Dlaczego warto mieć strategię dekarbonizacji?
Dekarbonizacja ma wiele kluczowych aspektów, które skłaniają firmy i państwa do opracowania takiej strategii.
Jednym z tych aspektów jest odpowiedzialność społeczna i środowiskowa. W dobie ogromnych zmian klimatycznych, każda firma powinna wziąć odpowiedzialność za swoje emisje i działać w sposób, który minimalizuje negatywny wpływ na środowisko. Przejście na niskoemisyjne technologie staje się jednym z kluczowych kroków w tym procesie.
Raporty międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC) pokazują, że rzeczywistość przerosła wcześniejsze założenia dotyczące zmian klimatycznych, co oznacza, że zmiany postępują szybciej i intensywniej niż przewidywano. Dlatego też ograniczenie emisji CO2 jest obecnie tak istotne.
Kolejnym ważnym powodem do wprowadzenia strategii dekarbonizacji są regulacje prawne. Porozumienia międzynarodowe, takie jak porozumienie paryskie, cele zrównoważonego rozwoju ONZ, Europejski Zielony Ład i Europejskie Prawo Klimatyczne, stanowią wiążące cele redukcji emisji gazów cieplarnianych. Firmy i państwa są zobowiązane do dążenia do obniżenia emisji o co najmniej 55% do 2030 roku w porównaniu z rokiem 1990.
Również inwestorzy i instytucje finansujące odgrywają kluczową rolę w transformacji energetycznej. EBRD (European Bank for Reconstruction and Development) i różne fundusze kładą ogromny nacisk na kwestie środowiskowe, społeczne i związane z zarządzaniem (ESG). Ślad węglowy i strategia dekarbonizacji są kluczowymi elementami tych kwestii. Przeprowadzone przez nas badanie wykazało, że aż 75% inwestorów patrzy na to, co spółka robi w tym zakresie i od tego uzależnia swoje decyzje (źródło: Global Investor Survey, PwC 2023).
Dodatkowo, transformacja energetyczna i dekarbonizacja przynoszą korzyści finansowe w postaci obniżonych kosztów operacyjnych. Przejście na bardziej efektywne energetycznie rozwiązania, w tym odnawialne źródła energii, może przyczynić się do obniżenia kosztów funkcjonowania firm.
Nieodłącznym elementem strategii dekarbonizacji jest również wprowadzanie nowych technologii i innowacji, które otwierają drogę do innowacyjnych rozwiązań dla firm i przynoszą korzyści finansowe.
Ostatnim, lecz równie istotnym czynnikiem, jest aspekt bezpieczeństwa. Wiele przedsiębiorstw dywersyfikuje swoje kierunki dostaw energii elektrycznej. Oprócz tradycyjnego zakupu energii z sieci, decyduje się na zakup energii bezpośrednio ze źródła odnawialnego lub korzysta ze źródeł OZE zlokalizowanych bezpośrednio przy swoich lokalizacjach. Dlatego dekarbonizacja i transformacja energetyczna stają się nie tylko wyborem odpowiedzialnym społecznie, ale również strategicznym krokiem w kierunku dywersyfikacji dostaw energii w oparciu o technologie nisko lub zeroemisyjne.
Droga ku dekarbonizacji
Strategia dekarbonizacji opiera się na dokładnym zrozumieniu obecnych emisji gazów cieplarnianych oraz zaprojektowaniu działań służących ich minimalizacji. Strategia powinna uwzględniać zarówno cele krótkoterminowe, jak i długoterminowe. Warto pamiętać, by cele były ambitne, ale jednocześnie realistyczne do osiągnięcia.
Znaczenie strategii dekarbonizacji polega na dążeniu do zgodności z celami porozumienia paryskiego, które określa globalne cele redukcji emisji. Warto zwrócić uwagę na inicjatywę Science Based Targets (SBTi), która definiuje cele zgodne z naukowym zrozumieniem zmian klimatu i podnosi poziom ambicji korporacyjnych strategii.
Wdrożenie strategii dekarbonizacji wymaga zaangażowania zarządu i pracowników na różnych szczeblach organizacji. To wspólny wysiłek, a każdy pracownik, od linii produkcyjnej po zarząd, musi być świadomy i zaangażowany w realizację celów dekarbonizacji.
Ważnym elementem strategii dekarbonizacji jest także monitorowanie, weryfikacja i ujawnianie wyników. Te kroki zapewniają przejrzystość i pokazują odpowiedzialność firmy zarówno wobec interesariuszy wewnętrznych, jak i zewnętrznych.
Rozgrywka w zakresie 1, 2 i 3 – ślad węglowy organizacji
Podstawą strategii dekarbonizacji jest obliczenie śladu węglowego, które obejmuje zarówno emisje bezpośrednie (zakres 1), jak i pochodzące z zakupu energii i ciepła (zakres 2). Istotnym elementem jest również uwzględnienie całego łańcucha dostaw, czyli zakresu 3.
Bezpośrednie emisje
Pierwszy zakres dotyczy np. spalania paliw w instalacjach stacjonarnych oraz flotach firmowych. Firmy często mają kontrolę nad tymi źródłami emisji i mogą podejmować działania zmierzające do ich redukcji. Te emisje są bezpośrednio związane z produkcją i działalnością przedsiębiorstwa.
Zakres ten obejmuje również inicjatywy bezpośredniej redukcji zużycia energii.
