Innowacyjne rozwiązania technologiczne w biznesie a nowe Wytyczne EBA

1 marca 2021 r. Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) opublikował ostateczną wersję wytycznych dotyczących czynników ryzyka w obszarze prania pieniędzy i finansowania terroryzmu w ramach stosunków gospodarczych i transakcji okazjonalnych (EBA/GL/2021/02), (Wytyczne EBA).

bankowska

Łukasz Łyczko

Counsel, Radca Prawny, PwC Polska

frackowiak

Konrad Frąckowiak

Prawnik, PwC Polska

Ważnym elementem przedstawionego dokumentu są nowe wytyczne sektorowe dla platform finansowania społecznościowego (crowdfunding), dostawców usług informacji o rachunku (AISP) i dostawców usług inicjowania płatności (PISP), a także firm prowadzących działalność kantorów wymiany walut. Zmienione wytyczne zawierają również więcej szczegółów na temat czynników ryzyka finansowania terroryzmu. 

I tak, w zakresie crowdfundingu, Wytyczne EBA wskazują m.in. na konieczność uwzględnienia ryzyka siedziby klienta platformy crowdfundingowej, która może znajdować się “gdziekolwiek na świecie, w tym w krajach trzecich wysokiego ryzyka”. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą w zakresie crowdfundingu powinny uwzględnić wiedzę na temat klientów, którzy próbowaliby wylegitymować pieniądze pochodzące z czynów zabronionych poprzez lokowanie środków pieniężnych w projekty inwestycyjne znajdujące się na danej platformie crowdfundingowej. 

Podmioty prowadzące działalność w zakresie platform crowdfundingowych, zgodnie z Wytycznymi EBA, powinny uwzględnić m.in. następujące czynniki dotyczące ryzyka:

  • umożliwianie przez platformy crowdfundingowe zwrotu środków pieniężnych inwestorom w przypadku niespełnienia celów określonego projektu (ryzyko immanentnie związane z funkcjonowaniem polskich platform crowdfundingowych),

  • brak restrykcji w zakresie ilości środków pieniężnych, które inwestor może ulokować w danym projekcie,

  • akceptowanie przez platformy crowdfundingowe gotówki,

  • nietypowe zachowanie inwestora lub inicjatora projektu, takie jak prośba inwestora o odzyskanie ulokowanych środków pieniężnych krótko po ich zainwestowaniu w dany projekt, ulokowanie przez inwestora środków pieniężnych przewyższających tzw. cap danego projektu, niechęć inicjatora projektu do przekazania informacji na temat projektu.

Z kolei w zakresie usług PISP oraz AISP, Wytyczne EBA wskazują, że tego typu usługi finansowe co do zasady nie generują bardzo wysokiego ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, ze względu na ograniczone możliwości wykorzystania tego typu usług w kontekście ML/FT.

Podmioty oferujące usługę AISP oraz PISP, zgodnie z Wytycznymi EBA, powinny uwzględnić m.in. następujące czynniki dotyczące ryzyka:

  • klient przesyła środki pieniężne z różnych rachunków płatniczych do tego samego odbiorcy, które łącznie stanowią dużą sumę, bez jasnego ekonomicznego uzasadnienia, lub które dają dostawcy usług PISP uzasadnione podstawy do podejrzeń, że klient próbuje obejść określone progi monitorowania,

  • klient otrzymuje środki z jurysdykcji powiązanych z wyższym ryzykiem prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu lub z kraju trzeciego o wysokim ryzyku, lub wysyła je do takich jurysdykcji.

Trzeba zauważyć, że zwrócenie przez EBA uwagi na ryzyka związane z AML w kontekście innowacyjnych usług finansowych (takich jak crowdfunding czy AISP/PISP), z pewnością nie pomoże w trudnym procesie oswajania regulatora z nadchodzącymi wielkimi krokami zmianami w tradycyjnej “sprzedaży” usług finansowych. Niemniej, biorąc pod uwagę obecny trend w rozszerzaniu regulacji AMLowych, trudno byłoby pominąć ryzyko ML/TF związane z tego typu usługami. 

Jak wynika jednak z wstępu do nowych Wytycznych, wszystkie te zmiany, zdaniem EBA, mają sprzyjać wdrożeniu przez instytucje finansowe bardziej efektywnego podejścia do przepisów dotyczących AML i CFT, opartego na zasadzie  tzw. risk based approach, które polega na stosowaniu przez instytucje obowiązane rozwiązań adekwatnych do rozpoznanego wśród swoich klientów oraz własnej organizacji ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. 

Dla instytucji obowiązanych pozostaje więc mieć nadzieję, że lokalne organy nadzoru, tj. Komisja Nadzoru Finansowego i Generalny Inspektor Informacji Finansowej, uwzględnią podczas kontroli coraz częściej podnoszony na rynku finansowym argument, że środki bezpieczeństwa finansowego powinny być stosowane z taką intensywnością, jakie ryzyko związane z ML/TF generuje dany klient. Jednocześnie, instytucje obowiązane powinny mieć świadomość, że wykorzystywanie uproszczonych rozwiązań nie zwalnia je z odpowiedzialności za wykonywanie środków bezpieczeństwa finansowego, co dobitnie podkreśla EBA w nowych Wytycznych.

Do kiedy należy wdrożyć nowe Wytyczne EBA?

Nowe Wytyczne zaczynają obowiązywać po upływie trzech miesięcy po opublikowaniu tłumaczeń Wytycznych we wszystkich językach urzędowych UE. Termin zgłoszenia przez właściwe krajowe organy, czy zamierzają one wprowadzić do porządku prawnego przedmiotowe Wytyczne, upływa dwa miesiące po opublikowaniu przedmiotowych tłumaczeń Wytycznych.

Oczekiwaniem EBA jest, aby wszystkie podmioty obowiązane do stosowania Wytycznych wdrożyły niezbędne zmiany nie tylko do swoich procedur wewnętrznych dotyczących AML, ale również faktycznych procesów służących przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. 

Skontaktuj się z nami

Aleksandra Bańkowska

Aleksandra Bańkowska

Partner, Adwokat, PwC Polska

Łukasz Łyczko

Łukasz Łyczko

Legal Counsel, PwC Polska

Tel.: +48 519 507 952

Obserwuj nas