Projekt rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów (MiCA)

Projekt rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów i zmieniający dyrektywę (UE) 2019/1937 (“MiCA”) stanowi pierwszą próbę kompleksowego uregulowania funkcjonowania kryptoaktywów w obrocie. Chociaż prace nad MiCA dopiero się rozpoczęły to już dzisiaj można powiedzieć, że będzie to akt prawny na długo definiujący warunki prowadzenia działalności w zakresie kryptoaktywów.

Projekt został opublikowany przez Komisję Europejską 24 września 2020 r. jako część pakietu dotyczącego finansów cyfrowych (Digital Finance Package). Pakiet ten ma na celu umożliwienie i wspieranie wykorzystania potencjału finansów cyfrowych w zakresie innowacyjności i konkurencji, przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka.

Oprócz regulacji rynku kryptoaktywów pakiet zawiera także wnioski ustawodawcze w sprawie systemu pilotażowego na potrzeby infrastruktur rynkowych w oparciu o technologię rozproszonego rejestru (DLT), w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej oraz wniosek w sprawie wyjaśnienia lub zmiany niektórych powiązanych przepisów w zakresie unijnych usług finansowych.

Jako cele regulacji Komisja wskazuje zapewnienie pewności prawa, wspieranie innowacyjności, zapewnienie odpowiedniego poziomu ochrony konsumentów i inwestorów oraz integralności rynku, a także zapewnienie stabilności finansowej.

Zakres przedmiotowy rozporządzenia

Rozporządzenie reguluje kryptoaktywa dzieląc je na 3 następujące kategorie:

Tokeny powiązane z aktywami (asset-referenced tokens) rozumiane jako kryptoaktywa, które mają utrzymywać stabilną wartość dzięki powiązaniu z wartością szeregu walut fiat będących prawnymi środkami płatniczymi, co najmniej jednego towaru, co najmniej jednego kryptoaktywa lub połączenia takich aktywów.
Tokeny będące pieniądzem elektronicznym/e-pieniądzem (e-money tokens) rozumiane jako kryptoaktywa wykorzystywane głównie jako środek wymiany i które mają utrzymywać stabilną wartość dzięki powiązaniu z walutą fiat będącą prawnym środkiem płatniczym.
Kryptoaktywa inne niż tokeny powiązane z aktywami lub tokeny będące pieniądzem elektronicznym (crypto-assets other than asset-referenced tokens or e-money tokens), w tym tokeny użytkowe.

Jako tokeny użytkowe Komisja wskazuje kryptoaktywa, które mają zapewnić dostęp cyfrowy do danego towaru lub usługi, dostępny w technologii rozproszonego rejestru, akceptowany wyłącznie przez emitenta tego tokena.

Ustawodawca unijny wyłącza z zakresu projektu m.in. kryptoaktywa kwalifikowane jako instrumenty finansowe w rozumieniu MIFID II oraz pieniądz elektroniczny, z wyjątkiem kryptoaktywów, które kwalifikują się jako tokeny będące pieniądzem elektronicznym na podstawie niniejszego rozporządzenia.

Zakres podmiotowy rozporządzenia

Projekt przewiduje regulacje odnoszące się zarówno do samych emitentów kryptoaktywów, jak też do podmiotów, które świadczą usługi z nimi związane. Będą to podmioty świadczące usługi m.in. w zakresie prowadzenia platformy obrotu kryptoaktywami, ich subemisji oraz przyjmowania lub przekazywania zleceń związanych z kryptoaktywami.

Z zakresu rozporządzenia wyłączone zostały m.in. krajowe banki centralne państw członkowskich, gdy działają w charakterze władz monetarnych oraz osoby, które świadczą usługi w zakresie kryptoaktywów wyłącznie na rzecz swoich jednostek dominujących, swoich jednostek zależnych lub innych jednostek zależnych swoich jednostek dominujących.