Emisje związane z zakupem energii
Obejmuje emisje wynikające z zakupu energii elektrycznej od dostawców zewnętrznych, a także energii cieplnej, pary lub chłodu. Organizacje często mają dokładną kontrolę nad ilością kupowanej energii, co pozwala na obliczenie i monitorowanie emisji które generują. Firmy starają się coraz częściej kupować energię ze źródeł odnawialnych aby zredukować emisje w zakresie 2.
Emisje w łańcuchu dostaw
Trzeci zakres jest najbardziej złożony i dotyczy emisji ukrytych w całym łańcuchu dostaw organizacji. Obejmuje aż 15 różnych kategorii, a emisje z tego zakresu są wynikiem działań dostawców zewnętrznych. Firmy nie mają bezpośredniej kontroli nad tymi emisjami, ale mogą podejmować działania w celu ich redukcji poprzez wybór dostawców o niższej emisyjności lub współpracę z nimi w kierunku zrównoważonej produkcji.
Emisje w zakresie 3 mogą mieć znaczący wpływ na ogólną emisyjność organizacji, szczególnie w sektorach energochłonnych. Przykłady takich emisji w zakresie 3 to także straty na przesyle energii lub wytwarzanie paliw wykorzystywanych przez firmę.
Zakres 3 obejmuje również emisje związane z zakupem produktów od dostawców zewnętrznych, ponieważ wytworzenie tych produktów wymaga energii i ma wpływ na emisyjność całego łańcucha wartości.
Mimo, że obecnie nie istnieją narzędzia formalno-prawne zmuszające dostawców do redukcji emisji wchodzących w zakres 3, coraz więcej dostawców obniża te emisje w ramach pracy nad własnymi emisjami z zakresów 1 i 2 w myśl zasady "Moje zakresy 1 i 2 są czyimś zakresem 3".
Ślad węglowy a zwiększenie konkurencyjności na rynku
Sporządzanie kalkulacji i monitorowanie śladu węglowego jest kluczowym narzędziem w kwantyfikacji emisji gazów cieplarnianych w zakresie 1, 2 i 3 Wartościowe narzędzia takie jak standard Greenhouse Gas Protocol pomagają firmom w obliczaniu swojego śladu węglowego i śledzeniu postępów w redukcji emisji. To narzędzie ma zastosowanie nie tylko wewnętrznie, ale także jest istotne w kontekście raportowania niefinansowego i spełniania wymagań ESRS (European Sustainability Reporting Standards).
Standardy raportowania niefinansowego, takie jak ESRS, zaczynają obejmować również zakres 3, co oznacza, że firmy muszą teraz uwzględniać emisje w całym swoim łańcuchu wartości. To jest istotne zarówno dla organizacji, które dążą do osiągnięcia neutralności klimatycznej, jak i dla instytucji finansowych, które oceniają ryzyko związanego z portfelem kredytowym lub inwestycyjnym.
Organizacje, które dokładnie analizują swoje emisje w całym łańcuchu dostaw i cyklu życia produktu, i podejmują odpowiednie działania, mogą odnieść korzyści zarówno w kontekście ochrony środowiska, jak i konkurencyjności na rynku. Transformacja energetyczna jest nie tylko wyzwaniem, ale również szansą na zrównoważony rozwój i przyczynienie się do walki z kryzysem klimatycznym.
Zwiększenie produkcji a ograniczenie emisji
Często słyszymy od Klientów pytanie o to, jak połączyć zwiększenie produkcji z ograniczeniem emisji. Pierwszym krokiem powinna być właśnie strategia dekarbonizacji, oparta na obliczeniach śladu węglowego. Również określenie tzw. hotspotów, czyli miejsc, których emisyjność jest największa.
Istnieją różne praktyczne rozwiązania, które mogą skutecznie obniżyć poziom emisji, m.in.:
zakup energii odnawialnej,
zwiększenie wykorzystania materiałów i surowców wtórnych,
wdrożenie zasad gospodarki obiegu zamkniętego,
redukcja ilości odpadów.
Warto także korzystać ze wsparcia nowoczesnych technologii, takich jak sztuczna inteligencja (AI), które także mogą się znacząco przyczynić do optymalizacji procesów i efektywnej dekarbonizacji.
Nie można także zapominać o cyklu życia produktu. Zrozumienie i kwantyfikacja śladu węglowego samego produktu pozwala firmom podejmować świadome decyzje podczas procesu produkcji. Analiza dostaw surowców i produktów, wybór dostawców o mniejszej emisyjności, a także korzystanie z materiałów z recyklingu to sposoby na skuteczne zmniejszenie śladu węglowego produktów.
Dekarbonizacja nie jest już działaniem opcjonalnym. Jest wymagana przez właścicieli, banki, klientów, pracowników i regulacje. Powinna być na agendzie zarówno zarządów, jak i szeregowych pracowników. Znaleźliśmy się w momencie, w którym koszty zaniechania działań już przewyższają koszty opracowania i wdrożenia strategii dekarbonizacji.
Współczesne podejście do dekarbonizacji wymaga więc nie tylko ogólnej strategii, ale także konkretnych działań na różnych etapach produkcji. Wybór odpowiednich technologii, korzystanie z energii odnawialnej, optymalizacja procesów i analiza cyklu życia produktu to kluczowe elementy skutecznej walki z emisją gazów cieplarnianych.
Potrzebujesz wsparcia w transformacji energetycznej Twojej organizacji?
Skontaktuj się z nami
