Baza Wiedzy o podatku minimalnym Pillar 2

Co to jest Pillar II?

Pillar 2 to w uproszczeniu zbiór zasad, które nakładają na duże międzynarodowe grupy przedsiębiorstw obowiązek zapłaty podatku wyrównawczego, tak aby efektywna stawka podatkowa grupy w danym kraju nie była niższa niż 15%.

Przewiduje się, że ponad 140 państw na całym świecie wprowadzi w ciągu najbliższych miesięcy podatek minimalny Pillar 2, który ma wejść w życie od 2024 lub 2025 roku. Unia Europejska również przyjęła dyrektywę wdrażającą zasady tego opodatkowania. Polska jako członek Wspólnoty także pracuje nad jego przyjęciem od następnego roku. Szacuje się, że na polskim rynku funkcjonuje aż 8 000 spółek, które mogą podlegać pod ten podatek minimalny.

Kogo dotyczy podatek?

Nowe przepisy będą dotyczyć międzynarodowych oraz krajowych grup kapitałowych, których łączny, roczny obrót wynosi minimum 750 milionów euro, w co najmniej dwóch z czterech lat podatkowych, bezpośrednio poprzedzających badany rok podatkowy. Mając na uwadze, że wejście przepisów w życie jest planowane w kolejnym roku kalendarzowym, znaczące będą wyniki za lata 2020, 2021, 2022 oraz 2023 (jeżeli rok podatkowy danej grupy pokrywa się z rokiem kalendarzowym).

Podatek minimalny podlegający zapłacie będzie stanowił różnicę pomiędzy minimalną stawką 15%, a efektywną stawką podatkową (tzw. ETR) obliczonym dla danej jurysdykcji.

Mechanizmy poboru podatku

W przypadku, gdy okaże się, że ETR w którejś z jurysdykcji jest niższy niż 15%, zastosowanie znajdzie, w zależności od okoliczności, jeden z mechanizmów:

W ramach tego mechanizmu dochodzi do zapłaty podatku wyrównawczego (tzw. top-up tax) w państwie ostatecznego podmiotu dominującego albo kraju spółki dominującej niższego szczebla.

Dyrektywa przewiduje, iż mechanizm IIR znajdzie zastosowanie od 31 grudnia 2023 r. natomiast UTPR rok później.

Zasadę niedostatecznie opodatkowanych płatności stosuje się w sytuacji, gdy jurysdykcja siedziby ostatecznej lub innej spółki dominującej, nie wdrożyła przepisów o minimalnym podatku. Tym samym, jest to metoda komplementarna do zasady włączenia dochodu do opodatkowania (IIR). Zgodnie z UTPR, podatek wyrównawczy powinien zostać zapłacony w państwie siedziby danej spółki zależnej.

Dyrektywa przewiduje, iż mechanizm IIR znajdzie zastosowanie od 31 grudnia 2023 r. natomiast UTPR rok później.

Nowe obowiązki i wyzwania

Oprócz potencjalnego dodatkowego obciążenia wynikającego z konieczności zapłaty podatku wyrównawczego, nowe regulacje będą również wymagały od firm gromadzenia dużej liczby danych i znacznego obciążenia związanego z wypełnianiem obowiązków compliance. Oznacza to, że grupy objęte zakresem podatku minimalnego będą musiały monitorować zmiany w wartościach wpływających na kalkulację podatku minimalnego.

