Rozporządzenie EUDR – czy Twoja firma jest gotowa na nowe wymogi?

11 Kwi 2025

30 grudnia 2025 roku wejdą w życie obowiązki wynikające z rozporządzenia 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów¹, nazywanego Rozporządzeniem EUDR (od angielskiej nazwy European Union Deforestation Regulation) lub Rozporządzeniem w sprawie deforestacji/wylesiania.

Celem regulacji jest zwiększenie wkładu Unii Europejskiej w powstrzymanie wylesiania i degradacji lasów celem ograniczenia skali problemu w ujęciu globalnym, a także zmniejszenie wkładu Unii w emisje gazów cieplarnianych i globalną utratę różnorodności biologicznej.

Rozporządzenie EUDR wymaga, aby tylko takie produkty, które pochodzą z łańuchów dostaw nie powodujących wylesiania i wytworzone zgodnie z właściwymi przepisami kraju produkcji będą mogły być wprowadzane do obrotu, wywożone lub udostepniane na rynku unijnym. W wymiarze obowiązków przekłada sie to przede wszystkim na obligatoryjne wdrożenie procesu należytej staranności w organizacji, w tym składanie oświadczeń i coroczne obowiązki raportowe.

Zakres przedmiotowy Rozporządzenia EUDR

Rozporządzenie EUDR uchyla, ze skutkiem od dnia 30 grudnia 2025 r., Rozporządzenie nr 995/2010 ustanawiające obowiązki podmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna (Rozporządzenie EUTR – EU Timber Regulation), uzupełniając wynikające z niego obowiązki w odniesieniu do drewna o wymogi dotyczące zrównoważonego charakteru, które wskazujemy w sekcji “Kluczowe obowiązki w zakresie nalezytej staranności” poniżej.

Dodatkowo, rozszerza zakres towarów objętych regulacją o dodatkowe sześć mających największy udział w wylesianiu powodowanym przez Unię², łącznie obejmując zakresem regulacji siedem grup odnośnych towarów:

olej palmowy (34,0 %), a także olej babassu, kwas stearynowy, palimtynowy, glicery
soję (32,8 %), np. nasiona, mąka sojowa, olej sojowy
drewno (8,6 %), surowe i opałowe, także: wyroby meblarskie, książki, gazety, drewniane naczynia kuchenne
kakao (7,5 %) np. ziarna, czekolada, tłuszcz kakaowy,
kawę (7,0 %), w tym palona lub bezkofeinowa, a także łupinki i łuski kawy
bydło (5,0 %) np. bydło żywe, mięso, skóry bydlęce
i kauczuk (3,4 %), w tym naturalny i mieszanki, np. gumowe opony pneumatyczne, rękawiczki

Przepisom Rozporządzenia podlegają zawierające, karmione lub wytworzone przy użyciu odnośnych towarów produkty wskazane w Załączniku I do Rozporządzenia (“odnośne produkty”). Zakres będzie zatem szeroki, obejmując produkty od wołowiny i skór, poprzez meble, deski i inne produkty z drewna lub papieru, aż po mąkę sojową i olej sojowy, czekoladę, kawę, olej palmowy i jego pochodne, jak też produkty gumowe, takie jak opony i rękawiczki.

Co istotne, w Rozporządzeniu EUDR zastrzeżono, że zakres przedmiotowy może ulegać zmianom, w tym zwłaszcza rozszerzeniu:

zakresu odnośnych towarów - m.in. o kukurydzę,
a odnośnych produktów - m.in. o biopaliwa.

Zakres podmiotowy Rozporządzenia EUDR

Zobowiązanymi do wdrożenia wymogów Rozporządzenia będą zarówno przedsiębiorstwa, które zajmują się importem lub eksportem odnośnych towarów na rynek unijny, te które wytwarzają odnośne produkty i udostępniają je po raz pierwszy na rynku, jak i przedsiębiorstwa, które udostępniają odnośne produkty na rynku na dalszych etapach łańcucha dostaw (dystrybutorzy).

Spośród przykładowych branż, które mogą być objęte zakresem EUDR, można wymienić choćby takie jak branża spożywcza, kosmetyczna, farmaceutyczna, chemiczna, meblarska, odzieżowa, budowlana, papiernicza czy ogólnie branża retail.

