03/11/20
Zachęcamy do lektury artykułu podsumowującego stosowanie ulgi innovation box od początku jej funkcjonowania, opartego na statystykach oraz naszych rekomendacjach. Z myślą potrzeby weryfikacji obecnie stosowanych rozwiązań IP BOX, zapraszamy do wypełnienia testu przedsiębiorcy.
Z danych Ministerstwa Finansów dotyczących rozliczeń podatkowych największych spółek wynika, że ulga IP BOX cieszyła się w tej grupie niewielkim zainteresowaniem. Na 2802 podmioty ujęte na liście, jedynie dwa z nich wykazały przychód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w rozliczeniach podatkowych za 2019 r.
Ulga IP BOX jest rozwiązaniem nowym, budzącym wiele wątpliwości. W związku z tym, na podstawie statystyk dotyczących liczby wydanych interpretacji indywidualnych przeanalizowaliśmy zmiany zainteresowania ulgą IP BOX od początku pojawienia się przepisów.
Biorąc pod uwagę nieco ponad dwa tysiące wydanych interpretacji w zakresie PIT i CIT, bez wątpienia ulga jest bardziej popularna wśród podatników PIT (a więc prawdopodobnie w większości programistów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą). Przez cały przeanalizowany okres (od stycznia 2019 r. do lipca 2020 r.) interpretacje wydawane w przedmiocie ulgi IP BOX dla podmiotów podlegających opodatkowaniu CIT stanowiły znacznie poniżej 5% interpretacji w zakresie PIT. A nawet w “najlepszych” miesiącach CIT-owskie interpretacje nie przekraczały 10% ogółu.
Zarówno w przypadku podatników PIT, jak i CIT, zainteresowanie ulgą IP BOX nie eksplodowało w pierwszym okresie funkcjonowania przepisów. W obydwu grupach do lipca 2019 r. wnioski o interpretacje w tym zakresie były nieliczne (poniżej 10 wniosków miesięcznie). Wydaje się, że lipiec 2019 r. był dla tego zagadnienia przełomowy (co z uwagi na 3 miesięczny termin skutkowało znaczącym wzrostem liczby interpretacji wydanych w październiku 2019 r.). Nie budzi to zdziwienia, bowiem 15 lipca 2019 r. Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia do ulgi IP BOX.
Od października 2019 r. KIS wydaje przeciętnie prawie 200 interpretacji indywidualnych w zakresie PIT miesięcznie, przy czym w kwietniu 2020 r. było ich niemal 300. Zostały one wydane w odpowiedzi na styczniowe wnioski - jak widać początek roku jest momentem nie tylko postanowień noworocznych, ale i refleksji dotyczących naszych podatków. Nie zaobserwowaliśmy jednak podobnego wzrostu w zakresie interpretacji CIT. Ich liczba konsekwentnie kształtuje się w okolicach 10 miesięcznie.
Analiza danych wynikających z wydanych interpretacji pokazuje, że podejście KIS do przedstawionych stanów faktycznych jest dość liberalne (albo opisane stany faktyczne tak zbieżne z brzmieniem przepisów). Od momentu wydania objaśnień Ministerstwa Finansów, udział interpretacji pozytywnych w całkowitej liczbie wydanych interpretacji indywidualnych stanowi przeciętnie nieco powyżej 80%. Jednocześnie, podatnicy nie są skorzy do stosowania ulgi IP BOX bez zabezpieczenia jej interpretacją indywidualną. Z danych MF wynika, że z możliwości obniżenia stawki podatku do 5 proc. skorzystało w rozliczeniu za 2019 r. 1601 podatników PIT, którzy zapłacili 18 mln zł podatku. Oznacza to, że średnio mniej niż 10% podatników PIT, którzy skorzystali z ulgi IP BOX mogło zrobić to bez uzyskania interpretacji indywidualnej.
