Spośród pozostałych 353 spółek, wiele raportów nadaje się do poprawy – to wnioski z raportu „Rady nadzorcze 2017: trendy i kierunki zmian”, prezentowanego na Forum Rad Nadzorczych, dorocznej konferencji organizowanej przez firmę doradczą PwC, Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie i Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych.
„Celem Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW jest przede wszystkim wzmocnienie ochrony praw akcjonariuszy (w tym zwłaszcza akcjonariuszy mniejszościowych), głównie w kwestiach nieregulowanych szczegółowo przez prawo. Oprócz tych klasycznych dla kodeksów corporate governance kwestii, Dobre Praktyki mają za zadanie podnosić transparentność spółek giełdowych i jakość komunikacji z inwestorami.”
W nowym zbiorze dobrych praktyk mamy określone 6 „przykazań” – zasad ogólnych, 20 rekomendacji oraz 70 zasad szczegółowych, które powinny być przestrzegane przez spółki i podlegają obowiązkowi informacyjnemu w giełdowym systemie EBI.
„Od lat przyjęty model funkcjonowania dobrych praktyk w Polsce to zasada stosuj lub wyjaśnij, dlaczego nie stosujesz. Chodzi o poinformowanie rynku, dlaczego niestosowanie danej zasady nie będzie miało negatywnych implikacji dla spółki i inwestorów lub zapewnienie, że cel danej zasady osiągany jest w inny sposób, bardziej dostosowany do sytuacji spółki. Z doświadczeń rynków dojrzałych wynika, że jakość wyjaśnień przedstawianych w odniesieniu do zasad szczegółowych, których spółka nie stosuje, jest ważniejsza niż poziom zgodności z dobrymi praktykami. A to dlatego, że nadrzędne znaczenie ma cel danej zasady, a nie jej literalne brzmienie.”
Jak wynika z raportu „Rady nadzorcze 2017: trendy i kierunki zmian” z 487 spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie do 16 lutego 2017 w postaci formularza w giełdowym systemie EBI zaraportowało 353 spółki. Z pozostałych 134 spółek, 14 wypełniło swój obowiązek w EBI w innej formie, a jedynie 11 opublikowało na swojej stronie internetowej raport o pełnej zgodności. Oznacza to, że pozostałych 109 firm, stanowiących ok. 22% wszystkich spółek giełdowych, nie wywiązało się z obowiązku informacyjnego zapisanego w Regulaminie Giełdy.
Jak wynika z analizy raportów spółek, które dotrzymały obowiązku informacyjnego w zakresie stosowania dobrych praktyk, średnio spółki giełdowe raportują nieprzestrzeganie 10 zasad, co oznacza 86% poziom zgodności. Najwyższy poziom zgodności deklarują spółki z sektora finansowego (95%), ochrony zdrowia, technologii oraz paliwa i energie (wszystkie po 89%).
W raporcie znalazła się także lista zasad, których stosowanie sprawiają firmom największe trudności. Ranking otwierają zasady dotyczące organizacji elektronicznego walnego zgromadzenia i transmisji obrad. Zaraz po nich następują zasady dotyczące polityki wynagrodzeń, polityki różnorodności, konfliktu interesów oraz niezależności członków rady nadzorczej, przewodniczącego komitetu audytu, czy audytora wewnętrznego. Sporo problemów sprawia spółkom również publikacja informacji na temat schematu podziału zadań i odpowiedzialności w zarządzie.
„Bardzo mnie cieszy, że – przynajmniej na poziomie deklaracji – prawie wszystkie (z jednym wyjątkiem) zasady dotyczące walnego i relacji z akcjonariuszami stosowane są niemal wzorowo. Co do tego wyjątku, to nie jest dla mnie zaskoczeniem, że ponad 1/3 spółek nie organizuje e-walnego, gdyż ryzyko prawne z tym związane jest bardzo wysokie, a korzyści dla akcjonariuszy – minimalne. Ciekawe jest natomiast, w ilu przypadkach spośród 300 spółek stosowanie tej zasady nie jest ‘uzasadnione z uwagi na strukturę akcjonariatu’, a w ilu emitenci po prostu nie poinformowali o jej niestosowaniu.”
6 przykazań polskiego rynku kapitałowego
Jak podnieść poziom ładu korporacyjnego?
Zdaniem autorów raportu „Rady nadzorcze 2017: trendy i kierunki zmian”, aby podnieść poziom ładu korporacyjnego należy powrócić do podstaw zasad ładu korporacyjnego i wyjaśnić ich znaczenie zarówno dla emitentów, jak i przede wszystkim dla inwestorów i akcjonariuszy.
Część emitentów być może świadomie nie stosuje niewygodnych zasad, szczególnie w sytuacji, w której nikt specjalnie nie zwraca na ten obszar uwagi, żaden inwestor ani regulator o to nie pyta, a akcje spółki mają się dobrze. Na pewno istnieje też grupa spółek, które nie rozumieją celu zasad, w związku z tym nie widzą potrzeby ich stosowania. Wielu emitentów prezentuje też podejście asekuracyjne, czyli deklaruje niespełnianie na wszelki wypadek. Można spotkać się też z opinią, że na polskiej giełdzie notowanych jest wiele podmiotów, które nie mają planu rozwoju i ekspansji, nie szykują kolejnych emisji, nie generują wysokich obrotów i nie widzą konieczności spełniania standardów, jakie panują na rynku kapitałowym.
Aby przybliżyć rynkowi poziom i znaczenie stosowania dobrych praktyk wśród spółek notowanych na polskiej giełdzie, warto zadbać o: