ESG zmienia sektor finansowy i pozostałe branże

Szanse i ryzyka związane z ESG (z ang. Environmental, Social, Corporate Governance), czyli ładem środowiskowym, społecznym i korporacyjnym, mają coraz bardziej realny i mierzalny wpływ na biznes. Pozafinansowe wskaźniki ujęte w ramy ESG przyciągają uwagę inwestorów, funduszy private equity oraz instytucji finansowych. Presja regulacyjna i rynkowa oraz nacisk ze strony właścicieli kapitału prowadzą do transformacji gospodarek i firm. Sektor finansowy odegra w tym procesie decydującą rolę, ponieważ zgodnie z regulacjami unijnymi będzie musiał uwzględniać pozafinansowe ryzyka w swoim procesie inwestycyjnym i finansowym. Projekty stawiające na zrównoważony rozwój będą mogły pozyskać finansowanie na preferencyjnych warunkach.

Z danych zebranych w raporcie PwC „Zielone finanse po polsku” wynika, że polskie banki intensywnie przygotowują się do spełnienia regulacji unijnych w zakresie zrównoważonego rozwoju. 86% ankietowanych banków dokonała ogólnej oceny zgodności z aktualnymi wymogami ESG oraz oszacowała ich wpływ na biznes, a 64% jest na etapie wdrażanie wymogów określonych przez ramy prawne Unii Europejskiej. Na co ESG będzie miało w bankach największy wpływ? Zdaniem 86% respondentów czynniki ESG oraz wymogi unijne będą wpływać znacząco przede wszystkim na ryzyko kredytowe i proces kredytowy. Co ważne w tym kontekście, nadal 43% instytucji nie przeprowadziła dotychczas analizy portfela kredytowego pod kątem spełniania kryteriów ESG.

To właśnie poziom emisji gazów cieplarnianych jest jednym z głównych czynników branych pod uwagę przy szacowaniu poziomu ryzyka klimatycznego i ryzyka transformacji.

Dowiedz się więcej o ograniczaniu emisji i strategii Net Zero.

Odwiedź stronę kampanii ślad konkurencji

Zdecydowana większość banków pozytywnie postrzega kształtujące się wymogi regulacyjne w zakresie ESG, uważając, że stanowią one ciekawą szansę z ich perspektywy (79%), a także polskiego sektora bankowego i całego kraju (71%). Niektóre dostrzegają ryzyka dla gospodarki i dla banków związane z wdrożeniem projektów ESG, zwłaszcza w sytuacji niedostatecznego uwzględniania w rozporządzeniach UE wyzwań i kosztów transformacji energetycznej.

Największym wyzwaniem wynikającym z wymogów wdrożenia do zbioru ryzyk czynników ESG dla banków są zdaniem badanych: brak lub ograniczona dostępność danych na temat kontrahentów w zakresie ESG (86%), niska jakość ujawnień i świadomości kontrahentów dotycząca inicjatyw zrównoważonego rozwoju (79%) oraz brak finalnych, przejrzystych regulacji (71%). Wszystkie banki, które wzięły udział w badaniu PwC, jednomyślnie zadeklarowały, że dla realizacji inicjatyw ESG przydatne byłoby opracowanie jednolitych zasad interpretacji wymogów regulacyjnych w tym zakresie w sektorze bankowym.

86% ankietowanych banków dokonała ogólnej oceny zgodności z aktualnymi wymogami ESG oraz oszacowała ich wpływ na biznes, a 64% jest na etapie wdrażanie wymogów określonych przez ramy prawne Unii Europejskiej.

Źródło: Raport PwC Polska, Zielone finanse po polsku, maj 2021.

Zielone finanse po polsku. Banki pozostają na drodze zielonej transformacji, pomimo dodatkowych wyzwań.

Pobierz raport

Regulacje w sektorze finansowym

W ślad za Zielonym Ładem i innym deklaracjami politycznymi w zakresie środków i kierunku działań zmierzających do osiągnięcia celów Porozumienia Paryskiego, w tym zerowej emisyjności 2050, nastąpiła lawina regulacji dla sektora finansowego. Mają one włączyć ryzyka ESG w procesy inwestycyjne i zarządzania ryzykiem. Ryzyka ESG, a w szczególności ryzyko klimatyczne, znalazły się w centrum uwagi unijnych organów kształtujących przepisy i wytyczne dla sektora finansowego (KE, EBA, ESMA, ECB). W efekcie, w przygotowaniu są propozycje rozwiązań rozszerzających wymogi regulacyjne związane z kredytowaniem, inwestowaniem i ładem wewnętrznym właśnie o aspekty ESG.

Wdrażanie nowych strategii i modeli biznesowych w kontekście wymogów ESG wymaga odpowiednich kompetencji, których pozyskanie może być dużym wyzwaniem. Oczekiwania rosną również wobec organów banku odpowiedzialnych za kształtowanie i nadzór strategii biznesowej i ryzyka. Konieczne będzie zatem zapewnienie odpowiedniej wiedzy i umiejętności organom banków w tym zakresie. Coraz częściej obserwuje się także powoływanie specjalnych komitetów, które będą wspierać inicjatywy ESG, a także tworzenie stanowisk czy jednostek odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem klimatycznym.