Ulga IP BOX jako rozwiązanie nowe i w małym stopniu przetestowane w praktyce rodzi uzasadnione wątpliwości potencjalnych korzystających. Najczęściej, wątpliwości te wiążą się z kwestią właściwego ustrukturyzowania prowadzonej działalności tak, aby mogła korzystać z przedmiotowej ulgi: dostosowaniem umowy ze zleceniodawcą, prowadzeniem ewidencji czy dokonywaniem szczegółowych wyliczeń wskaźnika nexus i wysokości ulgi. Odpowiedzi na niektóre pytania udzielić może lektura zagadnień, na których oparły się negatywne interpretacje indywidualne. Częstą przyczyną negatywnych rozstrzygnięć są kwestie prowadzenia ewidencji (tu w ostatnim czasie sądy zajmują natomiast stanowisko korzystne dla podatników), możliwości uwzględniania poszczególnych rodzajów wydatków w kategorii kosztów czy szerzej sposobu obliczania wskaźnika nexus. O tym, jak wiele wątków wymaga analizy przed zastosowaniem IP BOX, pokazuje z pewnością nieoczekiwany przez wnioskodawcę rezultat jednej z interpretacji w zakresie ulgi IP BOX, w której organ uznał, że prowadzona przez niego działalność gospodarcza ma charakter stosunku pracy (interpretacja indywidualna z dnia 10 lutego 2020 r. 0112-KDIL2-1.4011.73.2019.2.KF).
Naszym zdaniem, niedocenianym ryzykiem korzystania z interpretacji indywidualnych jest możliwość utraty mocy wiążącej interpretacji, jeśli organy podatkowe w toku postępowania podatkowego stwierdzą niezgodność sytuacji podatnika ze stanem faktycznym opisanym w uzyskanej interpretacji. Nawet najlepsza interpretacja indywidualna, potwierdzająca we wszystkich aspektach stanowisko przedstawione przez podatnika, nie ochroni go jeśli w trakcie postępowania organy będą w stanie wykazać rozbieżności pomiędzy działalnością prowadzoną przez podatnika, a stanem faktycznym opisanym we wniosku. Jest to ryzyko o odroczonym charakterze, a doświadczenie pokazuje, że nawet przez najbliższe 3-4 lata podatnicy, którzy zabezpieczyli swoją pozycję indywidualną interpretacją w zakresie IP Box, nie będą spotykać się ze zwiększonym zainteresowaniem kontrolujących. Niestety, nie sposób przesądzić, jakie będą priorytety organów skarbowych w okresie, kiedy będą ulegały przedawnieniu zobowiązania wynikające z pierwszych zeznań podatkowych wykazujących odliczenie tej ulgi.
W tym kontekście, chcielibyśmy zwrócić uwagę, że ostatnio mieliśmy okazję zaobserwować zwiększoną aktywność urzędów skarbowych próbujących kwestionować faktyczną sytuację podatników kilka lat wstecz. Zagadnienie dotyczyło stosowania ulgi abolicyjnej przez marynarzy pływających pod niektórymi zagranicznymi banderami. Powyższy przykład jest o tyle istotny dla analogii z ulgą IP BOX, że dotyczy podatników, którzy otrzymali pozytywne stanowiska organów w kwestii ograniczenia poboru zaliczek.
Szczególną komplikacją dla podatników niebędących profesjonalnymi doradcami podatkowymi było żądanie przez organy przedstawienia dowodów, które ze względu na ich charakter były niemal niemożliwe do uzyskania. W przypadku ulgi IP BOX taką komplikacją może być kwestia udowodnienia za kilka lat organom podatkowym, że prowadzili działalność badawczo-rozwojową w sposób twórczy, systematyczny i prowadzący do zwiększenia lub wykorzystania zasobów wiedzy.
Odpowiedź trzykrotnie brzmi: nie.
Ulga IP BOX jest narzędziem dość szeroko stosowanym za granicą i jako narzędzie komplementarne z ulgą B+R, ma stanowić podatkową zachętę do tworzenia i komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań, będących przedmiotem ochrony jako kwalifikowane prawa własności. Patrząc na całokształt proponowanych rozwiązań podatkowych, widzimy w ostatnim czasie szczególny nacisk rządzących właśnie na wspieranie innowacyjności. Zatem wprowadzenie rozwiązań takich jak ulga B+R czy ulga IP BOX należałoby rozpatrywać raczej jako próbę wspierania pewnych kierunków rozwoju, niż tworzenie pułapek na podatników.
Rozwiązanie to będzie zatem bezpiecznym sposobem działania w sytuacjach, gdy podatnik faktycznie wykonuje działalność badawczo-rozwojową, spełnia warunki zastosowania ulgi i będzie w stanie przedstawić stosowną dokumentację na wypadek kontroli. Dla spółki czy programisty prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą kluczową kwestią będzie najpierw określenie, do której z ulg (ulga B+R, ulga IP BOX, 50% koszty uzyskania przychodu) najbardziej przystaje prowadzona przez niego działalność. Do pełni sukcesu konieczne będzie jeszcze świadome poruszanie się w gąszczu nieraz sprzecznych wypowiedzi organów. Powyższe ulgi, chociaż stworzone dla specjalistów od innowacji, a nie od podatków, posługują się szeregiem skomplikowanych rozwiązań.
Innovation Box to mechanizm umożliwiający obniżenie stawki podatku PIT lub CIT od dochodu uzyskiwanego z praw własności intelektualnej - nawet do 5%. Wysokość ww. dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym może podlegać każdorazowo obniżeniu. Podstawą do takiej corocznej korekty dochodów ma być relacja skumulowanych kosztów poniesionych na wytworzenie danego prawa własności intelektualnej w ramach samodzielnie prowadzonych prac B+R oraz kosztów podwykonawstwa. Wszystkim podatnikom korzystającym z Innovation Box będzie przysługiwało prawo do preferencji podatkowej do czasu wygaśnięcia danego prawa, czyli np. w przypadku patentu na wynalazek przez 20 lat.
Przepisy wprowadzające Innovation Box weszły w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.
Warunki skorzystania z obniżonej stawki podatku
Stawką preferencyjną zostały objęte: patent, dodatkowe prawa ochronne na wynalazek lub dla patentu na produkt leczniczy, lub środek ochronny roślin, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego, lub produktu leczniczego i weterynaryjnego dopuszczonego do obrotu, lub nowych odmian roślin i zwierząt, a także prawo do programu komputerowego. Warunkiem do skorzystania z projektowanej preferencji będzie prowadzenie własnej działalności B+R związanej z rozwojem, wytworzeniem lub ulepszaniem składnika własności intelektualnej. Warunkiem skorzystania z preferencyjnej stawki podatku będzie ponadto wyodrębnienie dochodu jej podlegającego w księgach rachunkowych.
Nowe przepisy uzupełniają polskie preferencje podatkowe dla działalności innowacyjnej uzupełniając już funkcjonującą ulgę B+R. Dotychczas przedsiębiorca wprowadzający wynalazek na rynek obciążony był z tego tytułu standardowym podatkiem dochodowym.
Po pierwsze należy sprawdzić, czy przy pracach B+R nie korzystano z pomocy firmy zewnętrznej powiązanej (np. z jednej grupy kapitałowej), jeśli tak, istnieje ryzyko, że współczynnik korekcyjny (specjalny wzór w ustawie) obniży dochód kwalifikowany.
Drugi krok dotyczy wyliczenia dochodu kwalifikowanego. Ustawa daje nam listę dochodów, które mogą być brane pod uwagę. Można je podzielić na dwie grupy:
opłaty licencyjne, sprzedaż prawa własności intelektualnej i odszkodowania za naruszenie praw do IP – i te dochody będą kwalifikowane w całości
dochód z kwalifikowanego IP uwzględniony w cenie sprzedaży – w tym przypadku trzeba będzie wyliczyć za jaką część dochodu z całego produktu odpowiada kwalifikowane IP (na zasadach obowiązujących np. dla cen transferowych).