrycie kosztów selektywnego zbierania, transportu i przetwarzania odpadów. 

Dodatkowo, w projekcie Ustawy o Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta ma znaleźć się zapis o obowiązkowym wykorzystaniu recyklatów w wyrobach opakowaniowych. 

Fundamenty mechanizmu ROP

Zgodnie z zaprezentowaną propozycją przepisów, w celu zapobiegania powstawaniu odpadów stosuje się środki, które co najmniej np.:

  • promują i wspierają zrównoważone modele produkcji i konsumpcji;

  • zachęcają do projektowania, wytwarzania i korzystania z produktów, które są zasobooszczędne, trwałe, w tym trwałe w znaczeniu żywotności i braku sztucznego skracanie cyklu życia;

  • w przypadku produktów zawierających materiały stanowiące surowce krytyczne zapobiegają, aby materiały te stały się odpadami;

  • zachęcają do ponownego używania produktów i tworzenia systemów promujących naprawę i ponowne użycie, w szczególności w odniesieniu do sprzętu elektrycznego i elektronicznego, tekstyliów, mebli, opakowań oraz materiałów i produktów budowlanych;

  • dodatkowo podmioty wprowadzające do obrotu produkty są również zobowiazane do stosowania mechanizmów samokontroli, w szczególności audyty, w zakresie zarządzania finansami przeznaczonymi na realizację obowiązków środowiskowych, gromadzenia danych i sporządzania sprawozdań dotyczących produktów wprowadzonych do obrotu oraz zbierania i przetwarzania odpadów powstałych z produktów.

Część przepisów zaczęła obowiązywać już z dniem 1 stycznia 2021 r. Pozostała część wejdzie w życie od 1 stycznia 2022 r. ze względu na to, że Ministerstwo chce pozostawić przedsiębiorcom około roku na dostosowanie się do regulacji (m.in. wprowadzenie zmian w projektowaniu produktów).  

Import i wewnątrzwspólnotowe nabycie

Mechanizm opłat dotyczy podmiotów, które dokonują importu, nabycia wewnątrzwspólnotowego, jak również produkcji produktów w opakowaniach w Polsce. Łatwo je zidentyfikować, gdyż zazwyczaj rozliczają się z podatku VAT z tytułu importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego. 

Rozszerzona odpowiedzialność producenta dotknie zagraniczne podmioty zarejestrowane w Polsce dla celów VAT, które np. wyłącznie sprowadzają określone produkty, aby następnie dokonać ich sprzedaży. Często zdarza się, że obowiązki środowiskowe są w imieniu tych podmiotów wykonywane przez polskich kontrahentów - co przez urzędy uznawane jest za niepoprawne rozwiązanie.

Opakowania, to nie tylko plastik i karton

Temat dotyczy każdego produktu w opakowaniu, który zostaje sprowadzony lub wyprodukowany na terytorium kraju. Nie jest to mechanizm przeznaczony wyłącznie dla kartonów, czy szklanych i plastikowych butelek. W praktyce opakowaniem może być wszystko to, co towarzyszy produktowi.

 

Połączenie danych JPK z Bazą Danych o Odpadach

W związku ze zwiększaniem się udziału szarej strefy w sektorze gospodarki odpadami - powodując jednocześnie negatywne oddziaływanie na środowisko i uszczuplenie dochodów budżetu państwa - resort zaproponował połączenie danych zawartych w Jednolitym Pliku Kontrolnym z danymi zawartymi w Bazie Danych o Odpadach.

Wartość szarej strefy w tym zakresie (zarówno z tytułu podatku VAT jak i CIT/PIT) szacowana jest na 2,7 mld zł do 6 mld zł.

Czytaj więcej

Wprowadzanie danych do Bazy Danych o Odpadach

Ministerstwo Klimatu zaproponowało aby posiadacze odpadów, sprzedawcy odpadów lub pośrednicy w obrocie odpadami, wprowadzali do Bazy danych o Odpadach (BDO) następujące dane pochodzące z faktury/rachunku:

  • numer faktury/rachunku,

  • datę wystawienia faktury/rachunku,

  • numer identyfikacji podatkowej nabywcy w przypadku faktury,

  • kod odpadu i jego masę wyrażoną w tonach (zarówno w przypadku faktury jak i rachunku),

  • wartość sprzedaży netto w przypadku faktury oraz

  • kwotę należności ogółem wskazaną na fakturze/rachunku.

Podmioty te będą zobowiązane do umieszczania w systemie wyżej wymienionych informacji w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystawiono fakturę lub rachunek, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy.

Czytaj więcej

Co to oznacza dla Twojego przedsiębiorstwa?

W kontekście planowanego mechanizmu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie się do zmian:

W pierwszych krokach - analiza procesu elektronicznego generowania dokumentacji

Kolejne kroki:

  • wdrożenie odpowiednich funkcjonalności w systemach finansowo-księgowych
  • zidentyfikowanie danych objętych raportowaniem
  • ustalenie rozwiązań pozwalających na wewnętrzną analizę poprawności raportowanych danych
  • sprawne korygowanie błędów

Pomożemy Twojej firmie w odpowiednim przygotowaniu do planowanych zmian, skontaktuj się z nami, aby poznać ofertę.
 

Skontaktuj się z nami

Tomasz  Kassel

Tomasz Kassel

Partner zarzadzający, Tax, Legal and People (TLP), PwC Polska

Tel.: +48 502 184 846

Krzysztof Wiński

Krzysztof Wiński

Dyrektor, PwC Polska

Tel.: +48 519 506 434

Obserwuj nas