Transport i logistyka – nowe spojrzenie na umowy w świetle MSSF 16

Anna Wójtowicz Dyrektor, PwC Polska

Podmioty zaangażowane w szeroko pojętą branżę transportową muszą być świadome, że MSSF 16 dotknie wszystkie umowy zawierające jakąkolwiek formę leasingu, zmieniając sposób księgowania aktywów

Branża logistyczna stosuje najwięcej rozwiązań, które MSSF 16 zalicza do leasingu

Długoterminowy wynajem pojazdów, umowy czarteru na określony czas i inne ustalenia, które są szeroko stosowane w branży, zwykle wchodzą w zakres definicji leasingu. Badanie przeprowadzone przez PwC w 2015 r. wykazało, że średni wzrost zadłużenia w branży logistycznej wyniesie 24%, a średni wzrost EBITDA - 20%.

U leasingobiorców, historycznie, większość umów wynajmu pojazdów uznawano za leasing operacyjny i dlatego nie miały one żadnego odzwierciedlenia na bilansie najemców. Wynajem był zazwyczaj ujmowany w rachunku zysków i strat metodą liniową przez okres leasingu i klasyfikowany w całości jako koszty operacyjne. Zgodnie z nowym standardem kontrakty te zostaną ujęte w bilansie, a rozliczenie w rachunku wyników będzie musiało zostać podzielone na koszty operacyjne (amortyzacja) i koszty finansowe. Wpływ nowego standardu na sprawozdawczość finansową najemców jest zatem znaczący i może prowadzić do zmiany w ich zachowaniu podczas negocjowania nowych umów. Będzie to miało również wpływ na działalność armatorów i firm transportowych (leasingodawców).

W jaki sposób pod MSSF 16 traktować dotychczasowe rozwiązania najmu pojazdów? 

  • Wynajem pojazdów zazwyczaj spełnia nową definicję leasingu, ponieważ w ramach tych umów najemca kontroluje korzystanie z wynajmowanego pojazdu.
  • Wynajem całej floty pojazdów prawdopodobnie zawierać będzie zarówno leasing (tj. prawo do użytkowania pojazdów), jak i elementy usługi (tj. eksploatację i utrzymanie pojazdu przez jego właściciela). Leasingobiorca może zdecydować, aby nie wyodrębniać usług z leasingu i zamiast tego traktować całość umowy jako leasing.
  • Czartery rejsów nie spełniają prawdopodobnie nowej definicji leasingu, ponieważ czarterujący zazwyczaj nie ma prawa do kierowania użytkowaniem statku, tj. tego, w jaki sposób i w jakim celu statek jest używany.

MSSF 16 w praktyce

Sprawdź, jak zakwalifikować poniższe umowy – czy jest to leasing w rozumieniu nowego standardu?


Umowa 1 - Użycie pojazdów

  • Umowa zapewnia spółce prawo do wyłącznego użycia 10 pojazdów na 5 lat.
    Umowa dotyczy konkretnych samochodów (określono typ, markę, numer rejestracyjny).
  • Spółka ustala kiedy, gdzie i które dobra są transportowane używając tych pojazdów (z wyjątkiem szczegółowych typów ładunku (np. wybuchowych), których spółka nie ma prawa transportować).
  • Tylko jeśli pojazd będzie potrzebował serwisu albo naprawy, dostawca jest zobowiązany do zastąpienia pojazdu tym samym typem.
Czy kryteria są spełnione?  
Zidentyfikowane aktywo? tak
Praktycznie wszystkie korzyści ekonomiczne? tak
Prawo do bezpośredniego użycia?  tak

ODPOWIEDŹ:

Umowa zawiera leasing

Umowa 2 - Przewóz dóbr

  • Umowa wymaga, aby spółka przetransportowała specyficzną ilość dóbr poprzez użycie specyficznego typu pojazdów w zgodzie z ustalonym harmonogramem przez okres 5 lat.
  • Umowa ustala rodzaj / ilość dóbr oraz typ i liczbę używanych pojazdów.
  • Spółka ma dużą pulę podobnych pojazdów, które mogą być użyte, aby spełnić wymagania umowy; terminy dostaw są określane przez Spółkę, natomiast usługodawca podstawia te pojazdy, kierowane przez własnych kierowców, które w danej chwili są dostępne.
Czy kryteria są spełnione?  
Zidentyfikowane aktywo? nie - znaczące prawo zastąpienia
Praktycznie wszystkie korzyści ekonomiczne? nie
Prawo do bezpośredniego użycia?  nie

ODPOWIEDŹ:

Umowa nie zawiera leasingu

PRODUCENCI SAMOLOTÓW muszą być gotowi na konieczność dostosowania własnych modeli biznesowych do nowych potrzeb swoich klientów  

Choć nowy standard nie spowoduje żadnych znaczących różnic w rachunkowości producentów samolotów – leasingodawców, to mimo wszystko będą oni musieli zareagować na zmianę zachowania swoich klientów, wynikającą z wpływu MSSF 16 na najemców maszyn lotniczych. Linie lotnicze mogą chcieć nie tylko renegocjować umowy najmu, ale także zrezygnować w ogóle z transakcji leasingu zwrotnego – jeśli transakcje te miały na celu jedynie utrzymanie niskiej sumy bilansowej poprzez nie ujmowanie w niej wartości leasingowanych samolotów.

LINIE LOTNICZE muszą patrzeć szerzej na zawierane umowy, a także na zewnętrzne otoczenie  

Linie lotnicze, jako leasingobiorcy, będą teraz zobowiązane do rozpoznawania prawie wszystkich umów leasingu w bilansie, w wyniku czego będą wykazywać istotne nowe aktywa i zobowiązania. To z kolei wpłynie na zaraportowane wskaźniki, takie jak wskaźnik zadłużenia, EBITDA (zwiększy się, ponieważ koszt wynajmu zostanie zastąpiony przez odsetki i amortyzację) oraz zwrot z inwestycji (ROCE).

Zmienność kursów walut będzie bardziej istotna dla linii lotniczych niż dotychczas. Kiedy bowiem zobowiązanie z tytułu leasingu zostanie ponownie przeliczone na każdy dzień sprawozdawczy, wszelkie zmiany będą księgowane na rachunku zysków i strat. Może to prowadzić do wzrostu zainteresowania leasingiem denominowanym w lokalnej walucie.

Zmiany mogą mieć wpływ nie tylko na leasing samolotów, ale również na inne umowy, takie jak leasing części zamiennych, wbudowany w umowy serwisowe lub umowy regulujące prawo do miejsca do lądowania.

Skontaktuj się z nami

Anna Wójtowicz

Anna Wójtowicz

Dyrektor, PwC Polska

Tel.: +48 519 504 447

Obserwuj nas