Wszystko, co musisz wiedzieć
Fundacja rodzinna jest narzędziem prawnym do elastycznego planowania sukcesji oraz zarządzania majątkiem rodzinnym i prywatnym. Aktywa wniesione do fundacji rodzinnej podlegają innym zasadom niż majątek prywatny – to realna zmiana w podejściu do sukcesji.
Od 22 maja 2023 r., kiedy w Polsce zaczęła obowiązywać ustawa o fundacji rodzinnej, coraz więcej rodzin biznesowych i inwestorów indywidualnych korzysta z tej formy, by uporządkować swój majątek i zadbać o jego trwałość.
W Europie Zachodniej fundacje rodzinne i prywatne funkcjonują od wielu lat. W 2026 r. mija 100-lecie ich istnienia w Liechtensteinie – to dowód na trwałość oraz skuteczność tej instytucji.
*Dane wg. stanu na dzień 20 listopada 2025 r.
Fundacja rodzinna jest osobą prawną, która ma łącznie 3 cechy decydujące o jej charakterze i funkcji:
Majątek wniesiony do fundacji rodzinnej nie jest majątkiem fundatora.
W zamian za przeniesione aktywa fundator nie otrzymuje żadnych udziałów.
Fundacja rodzinna ma na celu zaspokajanie potrzeb swoich beneficjentów.
Mogą być nimi fundator, jego rodzina lub inne osoby wskazane przez fundatora.
Fundator decyduje o zasadach działania.
Może bardzo elastycznie (inaczej niż to by wynikało z dziedziczenia ustawowego czy testamentowego) określić zasady dotyczące: kontroli nad fundacją i jej majątkiem oraz realizacji świadczeń.
Sprawdzimy, czy planowana działalność inwestycyjna mieści się w zakresie dozwolonym ustawowo dla fundacji rodzinnej i czy wymaga uzyskania interpretacji podatkowej.
Przygotujemy opinie i memoranda dotyczące m.in. inwestycji w spółki osobowe (krajowe, zagraniczne), złoto (fizyczne i cyfrowe), kryptowaluty, najem krótkoterminowy, parki handlowe, waluty oraz instrumenty finansowe.
Wesprzemy w procesach połączeń, podziałów, przekształceń, zmian kapitałowych, zakładaniu i likwidacji podmiotów – zarówno w Polsce, jak i za granicą.
Przeanalizujemy, czy planowane działania: mają uzasadnienie biznesowe, są zgodne z przepisami podatkowymi, nie stanowią obejścia prawa podatkowego (GAAR) oraz czy generują obowiązki w zakresie raportowania schematów podatkowych (MDR).
Sprawdzimy czy dla przeprowadzenia transakcji konieczne jest uzyskanie zgód osób trzecich oraz czy fundacja rodzinna nie nabyła aktywa wyłącznie w celu jego zbycia (działalność zakazana).
Pomożemy w przygotowaniu i negocjowaniu umów oraz opracowaniu zgód korporacyjnych po stronie fundacji rodzinnej, przedmiotu transakcji (spółka) i kupującego.
Przygotujemy lub zweryfikujemy uchwały organów fundacji rodzinnej, a także inne dokumenty, w tym oświadczenia, umowy i porozumienia składane lub zawierane przez fundację rodzinną.
Stworzymy manual zawierający wykaz obowiązków compliance fundacji rodzinnej i jej organów oraz projekty regulaminów i uchwał tych organów, zweryfikujemy realizację obowiązków compliance.
Wesprzemy fundacje rodzinne i ich organy w przygotowaniu rocznych sprawozdań finansowych oraz deklaracji podatkowych.
Przeprowadzimy audyt w trybie art. 77 ustawy o fundacji rodzinnej, przygotujemy fundację rodzinną do przejścia przez ww. audyt i doradzimy jej organom na każdym etapie postępowania.
Jesteś właścicielem firmy rodzinnej i chcesz uniknąć rozproszenia udziałów w drodze dziedziczenia.
Posiadasz istotne aktywa a twój małżonek nie jest zaangażowany w zarządzanie nimi, nie ma doświadczenia w ich utrzymywaniu i pomnażaniu ich wartości.
Masz małoletnie dziecko, które w razie spadkobrania zostanie właścicielem / współwłaścicielem majątku wymagającego podejmowania decyzji.
Planujesz dywersyfikację działalności, w tym rozpoczęcie działalności gospodarczej związanej z istotnym ryzykiem biznesowym.
Prowadzisz aktywną działalność inwestycyjną a zyski ze zbycia aktywów reinwestujesz w celu pomnażania majątku rodzinnego.
Chcesz zbudować efektywną strukturę holdingową nad swoim majątkiem.
Regulację zasad sukcesji w zakresie władzy i własności m.in. przez skuteczne określenie, kto będzie zarządzał aktywami oraz kto, kiedy i pod jakimi warunkami będzie czerpał korzyści (otrzymywał świadczenia) z fundacji rodzinnej.
Ochronę majątku – fundacja rodzinna oddziela majątek od osoby fundatora, tworząc odrębny zbiór aktywów, który – co do zasady – nie odpowiada za zobowiązania fundatora.
Opodatkowanie wyłącznie świadczeń wypłacanych do beneficjentów - bieżące dochody są, co do zasady, zwolnione z opodatkowania.
Fundacja rodzinna to skuteczne narzędzie sukcesji i ochrony majątku, jednak jej prowadzenie wymaga odpowiedniego przygotowania. Najczęstrze wyzwania to:
ograniczony zakres dozwolonej działalności gospodarczej
wątpliwości interpretacyjne co do opodatkowania działalności fundacji rodzinnej
długi okres oczekiwania na wpis do rejestru
długi okres oczekiwania na odpis z rejestru
odmienne zasady reprezentacji fundacji rodzinnej w organizacji oraz po wpisie do rejestru
brak rejestru on-line
konieczność komunikacji z Sądem Rejestrowym na papierze oraz na płytach CD (sprawozdania finansowe)
Zakładanie i prowadzenie fundacji rodzinnej wymaga znajomości przepisów oraz umiejętności poruszania się w praktycznych realiach funkcjonowania tej instytucji.
Wspólnie możemy pomóc Ci zrozumieć złożoność tego procesu i podjąć właściwe decyzje.
{{ desc }}
Książka to praktyczny komentarz do ustawy o fundacji rodzinnej – jedyny na rynku, który w syntetyczny sposób łączy aspekty prawne i podatkowe dotyczące funkcjonowania tej instytucji.
Autorami są eksperci PwC: Katarzyna Karpiuk, Mariusz Miśkiewicz, Jacek Pawłowski, Piotr Woźniakiewicz, mający z wieloletnie doświadczenie w tworzeniu i wdrażaniu rozwiązań sukcesyjnych dla polskich firm rodzinnych, prywatnych inwestorów oraz topowych menedżerów.
Partner, Radca Prawny, Praktyka Polskich Firm Prywatnych, PwC Legal, PwC Polska
+48 519 507 077
Counsel, Radca Prawny, Praktyka Polskich Firm Prywatnych, PwC Legal, PwC Polska
+48 519 508 269
Karolina Donowska