Najważniejsze regulacje

Projekt przewiduje szereg obowiązków dotyczących podmiotów uczestniczących w emisji kryptoaktywów. Ustawodawca unijny różnicuje wymogi w zależności od rodzaju kryptoaktywa, podchodząc bardziej rygorystycznie do tokenów powiązanych z aktywami oraz tokenów będących pieniądzem elektronicznym. Poniżej przedstawiamy najważniejsze regulacje wprowadzane projektem:

Wymóg uzyskania zezwolenia na publiczne oferowanie tokenów i ubieganie się o dopuszczenie aktywów do obrotu na platformie obrotu

Dotyczy emitentów tokenów powiązanych z aktywami oraz tokenów będących pieniądzem elektronicznym. Zezwolenie mogą uzyskać wyłącznie podmioty posiadające siedzibę na terenie państwa członkowskiego, a jego uzyskanie wiąże się z możliwością świadczenia usług na terenie całej UE. Projekt przewiduje wyjątki od obowiązku uzyskania zezwolenia.

Obowiązek publikacji dokumentu informacyjnego dotyczącego kryptoaktywów (white paper) oraz jego standardu

Obowiązek ten spoczywa na emitentach, którzy chcą dokonać oferty publicznej lub ubiegają się o dopuszczenie kryptoaktywów do obrotu na platformie obrotu. Dokument musi zostać przekazany właściwemu organowi nadzorczemu i opublikowany. Ma przekazywać najważniejsze informacje dotyczące kryptoaktywa, jak informacje na temat emitenta, praw i obowiązków z nim związanych oraz powiązanego ryzyka. Dotyczy wszystkich rodzajów kryptoaktywów objętych rozporządzeniem, przy czym zakres informacji ujawnianych w dokumencie różni się w zależności od rodzaju kryptoaktywa.

Kategoria znaczących tokenów

Projekt wyróżnia kategorie znaczących tokenów powiązanych z aktywami oraz znaczących tokenów będących pieniądzem elektronicznym. Kryptoaktywa kwalifikowane pod tym pojęciem mogą być wykorzystywane przez dużą liczbę posiadaczy oraz posiadać szczególne znaczenie pod kątem stabilności finansowej, transmisji polityki pieniężnej lub suwerenności monetarnej. Z uwagi na to zostały objęte bardziej rygorystycznymi wymogami, co obejmuje m.in. wyższe wymogi kapitałowe w stosunku do emitentów, wymóg posiadania polityki zarządzania płynnością oraz objęcie nadzorem EBA.

Konsumenckie prawo wycofania zgody

Ustawodawca unijny nadaje konsumentom prawo do wycofania się z nabycia kryptoaktywów w terminie 14 dni od zawarcia umowy, przy czym ogranicza to uprawnienie wyłącznie do nabycia kryptoaktywów bezpośrednio od emitenta lub od dostawcy usług dokonującego ich subemisji. Dotyczy wyłącznie kryptoaktywów innych niż tokeny powiązane z aktywami lub tokeny będące pieniądzem elektronicznym.

Wymóg ustanowienia procedury rozpatrywania skarg

Dotyczy tokenów powiązanych z aktywami. Posiadacze tej kategorii tokenów uprawnieni będą do bezpłatnego złożenia skargi na wzorze udostępnionym przez emitenta. Projekt przewiduje upoważnienie dla EBA do opracowania projektów regulacyjnych standardów technicznych w celu określenia wymogów, wzorów i procedur dotyczących rozpatrywania omawianych skarg.

Usługi w zakresie kryptoaktywów

Komisja przedstawia także regulacje odnoszące się do dostawców usług w zakresie kryptoaktywów. Podmioty te zobowiązane będą m.in. do uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności, a jednym z wymogów jej przyznania będzie posiadanie siedziby statutowej w państwie członkowskim. Ponadto ESMA zostanie zobowiązana do utworzenia i prowadzenia rejestru dostawców w zakresie kryptoaktywów, który poza samymi informacjami na temat dostawcy obejmować będzie również zaakceptowane i opublikowane white papers.