Alert prawny: Greenwashing jako nieuczciwa praktyka handlowa

Na szczeblu unijnym kontynuowane są prace nad dalszymi projektami regulacji z obszaru środowiskowego, społecznego i ładu korporacyjnego (“ESG”). 22 listopada przeprowadzono dyskusję na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej nt. Projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy 2005/29/WE i 2011/83/UE w odniesieniu do wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej poprzez lepsze informowanie i lepszą ochronę przed nieuczciwymi praktykami. Projekt jest jedną z inicjatyw określonych w Nowym programie na rzecz konsumentów oraz w Planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym i stanowi kontynuację europejskiego Zielonego Ładu.

Dyrektywa ma na celu zwiększenie ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami handlowymi, które uniemożliwiają dokonywanie zrównoważonych zakupów, takimi jak:

• pseudoekologiczny marketing (eng. greenwashing),

• praktyki postarzania produktów (tj. przedwczesny koniec eksploatacji towarów), oraz 

• stosowanie niewiarygodnych i nieprzejrzystych oznakowań i narzędzi informacyjnych dotyczących zrównoważonego charakteru. 

Powyższe ma zostać zapewnione poprzez nowelizację dwóch dyrektyw: 

• Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/29/WE z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (“Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”), 

• Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.

Zmiany w Dyrektywie o nieuczciwych praktykach rynkowych:

1. Aktualizacja wykazu cech produktu, co do których przedsiębiorca nie powinien wprowadzać konsumenta w błąd. Dotyczy to “twierdzeń dotyczących ekologiczności”, “oznakowań dotyczących zrównoważonego charakteru”, “systemu certyfikacji” oraz “narzędzi informacyjnych dotyczących zrównoważonego rozwoju”, w szczególności: “trwałości”, “funkcjonalności”, “zużywalności materiału”, a także możliwości “aktualizacji oprogramowania” (pojęcia zdefiniowane prawnie).

2. W odniesieniu do praktyk handlowych, które uznaje się za działania wprowadzające w błąd, jeżeli powodują lub mogą spowodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej transakcji, której w przeciwnym razie by nie podjął, uzupełniono ich katalog o dwa rodzaje: 

• formułowanie twierdzeń dotyczących ekologiczności związanych z przyszłą efektywnością środowiskową bez jasnych, obiektywnych lub weryfikowalnych zobowiązań bądź celów i bez niezależnego systemu monitorowania;

• reklamowanie korzyści dla konsumentów, które uznaje się za powszechną praktykę na rynku właściwym. 

3. Podmioty świadczące usługi polegające na porównaniu produktów, będą musiały podawać informacje dot. metody porównania, produktów będących przedmiotem porównania oraz dostawców tych produktów, a także środków służących aktualizacji informacji.

4. Katalog praktyk, które należy uznać za nieuczciwe w każdych okolicznościach został uzupełniony o 10 dodatkowych praktyk: 

• umieszczanie oznakowania dotyczącego zrównoważonego charakteru, które nie jest oparte na systemie certyfikacji ani nie zostało ustanowione przez organy publiczne;

• formułowanie ogólnego twierdzenia dotyczącego ekologiczności, gdy przedsiębiorca nie jest w stanie wykazać uznanej wysokiej efektywności środowiskowej istotnej dla tego twierdzenia;

• formułowanie twierdzenia dotyczącego ekologiczności w odniesieniu do całego produktu, gdy w rzeczywistości twierdzenie to dotyczy wyłącznie określonego aspektu produktu;

• przedstawianie wymogów nałożonych przez prawo na wszystkie produkty należące do odnośnej kategorii produktów na rynku unijnym jako cechy wyróżniającej ofertę przedsiębiorcy;

• nieinformowanie konsumenta, że aktualizacja oprogramowania będzie miała negatywny wpływ na korzystanie z towarów z elementami cyfrowymi lub na określoną cechę tych towarów, nawet jeżeli aktualizacja ta poprawi działanie innych cech;

• nieinformowanie konsumenta o istnieniu cechy towaru wprowadzonej w celu ograniczenia jego trwałości;

• twierdzenie, że towar ma pewną trwałość, jeżeli chodzi o czas lub intensywność użytkowania, gdy w rzeczywistości jej nie ma;

• przedstawianie produktów jako umożliwiających naprawę, w sytuacji gdy tak nie jest, lub nieinformowanie konsumenta, że towary nie pozwalają na naprawę zgodnie z wymogami prawnymi;

• nakłanianie konsumenta do zastąpienia materiałów zużywalnych towaru wcześniej, niż byłoby to konieczne z przyczyn technicznych;

• pomijanie informacji, że towar jest zaprojektowany tak, aby ograniczyć jego funkcjonalność w przypadku korzystania z materiałów zużywalnych, części zamiennych lub wyposażenia dodatkowego, które nie są dostarczane przez pierwotnego producenta.

Powyższe zmiany znajdą zastosowanie do komunikatów, oświadczeń lub oznakowań, które nie są obowiązkowe na gruncie prawa unijnego lub krajowego. 

Zmiany w Dyrektywie 2011/83/UE

Katalog informacji, które konsumenci powinni otrzymywać bezpośrednio przed złożeniem zamówienia, w przypadku umów zawieranych na odległość przy użyciu środków elektronicznych, został uzupełnione o następujące informacje:

• informacje na temat istnienia i długości gwarancji handlowej producenta dotyczącej trwałości wszystkich rodzajów towarów, w przypadku gdy informacja ta jest udostępniana przez producenta; 

• informacja o tym, że producent nie dostarczył żadnych informacji na temat istnienia gwarancji trwałości producenta w odniesieniu do towarów wykorzystujących energię; 

• istnienie i długość okresu, w którym producent zobowiązuje się do zapewnienia aktualizacji oprogramowania dla towarów z elementami cyfrowymi; 

• istnienie i długość okresu, w którym dostawca zobowiązuje się do dostarczania aktualizacji oprogramowania do treści cyfrowych i usług cyfrowych; 

• ocena punktowa możliwości naprawy towaru mająca zastosowanie na mocy prawa Unii; 

• inne informacje dotyczące naprawy, w przypadku niedostępności punktowej oceny możliwości naprawy na szczeblu Unii, takie jak informacje na temat dostępności części zamiennych i podręcznik naprawy.

Następne kroki 

Projekt przeszedł już proces opiniowania. Następnym krokiem jest skierowanie projektu do Parlamentu Europejskiego. Na tym etapie w projekcie wciąż mogą zajść zmiany. Obecny stan prac nad dyrektywą można sprawdzić pod tym linkiem. Zaś obecna wersja tekstu projektu znajduje się tutaj.