Najmniejsza luka w VAT jest w Czechach, największa w Rumunii. O sposobach radzenia sobie z oszustwami podatkowymi dyskutowali uczestnicy konferencji CEE VAT Antifraud Forum, zorganizowanej przez PwC w Budapeszcie.
Według danych Komisji Europejskiej kraje z Europy Środkowej i Wschodniej mają jedne z najwyższych poziomów luki w VAT, czyli różnicy pomiędzy przychodami z podatku VAT, które powinny wpływać do budżetu państwa a rzeczywistymi dochodami z VAT. W Czechach różnica ta wynosi 22,4%, na Węgrzech 24,4%, w Polsce 26,7%, na Słowacji 34,9%, a w Rumunii aż 41,1%.
W ostatnich latach niektóre kraje (Rumunia, Słowacja, Polska) zainicjowały reformy w administacji podatkowej w celu zminimalizowania strat związanych z luką VAT. Wszyscy uczestnicy konferencji w Budapeszcie zgodzili się co do tego, że potrzebne jest kompleksowe podejście w tym zakresie i wymiana dobrych praktyk pomiędzy krajami w regionie.
"Luka VAT jest powszechnym problemem krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Łącznie przez lukę VAT budżety 5 krajów tego regionu (Polska, Czechy, Rumunia, Węgry, Słowacja) tracą 27 mld euro rocznie. Dla porównania, to znacznie więcej niż łączne roczne dochody z podatku na Słowacji.”
Split payment może znacznie obniżyć lukę w VAT
Jednym ze sposobów na ograniczenie luki w VAT jest tzw. split payment, czyli system podzielonej płatności. Podstawową cechą tego modelu jest pozbawienie nieuczciwych podatników możliwości zatrzymania kwot podatku VAT zapłaconych przez nabywców – podatek ten zamiast do nich, trafiałby na specjalne konto podatnika będące pod nadzorem organów podatkowych.
Według szacunków PwC wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności pozwoliłoby na zmniejszenie luki w VAT w Polsce z prognozowanych w tym roku 53,4 mld zł do nawet 11,8 mld zł, co oznacza dodatkowy wpływ z VAT do budżetu państwa w wysokości 41,6 mld zł. To najbardziej optymistyczny scenariusz. W pesymistycznym, luka zostałaby obniżona do poziomu 29,4 mld, a wpływ do budżetu wyniósłby 24 mld zł.
Jednorazowy koszt inwestycji związanych z wprowadzeniem split payment w Polsce wyniósłby ok. 1,9-2,1 mld zł, a roczny koszt jego utrzymania ok. 1,3-1,9 mld zł.
„Nawet w najbardziej pesymistycznym scenariuszu poprawy wpływów oraz przy założeniu maksymalnych potencjalnych kosztów wprowadzenia systemu split payment, różnica pomiędzy dodatkowymi rocznymi wpływami uzyskanymi dzięki jego wprowadzeniu oraz całkowitym kosztem jego wprowadzenia oraz rocznego funkcjonowania wynosi około 20 mld zł. To wystarczający argument, by poważnie zastanowić się nad wprowadzeniem split payment w Polsce jako środka zapobiegającego nadużyciom w VAT.”