Dla banków dostosowanie się do wymogów ESG wiąże się ze zmianami w strategii całej instytucji. Skuteczne realizowanie strategii zrównoważonego rozwoju jest możliwe przy pełnym zaangażowaniu na różnych poziomach organizacji: od organów zarządzających po pracowników front-office. Kluczowymi czynnikami sukcesu będą odpowiednio ukształtowana organizacja wewnętrzna oraz przejrzysty system odpowiedzialności, rozszerzenie zakresu analiz kredytowych i inwestycyjnych, efektywne raportowanie wewnętrzne (wskaźniki efektywności), adekwatne mechanizmy kontrolne, oraz polityka wynagrodzeń uwzględniająca ESG. Nie można zapomnieć również o istotnej roli compliance (proces wprowadzania nowych produktów) oraz audytu wewnętrznego.

Co ważne, niektóre modele biznesowe banków oraz portfele ekspozycji mogą być szczególnie narażone na ryzyka związane z klimatem, zwłaszcza jeżeli są związane z sektorami gospodarki wrażliwymi na zagrożenia fizyczne związane z klimatem, regulacjami UE w zakresie emisji CO2 lub transformację w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.

Sektor handlowy u progu zielonej rewolucji

Zrównoważony rozwój jest w coraz większym stopniu przedmiotem zainteresowania sektorów handlu detalicznego i produkcji FMCG z powodu presji ze strony instytucji finansowych, regulatora oraz samych konsumentów, którzy zwracają uwagę na kwestie środowiskowe i społeczne w swoich wyborach zakupowych. Według wyników badania PwC „Nowy obraz polskiego konsumenta” 92% Polaków przyznaje, że dbanie o środowisko jest dla nich ważne, a 75%, mimo trudności związanych z pandemią, deklaruje, że nadal zachowuje się w sposób odpowiedzialny społecznie czy środowiskowo.

Firmy z sektorów retail i FMCG stoją przed wieloma wyzwaniami środowiskowymi związanymi z pozyskiwaniem surowców, produkcją czy logistyką sprzedawanych produktów oraz gospodarką odpadami. Ponieważ przeciętnie tylko 5% emisji gazów cieplarnianych pochodzi z działalności własnej firm, a aż 95% to efekt działalności na wcześniejszych (np. rolnictwo, logistyka) i późniejszych (użytkowanie przez konsumentów i koniec cyklu życia produktu) etapach łańcucha wartości.

Stąd też pojawia się coraz większa potrzeba, aby ESG stało się integralnym elementem strategii detalisty czy producenta FMCG. W tym obszarze pomagają też regulacje, takie jak unijna dyrektywa plastikowa czy Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta.

92% Polaków przyznaje, że dbanie o środowisko jest dla nich ważne, a 75%, mimo trudności związanych z pandemią, deklaruje, że nadal zachowuje się w sposób odpowiedzialny społecznie czy środowiskowo.

Źródło: Raport PwC Polska, Nowy obraz polskiego konsumenta, grudzień 2020.

Zrównoważony rozwój w branży Oil, Gas & Chemia

Bez wątpienia wymogi ESG będą miały duży wpływ na sektory naftowy, gazowy i chemiczny. Aby pozostać atrakcyjnymi dla inwestorów, akcjonariuszy oraz klientów, firmy z tych branż muszą opracować i proaktywnie komunikować przejrzyste strategie zrównoważonego rozwoju. Większość światowych przedsiębiorstw ogłasza osiągnięcie całkowitej neutralności klimatycznej do 2050 roku. O tym, czy ten plan się powiedzie, zdecyduje kilka czynników. Spółki te będą musiały:

zbudować zdywersyfikowany portfel biznesowy, zapewniający atrakcyjną stopę zwrotu dla akcjonariuszy oraz odporność na zmiany koniunkturalne na światowych rynkach
budować kompetencje w pasujących do portfela biznesowego elementach łańcucha wartości segmentu niskoemisyjnych technologii
dostosować wizję, strategię, model operacyjny i strukturę organizacyjną do nowych realiów, wymagających od dużych organizacji zwinnych i szybkich decyzji, współpracy ze startupami opracowującymi nowe technologie oraz funkcjonowania w warunkach dużej niepewności rynkowej

ESG w branży nieruchomości

W przypadku wymogów ESG duży nacisk kładziony jest na sprawy środowiskowe. To pewne, że nadchodzące zmiany regulacyjne w tym zakresie będą istotnie wpływać także na przedsiębiorstwa z branży nieruchomości. Dlaczego? Według szacunków budynki odpowiedzialne są za ponad 1/3 światowej emisji CO2, a obecnie jedynie co czwarty budynek w Europie jest efektywny energetycznie.

Jak pokazały wyniki raportu PwC banki oczekują uspójnienia wymogów w zakresie certyfikatów potwierdzających efektywność energetyczną nieruchomości. Skierowanie uwagi branży nieruchomości na kwestie ESG wynika z oczekiwań nie tylko banków, ale też innych interesariuszy: inwestorów instytucjonalnych, właścicieli, a także najemców i osoby odwiedzające centra handlowe i biurowce.

Kwestie ESG będą więc uwzględniane w strategiach firm nieruchomościowych, a co za tym idzie wpłyną na to, jakimi kryteriami kierują się menedżerowie inwestycyjni wybierając potencjalne cele przejęć oraz jakie obszary uwzględniają podczas due diligence.