ROP ma stanowić rewolucję w tworzeniu i gospodarowaniu odpadami. Przepisy dotkną wszystkich przedsiębiorców działających na terytorium Polski (zarówno tych, którzy prowadzą typową działalność produkcyjną w oparciu o sprowadzane surowce jak i przedsiębiorców zagranicznych, którzy dokonują wyłącznie sprzedaży produktów na terytorium kraju).
Część z przedstawionych przepisów zaczęła obowiązywać już od 1 stycznia 2021 r.
Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta ma za zadanie odpowiednie przydzielenie odpowiedzialności za odpady opakowaniowe i zwiększenie ich przydatność do recyklingu.
Zgodnie z projektem system ROP to:
„(…) zestaw środków podjętych w celu zapewnienia, aby producenci produktów ponosili odpowiedzialność finansową lub odpowiedzialność finansową i organizacyjną na etapie cyklu życia produktu, gdy staje się on odpadem”
Przez producenta nie należy rozumieć tylko i wyłącznie podmiot, który posiada zakład produkcyjny na terytorium Polski, ale również podmiot który produkuje towary na terytorium UE lub poza UE w celu ich późniejszej sprzedaży w Polsce.
Projekt ma uwzględnić wymagania tzw. pakietu odpadowego - nowelizacji sześciu unijnych dyrektyw, które dotyczą gospodarki odpadami. Do ustalania stawek opłat dla wprowadzających produkty będzie wyznaczony odpowiedni regulator.
Znajdzie się w nim też minimalny poziom finansowania zagospodarowania odpadów przez wprowadzających do obrotu produkty producentów i importerów. Ich obowiązkiem będzie pokrycie kosztów selektywnego zbierania, transportu i przetwarzania odpadów.
Dodatkowo, w projekcie Ustawy o Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta ma znaleźć się zapis o obowiązkowym wykorzystaniu recyklatów w wyrobach opakowaniowych.
Zgodnie z zaprezentowaną propozycją przepisów, w celu zapobiegania powstawaniu odpadów stosuje się środki, które co najmniej np.:
promują i wspierają zrównoważone modele produkcji i konsumpcji;
zachęcają do projektowania, wytwarzania i korzystania z produktów, które są zasobooszczędne, trwałe, w tym trwałe w znaczeniu żywotności i braku sztucznego skracanie cyklu życia;
w przypadku produktów zawierających materiały stanowiące surowce krytyczne zapobiegają, aby materiały te stały się odpadami;
zachęcają do ponownego używania produktów i tworzenia systemów promujących naprawę i ponowne użycie, w szczególności w odniesieniu do sprzętu elektrycznego i elektronicznego, tekstyliów, mebli, opakowań oraz materiałów i produktów budowlanych;
Część przepisów zaczęła obowiązywać już z dniem 1 stycznia 2021 r. Pozostała część wejdzie w życie od 1 stycznia 2022 r. ze względu na to, że Ministerstwo chce pozostawić przedsiębiorcom około roku na dostosowanie się do regulacji (m.in. wprowadzenie zmian w projektowaniu produktów).
Mechanizm opłat dotyczy podmiotów, które dokonują importu, nabycia wewnątrzwspólnotowego, jak również produkcji produktów w opakowaniach w Polsce. Łatwo je zidentyfikować, gdyż zazwyczaj rozliczają się z podatku VAT z tytułu importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego.
Rozszerzona odpowiedzialność producenta dotknie zagraniczne podmioty zarejestrowane w Polsce dla celów VAT, które np. wyłącznie sprowadzają określone produkty, aby następnie dokonać ich sprzedaży. Często zdarza się, że obowiązki środowiskowe są w imieniu tych podmiotów wykonywane przez polskich kontrahentów - co przez urzędy uznawane jest za niepoprawne rozwiązanie.
Temat dotyczy każdego produktu w opakowaniu, który zostaje sprowadzony lub wyprodukowany na terytorium kraju. Nie jest to mechanizm przeznaczony wyłącznie dla kartonów, czy szklanych i plastikowych butelek. W praktyce opakowaniem może być wszystko to, co towarzyszy produktowi.
W związku ze zwiększaniem się udziału szarej strefy w sektorze gospodarki odpadami - powodując jednocześnie negatywne oddziaływanie na środowisko i uszczuplenie dochodów budżetu państwa - resort zaproponował połączenie danych zawartych w Jednolitym Pliku Kontrolnym z danymi zawartymi w Bazie Danych o Odpadach.
Wartość szarej strefy w tym zakresie (zarówno z tytułu podatku VAT jak i CIT/PIT) szacowana jest na 2,7 mld zł do 6 mld zł.
Ministerstwo Klimatu zaproponowało aby posiadacze odpadów, sprzedawcy odpadów lub pośrednicy w obrocie odpadami, wprowadzali do Bazy danych o Odpadach (BDO) następujące dane pochodzące z faktury/rachunku:
numer faktury/rachunku,
datę wystawienia faktury/rachunku,
numer identyfikacji podatkowej nabywcy w przypadku faktury,
kod odpadu i jego masę wyrażoną w tonach (zarówno w przypadku faktury jak i rachunku),
wartość sprzedaży netto w przypadku faktury oraz
kwotę należności ogółem wskazaną na fakturze/rachunku.
Podmioty te będą zobowiązane do umieszczania w systemie wyżej wymienionych informacji w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystawiono fakturę lub rachunek, wskazując miesiąc, którego ta informacja dotyczy.
W kontekście planowanego mechanizmu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie się do zmian:
W pierwszych krokach - analiza procesu elektronicznego generowania dokumentacji
Kolejne kroki:
Pomożemy Twojej firmie w odpowiednim przygotowaniu do planowanych zmian, skontaktuj się z nami, aby poznać ofertę.
Partner zarzadzający, Tax, Legal and People (TLP), PwC Polska
Tel.: +48 502 184 846