Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano długo oczekiwany projekt nowej ustawy o kredycie konsumenckim, datowany na 4 lipca 2025 r. („Ustawa”). Nowe przepisy mają na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego m.in. dyrektywy 2023/2225 (CCD II). Poniżej przedstawiamy najważniejsze założenia projektu oraz ich potencjalny wpływ na rynek kredytów konsumenckich.
Sankcja Kredytu Darmowego: Ochrona przed Nieuczciwymi Praktykami
Projekt ustawy wprowadza wyraźny zakaz udzielania kredytu w przypadku negatywnej oceny zdolności kredytowej konsumenta.
Udzielenie kredytu pomimo negatywnej oceny skutkować będzie dla kredytodawcy ryzykiem zastosowania sankcji kredytu darmowego, czyli brakiem możliwości uzyskania jakiegokolwiek zysku z udzielonego zobowiązania. Rozwiązanie to ma stanowić realną motywację do przestrzegania zasad odpowiedzialnego kredytowania.
Miarkowanie sankcji za złamanie przepisów chroniących konsumentów
Nowa ustawa przewiduje zróżnicowanie sankcji w zależności od rodzaju i stopnia naruszenia przepisów:
Najsurowsza kara, w postaci kredytu darmowego (brak obowiązku zwrotu kapitału, odsetek i opłat), grożą za udzielenie kredytu bez wniosku i zgody konsumenta,
W przypadku mniej poważnych naruszeń bank może zostać pozbawiony prawa do połowy odsetek umownych oraz całości innych kosztów,
Kredytodawcy będą mieli możliwość odwołania się do sądu w celu ustalenia innego wymiaru odsetek i kosztów, co wprowadza większą elastyczność w systemie sankcji.
Dzięki tym zmianom sankcje będą lepiej dostosowane do wagi naruszenia, a najcięższe konsekwencje będą stosowane wyłącznie w skrajnych przypadkach.
Nowe granice kredytu konsumenckiego
Projekt ustawy o kredycie konsumenckim wprowadza istotne zmiany w zakresie ochrony praw konsumentów. W przeciwieństwie do unijnej dyrektywy, która podnosi limit kwoty kredytu do 100 tys. euro polski projekt ustawy całkowicie znosi dotychczasowe ograniczenie maksymalnej wartości kredytu objętego regulacją. Dzięki temu, przepisy ustawy będą miały zastosowanie do wszystkich umów kredytowych, niezależnie od ich wysokości. W efekcie zapewni to jednolity i kompleksowy standard ochrony konsumentom, zaciągającym zobowiązania o różnej wartości.
Nowe standardy w reklamie i przekazywaniu informacji
Nowe regulacje szczegółowo określają zasady dotyczące informacji przekazywanych w reklamach kredytów konsumenckich, mając na celu zapewnienie konsumentom pełnej świadomości ryzyka i kosztów związanych z zaciąganiem zobowiązań. Wedle nowego projektu ustawy:
Reklama musi zawierać jasne i wyraźne ostrzeżenie, wskazujące że z kredytem wiążą się określone koszty,
Zakazane są reklamy sugerujące, że kredyt pozwoli na szybkie powiększenie zasobów finansowych, stanowi alternatywę dla oszczędzania lub umożliwi poprawę poziomu życia.
Te zmiany mają na celu zwiększenie transparentności reklam kredytowych i ograniczenie zachęt do zaciągania zobowiązań finansowych pod wpływem mylących obietnic, promując bardziej świadome decyzje konsumenckie.
Uproszczenie informacji przekazywanych przed zawarciem umowy
przyjazny formularz informacyjny - najważniejsze informacje o kredycie muszą być czytelnie przedstawione na pierwszej stronie formularza informacyjnego (lub na dwóch, gdy jest to niezbędne),
przypomnienie o prawie do odstąpienia od umowy - jeśli informacje przedumowne przekazano na krótko przed podpisaniem umowy, kredytodawca musi przypomnieć konsumentowi o przysługującym mu prawie do odstąpienia od umowy,
indywidualne wyjaśnienia - kredytodawcy są zobowiązani do udzielania klientom wyczerpujących wyjaśnień, pomagając im ocenić, czy dany kredyt odpowiada ich indywidualnym potrzebom i możliwościom finansowym; konieczne jest także przedstawienie konsekwencji braku spłaty kredytu, aby konsument miał pełną świadomość ryzyka.
Celem tych zmian jest ograniczenie nieodpowiedzialnego udzielania kredytów i zapewnienie konsumentom pełnej świadomości przy podejmowaniu decyzji finansowych.
Kiedy nowe przepisy zaczną obowiązywać?
Z uwagi na fakt, że niniejsza ustawa stanowi projekt implementujący Dyrektywę 2023/2225 – jej ostateczny kształt oraz data wejścia w życie mogą ulec zmianie w toku procesu legislacyjnego. Wszystkie kraje członkowskie UE są zobowiązane do o przyjęcia i opublikowania przepisów krajowych niezbędnych do wykonania niniejszej Dyrektywy najpóźniej do dnia 20 listopada 2025 r., a jej przepisy mają być stosowane najpóźniej od dnia 20 listopada 2026 r. Projekt ustawy aktualnie został skierowany do konsultacji publicznych. Nowy projekt ustawy o kredycie konsumenckim, choć wzmacnia ochronę konsumentów to budzi kontrowersje ze względu na nieprecyzyjne definicje badania zdolności kredytowej i potencjalne ograniczenie dostępu do kredytów. Banki obawiają się ryzyka związanego z interpretacją przepisów, co może prowadzić do zaostrzenia kryteriów oceny zdolności kredytowej i potencjalnych sporów prawnych w przyszłości.
Link do projektu ustawy znajdziecie tutaj.
Bądź na bieżąco
Zapisz się na newsletter: Prawo
Skontaktuj się z nami
Łukasz Łyczko
Jakub Derulski