Wielkość wyzwania pokazuje konsultowana przez OECD deklaracja (Globe Information Return), która wymaga zgromadzenia ponad 240 danych odnoszących się do różnych aspektów działania grupy. Grupy, których efektywna stawka może wynosić poniżej 15%, na przykład z uwagi na stosowane ulgi czy preferencyjne stawki podatkowe (np. IP BOX), powinny zawczasu przeanalizować wpływ, jaki podatek minimalny wywrze na poziom ich opodatkowania oraz rozważyć możliwe strategie działania (np. zasady Pillar 2 przewidują możliwość dokonania szeregu wyborów przez podatników). 25 kwietnia 2024 r. na stronie RCL opublikowany został projekt Ustawy implementującej do polskiego systemu prawnego przepisy Dyrektywy unijnej w zakresie Pillar 2. Termin przyjęcia projektu Ustawy przez Radę Ministrów został zaplanowany na III kwartał 2024 r. Ustawa ma wejść w życie od 1 stycznia 2025 r. (z zastrzeżeniem przepisów o Radzie do Spraw Opodatkowania Wyrównawczego, które mają wejść w życie z dniem ogłoszenia). Przepisy przejściowe przewidują fakultatywną możliwość stosowania przepisów Ustawy z mocą wsteczną, od 1 stycznia 2024 r., na podstawie dokonano wyboru.

Trudność w weryfikacji, czy dana grupa będzie podlegać powyższym przepisom, może stanowić obliczenie ETR dla każdej jurysdykcji. Zasady obliczenia efektywnej stawki podatku zawierają bowiem wiele wyjątków oraz przewidują konieczność alokacji dochodu kwalifikowanego do każdej jednostki z grupy. Jako że zasady te różnią się jednak od zasad obowiązujących na gruncie polskiego podatku dochodowego od osób prawnych, będziemy mieli tutaj do czynienia z koniecznością sporządzenia odrębnej, zupełnie nowej kalkulacji na potrzeby Pillar 2.

Poszczególne państwa mogą zdecydować się na stosowanie kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego (QDMTT). W takim wypadku kraj siedziby poszczególnej spółki ma pierwszeństwo w jego poborze. Polska zapowiedziała wprowadzenie takiego podatku począwszy od 1 stycznia 2025 r.

W praktyce nowe regulacje będą dotyczyć większości spółek, które są członkami międzynarodowych grup kapitałowych.

Grupy objęte zakresem podatku minimalnego będą musiały zrozumieć, ocenić i przeanalizować wpływ Pillar 2 na całą swoją organizację. Obejmuje to między innymi ocenę dodatkowych danych i wymagań dotyczących raportowania oraz zasad compliance, weryfikację istniejącego ekosystemu technologicznego i możliwości ustanowienia procesów i kontroli. Grupy będą musiały również przygotować i przeszkolić pracowników oraz odpowiednio zarządzać oczekiwaniami interesariuszy.

Zwróć uwagę

Termin na złożenie informacji o opodatkowaniu wyrównawczym ma zasadniczo wynosić 15 miesięcy po zakończeniu roku podatkowego. W pierwszym roku termin ten ma wynosić 18 miesięcy. Termin na złożenie zeznania ma w Polsce wynosić odpowiednio 18 miesięcy po zakończeniu roku podatkowego (21 miesięcy w przypadku pierwszego roku).

Poszczególne państwa, które wprowadzą zasady Pillar 2 (w tym Polska), będą zobowiązane do ustanowienia przepisów, o karach, mających zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów krajowych, wdrażających zasady Pillar 2, w tym przepisów dotyczących raportowania i płacenia odpowiedniej części podatku.

Materiały video

Zapraszamy do obejrzenia rozmowy Michała Stępnia z Agatą Oktawiec, z której dowiesz się, jakie znaczenie będzie miał podatek minimalny Pillar 2 dla firm.

Obejrzyj rozmowę Agaty Oktawiec z Michałem Stępniem na temat obliczenia dochodu na potrzeby Pillar 2 i dowiedz się, dlaczego może to stanowić wyzwanie dla firm.

Zobacz rozmowę Michała Stępnia z Anną Wójtowicz i sprawdź, z jakimi wyzwaniami od strony księgowej wiąże się wdrożenie w życie podatku Pillar 2.

Obejrzyj nagranie z webinarium i sprawdź co czeka podatników w zakresie projektu polskich przepisów wdrażających Pillar 2

Obejrzyj rozmowę Michała Stępnia i Magdaleny Brzuszczyńskiej o wyzwaniach systemowych stojących przed spółkami podlegającymi pod podatek minimalny Pillar 2