Prawo holdingowe w Polsce

W okresie rozmaitych ekonomicznych wyzwań, z którymi obecnie muszą mierzyć się grupy kapitałowe, holistyczne zarządzanie nimi jest kluczowe dla minimalizacji ryzyk ekonomicznych i efektywnej realizacji obranej strategii biznesowej. Świetne instrumenty do osiągnięcia tych celów oferuje tzw. prawo holdingowe.

Nowe przepisy prawa holdingowego poprawiają bezpieczeństwo prawne członków organów spółek zależnych

Prawo holdingowe oferuje zarówno krajowym, jak i międzynarodowym grupom kapitałowym znaczne ułatwienia w sprawowaniu jednolitego kierownictwa nad spółkami zależnymi, przy jednoczesnym zapewnieniu członków organów tych spółek ochrony przed ich osobistą odpowiedzialnością za działanie w ramach tego kierownictwa. Przed wprowadzeniem rzeczonych przepisów na rynku funkcjonowały (i nadal funkcjonują) rozmaite rozwiązania dla egzekwowania oczekiwań, również zagranicznych, wspólników (akcjonariuszy). Zawsze jednak podlegały one ograniczeniom prawa polskiego, które wymagało od członków organów polskich spółek zależnych działania w każdym wypadku wyłącznie w interesie tych spółek, a w przeciwnym razie groziły poniesieniem przez nich odpowiedzialności cywilnej, a w określonych przypadkach również karnej. Dzięki modyfikacjom dyrektyw postępowania i zasad odpowiedzialności, pozwalających na działanie w interesie grupy lub w wykonaniu wiążącego polecenia, członkowie organów polskich spółek zależnych, nie będą ponosili odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone takim działaniem. Dotyczy to zarówno odpowiedzialności członków organów wobec spółki, jak i jej wierzycieli. Wymagane, rzecz jasna, jest przy tym dołożenie należytej staranności tak przy ocenie wagi sprzecznych interesów spółki i grupy przy analizie jednostkowego przypadku, jak i celem weryfikacji istnienia przesłanek uzasadniających wykonanie wiążącego polecenia przez spółkę. Niewątpliwie jednak nowe rozwiązania zapewniają znacznie większy komfort i bezpieczeństwo prawne pełnienia swoich funkcji przez członków organów spółek zależnych należących do grupy.

Prawo holdingowe przewiduje możliwość incydentalnego wskazywania spółce zależnej oczekiwanego sposobu postępowania

Już sam fakt uczestnictwa w grupie spółek (od momentu jego ujawnienia w rejestrze) pozwala organom spółek zależnych na działania z uwzględnieniem szerszego interesu grupy, ale prawo holdingowe przewiduje również możliwość incydentalnego wskazywania spółce zależnej oczekiwanego sposobu postępowania w konkretnej sytuacji. Narzędziem dostępnym w tym przypadku jest instytucja wiążącego polecenia. Przepisy regulują zarówno jego niezbędną treść oraz formę, jak i sposób jego przyjęcia, a także odmowy jego wykonania w ściśle określonych okolicznościach. Brak jest w przepisach przedmiotowego ograniczenia spraw, w jakich zastosowanie może znaleźć ta instytucja , nie ma zatem przeciwwskazań do ich wydawania chociażby w odniesieniu do stosunków zewnętrznych, jak i wewnętrznych spółki, w tym także do aspektów polityki finansowej przedsiębiorstwa. Stanowi to o uniwersalności tego rozwiązania i daje możliwość jego wykorzystania w szerokim spektrum sytuacji, zapewniając spółkom dominującym zdolność do reagowania na zmieniające się otoczenie gospodarcze czy prawne.

Oparcie działań spółki na treści wiążącego polecenia, zapewnia też transparentność i przejrzystość decyzyjną po stronie spółek zależnych, dzięki czemu jest to doskonały instrument do zarządzania ryzykami odpowiedzialności cywilnej oraz administracyjnej w ramach grupy. Warto odnotować przy tym, że przepisy przewidują odpowiedzialność spółki dominującej za szkodę, jaką spółka zależna poniesie w wyniku wykonania wiążącego polecenia niekorzystnego dla spółki zależnej, co zapewnia zabezpieczenie podstawowych interesów również z ich perspektywy.

Jak w praktyce zastosować prawo holdingowe?

Mianem prawa holdingowego określamy przepisy Kodeksu spółek handlowych, które weszły w życie 13 października 2022 r., a które przewidują możliwość tworzenia “formalnych” grup spółek. Grupę spółek tworzą spółka dominująca i jej spółka bądź spółki zależne, kierujące się tożsamą strategią gospodarczą w celu realizacji wspólnego interesu. Właśnie wspólna strategia gospodarcza pozwala na określenie interesu grupy spółek i stanowi element ją definiujący, uzasadniający stosowanie przewidzianych dla tej konstrukcji środków prawnych.

Aby grupa spółek powstała, wystarczające jest podjęcie uchwały organu uchwałodawczego spółki zależnej oraz ujawnienie tego uczestnictwa w rejestrze przez każdą z uczestniczących w grupie spółek, dzięki czemu wprowadzenie tego rozwiązania jest względnie szybkie i efektywne. Warto w tym miejscu podkreślić, że nie powstaje przy tym żaden odrębny podmiot prawa, co jest korzystne z perspektywy kosztów wprowadzenia i funkcjonowania takiego rozwiązania, gdyż nie wymaga ponoszenia nakładów na funkcjonowanie tej struktury w oderwaniu od spółek w niej uczestniczących. Technicznie rzecz ujmując, grupa spółek stanowi specyficzny rodzaj stosunku dominacji i zależności między spółkami, z którego utworzeniem osoby nimi zarządzające zyskują przesłanki do sprawnej i bezpiecznej realizacji grupowego interesu - w ramach przewidzianych przepisami procedur.

Podsumowanie

Zuniwersalizowany sposób zarządzania spółkami w ramach grupy przez spółkę dominującą, ograniczenie odpowiedzialności osobistej członków organów czy wreszcie dostępność zasadniczo nieskomplikowanych instrumentów do zgodnego z prawem zarządzania grupą kapitałową z pewnością zachęcają do zastanowienia się nad utworzeniem grupy spółek i wykorzystywania dostępnych dla niej rozwiązań w ramach organizacji.

Nowe przepisy prawa holdingowego poprawiają bezpieczeństwo prawne członków organów spółek zależnych

Prawo holdingowe przewiduje możliwość incydentalnego wskazywania spółce zależnej oczekiwanego sposobu postępowania

Jak w praktyce zastosować prawo holdingowe?

Podsumowanie

{{filterContent.facetedTitle}}

{{item.title}}

Contact us