Kluczowe obowiązki w zakresie należytej staranności

Rozporządzenie reguluje również sposób przeprowadzania należytej staranności, która powinna zakończyć się publikacją oświadczenia na stronie internetowej.

Jak możemy wesprzeć Twoją firmę?

Wyznaczenie zakresu Twoich produktów objętych wymogami Rozporządzenia EUDR, w tym wymogami w zakresie należytej staranności.

Ocena Twojej roli względem danego produktu celem wyznaczenia odpowiedniego zakresu obowiązków należytej staranności.

Ocena dostępności i jakości wymaganych Rozporządzeniem informacji, danych i dokumentów; identyfikacja łańcucha dostaw.

Opracowanie i wdrożenie systemu należytej staranności zgodnego z wymogami Rozporządzenia EUDR.

Bieżąca weryfikacja i coroczna sprawozdawczość w zakresie systemu należytej staranności, którą będzie podlegać publikacji na stronie internetowej Twojej firmy.

Po pierwsze, wymaga zebrania kompleksowych informacji, danych i dokumentów dotyczących produktów, kraju produkcji, a nawet konkretnych (geolokalizowanych) działek, na których wyprodukowano odpowiednie towary. Obejmuje to również rozstrzygające i weryfikowalne informacje, że produkty są wolne od wylesiania i że towary zostały wyprodukowane zgodnie z lokalnymi przepisami, między innymi.

Na podstawie tych informacji zostanie przeprowadzona ocena ryzyka w oparciu o szereg kryteriów, które obejmują między innymi: poziom ryzyka przypisany każdemu krajowi (lub jego części) przez Komisję, Europejską obecność lasów, powszechność wylesiania lub degradacji lasów w kraju (lub jego części), wiarygodność informacji, złożoność łańcucha dostaw lub obecność ludności tubylczej. Ocenę tę należy przeprowadzać co najmniej raz w roku. Na koniec należy przyjąć środki łagodzące ryzyko, które mogą obejmować gromadzenie dodatkowych informacji, przeprowadzanie niezależnych badań lub audytów i/lub przyjmowanie środków wsparcia dostawców.

Wymagania dotyczące należytej staranności są uproszczone, jeśli wszystkie towary i produkty pochodzą z krajów niskiego ryzyka. Ponadto ważne jest, aby zauważyć, że rozporządzenie wymaga, aby firmy publicznie raportowały swój system należytej staranności co roku i przechowywały całą dokumentację związaną z należytą starannością przez co najmniej pięć lat.

Od kiedy trzeba zapewnić zgodność?

Data graniczna dla wylesiania i degradacji lasów.

Rozporządzenie EUDR ma zastosowanie do objętych zakresem produktów wyprodukowanych po tej dacie.

W odniesieniu do wszystkich podmiotów handlowych udostępniających produkty na rynku (np. sprzedawców) i przedsiębiorców średnich i dużych wprowadzających produkty na rynek.

W odniesieniu do mikro i małych przedsiębiorstw wprowadzających produkty na rynek.

Sankcje

Zasady dotyczące kar, które będą mieć zastosowanie w przypadku naruszeń Rozporządzenia zostaną określone na poziomie prawodawstwa krajowego i będą funkcjonować niezależnie od sankcji w odniesieniu do działań szkodliwych dla środowiska przewidzianych w art. 182-186 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 383), implementujących dyrektywę 2008/99/WE w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne.

Kary te, zgodnie z wymogami Rozporządzenia, obejmować będą:

grzywny w wysokości co najmniej 4 % łącznego rocznego obrotu osiągniętego w całej Unii – z możliwością podwyższenia aby przekraczała potencjalnie uzyskaną korzyść ekonomiczną;
konfiskatę odnośnych produktów
konfiskatę uzyskanych dochodów z transakcji obejmujących odnośne produkty
czasowe wykluczenie z procedur udzielania zamówień oraz z dostępu do finansowania publicznego, w tym procedur przetargowych, dotacji i koncesji;

A w przypadku poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń:

czasowy zakaz obrotu odnośnymi towarami i produktami na rynku lub ich wywozu;
zakaz stosowania uproszczonej należytej staranności.

Dodatkowo, informacje o naruszeniach będą publikowane na stronie internetowej Komisji - wraz ze wskazaniem naruszającego przedsiębiorstwa, podsumowaniem działań stanowiących naruszenie, charakterem naruszenia i wysokością nałożonych kar.