Jakie zmiany niesie za sobą 5 dyrektywa AML?

Cykl 6 artykułów ekspertów PwC

W ostatnich latach, mało który akt prawny wpłynął na sektor finansowy tak mocno, jak znowelizowana w marcu 2018 r. ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Ustawa AML) wdrażająca czwartą dyrektywę AML (dyrektywa 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r.).

W związku z tym, że w dobie nowoczesnych technologii trzy lata to stosunkowo dużo czasu, to w odpowiedzi na wyzwania z zakresu AML (np. takie jak rosnący rynek walut wirtualnych, nowe sposoby ukrywania majątku oraz trudności w identyfikacji beneficjentów rzeczywistych) Komisja Europejska wydała piątą dyrektywę AML (dyrektywa 2018/843 z dnia 30 maja 2018 r.). Państwa członkowskie otrzymały czas do 10 stycznia 2020 r. na jej implementację. Znowelizowana ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu została 8 kwietnia 2021 r. podpisana przez Prezydenta.

Poniżej wskazujemy główne zmiany w ustawie z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Szczegółowej analizie najważniejszych aspektów poświęciliśmy całą serię artykułów, którą znajdą Państwo na dole strony w zakładce: Pozostałe artykuły dotyczące dyrektywy AML.

Zachęcamy do lektury.

Aby dowiedzieć się więcej, skontaktuj się z nami

Główne zmiany w ustawie z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

Szerszy katalog instytucji obowiązanych

Nowe uprawnienia i obowiązki GIIF

Zmiany w obszarze
Know Your Client
(KYC)

Nowe rejestry

Szerszy katalog instytucji obowiązanych

W nowej ustawie AML rozszerzony zostanie katalog instytucji obowiązanych, ich status będzie miał nie tylko doradca wpisany na listę doradców podatkowych ale także wszystkie inne osoby wykonujące czynności doradztwa podatkowego, czyli np. księgowi. Podmiotami obowiązanymi będą również galerie sztuki i domy aukcyjne w przypadkach, gdy wartość transakcji (albo szeregu powiązanych transakcji) wyniesie 10 000 euro. Zmiana ta ma podłoże w analizach przeprowadzanych Komisję Europejską, które wykazały, że antyki oraz inne dzieła sztuki były powszechnie wykorzystywane jako nośniki wartości i stanowiły źródło finansowania organizacji terrorystycznych.

Zmiany w obszarze Know Your Client (KYC)

Szereg zmian przewidywanych jest także w obszarze identyfikacji i weryfikacji klienta oraz beneficjenta rzeczywistego. Z jednej strony ułatwieniem będzie to, że obywatelstwo beneficjenta rzeczywistego powinno być ustalane gdy instytucja obowiązana posiada taką informację (a nie jak dotychczas obowiązkowo), z drugiej wszelkie trudności związane z weryfikacją jego tożsamości powinny być dokumentowane. Rolą podmiotów podlegających reżimowi ustawy AML będzie wypracowanie sposobu ewidencjonowania tych działań.

Szersza będzie lista podmiotów zobligowanych do zadeklarowania beneficjenta rzeczywistego w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR), oprócz dotychczas wymienionych w ustawie dodano: trusty których powiernicy mają miejsce zamieszkania albo nawiązują stosunki gospodarcze w Polsce lub nabywają nieruchomość na terytorium Polski, w imieniu lub na rzecz trustu, spółki partnerskie, spółki i spółdzielnie europejskie, europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS oraz fundacje. Fakt, że większa liczba podmiotów będzie ujawniać informacje o swoich beneficjentach w CRBR, przynajmniej w pewnym zakresie będzie ułatwieniem dla instytucji obowiązanych. Jednak znowelizowane przepisy nie pozwalają przy zastosowaniu procedur AML/KYC polegać wyłącznie na CRBR (ani odpowiednich rejestrach w państwach UE), konieczna jest identyfikacja beneficjenta zgodnie z podejściem opartym o ocenę ryzyka, co w praktyce oznacza uwzględnienie szeregu informacji na temat klienta.

Nowe uprawnienia i obowiązki GIIF

Nowe uprawnienia uzyska Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF), który m.in. będzie udzielał zgody na utworzenie oddziału bądź przedstawicielstwa instytucji obowiązanej w państwie trzecim wysokiego ryzyka, będzie mógł zażądać przeglądu relacji korespondenckich instytucji finansowych i kredytowych, a także, w uzasadnionych przypadkach nałoży wymóg dłuższego niż 5 lat przechowywania dokumentacji klienckiej.

Nowe rejestry

Celem 5 AMLD było zwiększenie wykrywalności podejrzanych transakcji dokonywanych przy użyciu walut wirtualnych. Odpowiedzią na to jest m.in. nałożony w nowej ustawie AML obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa finansowego również w odniesieniu do takiej transakcji okazjonalnej o wartości 1000 euro lub większej oraz utworzenie odrębnego rejestru podmiotów prowadzących działalność w zakresie walut wirtualnych.

Z kolei przewidziany w znowelizowanych przepisach rejestr działalności na rzecz spółek i trustów (z obowiązku wpisu do drugiego rejestru będą zwolnieniu radcowie prawni i adwokaci) wpisuje się w koncepcję zwiększenia transparentności i zapobieganiu wykorzystania tych podmiotów do przestępczości finansowej.

Wyzwaniem dla banków i pozostałych instytucji obowiązanych będzie sprawne dostosowanie procedur AML/KYC do nowych wymogów, a także ich bieżąca weryfikacja aby zapewnić zgodność w dynamicznym środowisku regulacyjnym.