Alert prawny: Ustawa o fundacji rodzinnej uchwalona

Po kilku latach prac, Sejm w dniu 14 grudnia 2022 roku, w godzinach wieczornych uchwalił ustawę o fundacji rodzinnej, robiąc tym samym wyjątkowy prezent gwiazdkowy polskim przedsiębiorcom. Co istotne i nietypowe, wszystkie ugrupowania polityczne poparły projekt i jednomyślnie bardzo pozytywnie oceniły proponowaną regulację, o czym wyraźnie świadczy też niewielka ilość zgłoszonych poprawek. Tym bardziej czujemy satysfakcję, że on samego początku byliśmy aktywnie zaangażowani w proces, od etapu tworzenia koncepcji, poprzez pierwszy projekt ustawy, aż po udział w konsultacjach.

Przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych, w trakcie których najbardziej zainteresowana tą regulacją grupa, czyli właściciele polskich firm rodzinnych, mieli możliwość jasnego zaprezentowania swoich oczekiwań i potrzeb, także jest szeroko chwalone. Wiele ze zgłoszonych przez biznes postulatów znalazło odzwierciedlenie w aktualnym brzmieniu ustawy. Teraz trafi ona do Senatu.

Do najistotniejszych zmian, jakie wprowadzono na ostatniej prostej tego etapu ścieżki legislacyjnej (w wyniku zgłoszonych poprawek) należą:

W związku z dopuszczeniem możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, w ograniczonym i enumeratywnie wskazanym w ustawie zakresie (umożliwiającego realizację celu fundacji) i wiążącym się z tym zwolnieniem podmiotowym z podatku CIT, doprecyzowano konsekwencje przekroczenia dozwolonej działalności. W takim przypadku, stawka podatku CIT, jaki będzie musiała zapłacić fundacja wyniesie 25% podstawy opodatkowania, ale wydaje się iż w obecnym brzmieniu tylko od tej działalności, która nie jest zgodna z ustawą, a nie od całości dochodów fundacji.
W wyniku pozytywnego rozpatrzenia zgłoszonej poprawki, o którą postulowało środowisko biznesowe, wprowadzono możliwość odliczenia kosztu podatkowego mienia wniesionego przez fundatora do fundacji na etapie rozwiązania fundacji rodzinnej. Bardzo podobną zmianę postulowaliśmy w naszych uwagach zgłoszonych do Komisji Gospodarki i Rozwoju w Sejmie.
Natomiast w związku z punktem powyższym, w spisie mienia (wcześniej nazywanego spisem majątku – dla ujednolicenia terminologii, postanowiono korzystać z pojęcia „mienie” uregulowanego w kodeksie cywilnym), oprócz wskazania osoby wnoszącej mienie i określenia rodzaju i wartości wniesionych składników, wymagane będzie także wskazanie ich wartości podatkowej. Będzie miało to ogromne praktyczne znaczenie, szczególnie w sytuacji, gdy do rozwiązania fundacji dojdzie w kolejnych pokoleniach.

Mimo pozytywnego stanowiska Komisji Gospodarki i Rozwoju, aprobaty Sejmu nie uzyskały następujące poprawki:

Rozszerzenie kręgu fundatorów o osoby prawne - podtrzymywano, że jedynie osoba fizyczna może założyć fundację rodzinną.
Jasne wskazanie w treści ustawy, że wniesienie mienia do fundacji nie stanowi odpłatnego zbycia i nie podlega opodatkowaniu. Co prawda, taką normę można wyinterpretować z obowiązujących przepisów podatkowych. Niemniej jednak, środowisko biznesowe wskazywało na niepewność w tym zakresie. Doprecyzowanie tej kwestii przyczyniłoby się do większej przejrzystości regulacji.

Powyższe razem ze zmianami wprowadzonymi w listopadzie, stanowi bardzo dobrą podstawę dla planowania sukcesji w oparciu o skuteczne i krajowe rozwiązanie. Jeżeli proces utrzyma tempo także na etapie prac w Senacie, to faktycznie możemy zakładać, że tak długo oczekiwane przepisy wejdą w życie już w połowie przyszłego roku, a polski biznes rodzinny będzie miał do dyspozycji polskie fundacje rodzinne.

Jednocześnie mamy nadzieję, iż Senat uwzględni proponowane przez nas i złożone w tym tygodniu jeszcze do Komisji Gospodarki i Rozwoju Sejmu Rzeczypospolitej następujące poprawki, z których część jest także mocno popierana przez środowisko firm rodzinnych:

dopuszczenie możliwości łączenia statusu fundatora i beneficjenta ze statusem wspólnika w spółce opodatkowanej estońskim CIT;

doprecyzowanie nieostrych sformułowań dotyczących dopuszczalności zbywania mienia, które nie zostało nabyte w celu odpłatnego zbycia;
zmiana art. 83 ustawy (art 24 w wersji z druku nr 2798) , poprzez wyeliminowanie ryzyka niezarejestrowania fundacji tylko i wyłącznie z uwagi na opieszałość postępowania rejestrowego.