Zmiana klimatu kosztuje

Zmiana klimatu kosztuje
  • Publication
  • 8 minute read

Zmiana klimatu ma istotny wpływ na gospodarkę. Ponad 55% światowego PKB zależy właśnie od czynników, które są wysoce lub umiarkowanie zależne od natury.*

Z jednej strony organizacje czy firmy poprzez swoją działalność oddziałują na klimat, a z drugiej, sama zmiana klimatu też wywiera wpływ na firmy i organizacje co powoduje, że muszą one:

  • zmieniać swoją działalność, produkty i procesy, aby ograniczyć lub wyeliminować negatywny wpływ na środowisko,
  • analizować, jak zmiana klimatu i związane z nią zagrożenia fizyczne, wpływają na ich działalność (np. wzrost liczby gwałtownych zjawisk pogodowych, susze i ograniczona dostępność wody lub rosnące ryzyko powodzi).

W wielu przypadkach firmy podchodzą do zmiany klimatu w sposób bardzo naturalny. Dobrym przykładem jest etap planowania nowych inwestycji, w którym decyzja o lokalizacji uwzględnia różne zagrożenia fizyczne oraz to, jak się na nie przygotować.

W przypadku obiektów i działalności już istniejących, jest to mniej oczywiste, a jednak konieczne, chociażby w celu zapewnienia odporności biznesu. Taką konieczność zauważają regulatorzy,  wprowadzając wymagania, które zobowiążą firmy do stosownych działań i ujawniania informacji.


Jak regulacje wpływają na konieczność analizy zagrożeń fizycznych i ujawnienia w tym zakresie?

Najważniejsze regulacje europejskie, a tym samym oddziałujące na przedsiębiorców w Polsce, to:

Europejska dyrektywa CSRD

Corporate Sustainability Reporting Directive

Europejska dyrektywa CSRD - Corporate Sustainability Reporting Directive, która od 2024 roku będzie stopniowo nakładać na kolejne przedsiębiorstwa obowiązek raportowania informacji związanych z zagadnieniami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi (environment, social and governance – ESG), w tym informacji związanymi ze zmianami klimatu.

Projekt europejskich standardów raportowania ESRS

European Sustainability Reporting Standard

Projekt europejskich standardów raportowania ESRS (European Sustainability Reporting Standard), opierający się na wymienionej wyżej dyrektywie CSRD, który wskazuje wymagania dotyczące ujawnień w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Taksonomia UE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego 2020/852

Taksonomia UE, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego 2020/852, które ustala szczegółowe zasady klasyfikacji działalności gospodarczej, aby mogła być uznawana za zrównoważoną środowiskowo.

Dyrektywa CSRD oraz ESRSy wprowadzają nowe wymogi w zakresie raportowania na temat identyfikacji i oceny istotnych oddziaływań, ryzyk i możliwości związanych z klimatem. W części sprawozdań zarządu dotyczącej informacji na temat zrównoważonego rozwoju spółki będą musiały opisać, jak identyfikują zagrożenia związane z klimatem. Proces identyfikacji tych zagrożeń powinien uwzględniać co najmniej scenariusze klimatyczne zakładające wysoką emisję gazów cieplarnianych, a w konsekwencji wzrost średniej globalnej temperatury nawet do 4,5OC. Spółki będą musiały ocenić stopień, w jakim ich aktywa i działalność gospodarcza mogą być narażone i są wrażliwe na te zagrożenia związane z klimatem w ramach własnych operacji oraz w całym łańcuchu wartości na wyższym i niższym szczeblu.


Taksonomia UE stanowi system klasyfikacji działalności zrównoważonych. Regulacja ta wprowadza techniczne kryteria kwalifikacji, po spełnieniu których spółki prowadzące działalności wymienione w Taksonomii mogą zaraportować, że ich obrót, nakłady inwestycyjne czy też koszty operacyjne związane są z działalnością prowadzoną w zrównoważony sposób. Jednym z warunków uznania, że dana działalność prowadzona jest w zrównoważony sposób jest przeprowadzenie oceny fizycznych ryzyk klimatycznych i narażenia. Wymóg ten dotyczy wszystkich działalności wymienionych w Taksonomii.

Inwestycje w działalności zrównoważone powinny zapewniać osiągnięcie odporności danej działalności gospodarczej na zmianę klimatu, w szczególności poprzez identyfikację istniejących i przyszłych rodzajów ryzyk fizycznych, które są istotne dla danej działalności, oraz wdrożenie rozwiązań w zakresie adaptacji w celu zminimalizowania lub uniknięcia ewentualnych strat lub skutków dla ciągłości działania.


Trudność w wycenie ryzyk fizycznych

Poniżej pokazujemy jak wiele jest zagrożeń fizycznych, które należy ocenić pod kątem tego czy i jak wpływają na działalność przedsiębiorstwa.

Długoterminowe - związane z długofalowymi zmianami wzorców klimatycznych.

Woda

  • Wzorce opadów
  • Zmienność opadów
  • Zakwaszenie oceanów
  • Intruzja wód morskich
  • Wzrost poziomu mórz
  • Deficyt wody

Temperatura

  • Zmiany temperatury
  • Stres termiczny
  • Zmienność temperatury
  • Topnienie wiecznej zmarzliny

Wiatr

  • Zmiana wiatrów

Ziemia

  • Erozja przybrzeżna
  • Degradacja gleby
  • Erozja gleby
  • Soliflukcja

Krótkoterminowe - wynikające z konkretnych, nagłych zdarzeń.

Woda

  • Susza
  • Silne opady
  • Powodzie
  • Wezbranie jeziora lodowcowego

Temperatura

  • Fale upałów
  • Fala chłodu/mróz
  • Pożar samoistny

Wiatr

  • Cyklon, huragan, tajfun
  • Tornado
  • Burze

Ziemia

  • Lawina
  • Osuwisko
  • Osunięcie się ziemi

Ryzyka fizyczne stawiają wiele pytań, które są związane m.in. z ich różnicą w zależności od lokalizacji geograficznej organizacji. Jak zatem zidentyfikować istotne ryzyka fizyczne i ich wpływ na działalność firmy?

Wspomniane oddziaływanie ryzyk fizycznych  zależy również od podstawowej działalności przedsiębiorstwa (np. produkcja, usługi, rolnictwo, wytwarzanie energii itp.). Jak w takiej sytuacji ocenić czy dana działalność jest lub nie jest podatna na wybrane ryzyka fizyczne?

Kolejne pytanie wynika z faktu, że  niektóre firmy mają kilka, setki, a nawet tysiące lokalizacji, w których posiadają aktywa i prowadzą działalność. Jak ocenić ryzyko dla tak wielu lokalizacji?

W PwC spotykamy się z wieloma takimi przypadkami realizując projekty dla naszych klientów. W poszukiwaniu odpowiedzi na powyższe pytania, Klientom wskazujemy Raporty IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), czyli Międzyrządowego Zespołu ds. Zmiany Klimatu. To obszerne dokumenty, podsumowujące wyniki badań prowadzonych przez naukowców z całego świata. Badacze opracowali scenariusze na bazie skomplikowanych obliczeń uwzględniających, jak szybko ludzie ograniczą emisje gazów cieplarnianych. W zależności od scenariusza klimatycznego IPCC dotkliwość i częstotliwość występowania ryzyk fizycznych może się zmieniać, w związku z czym obliczenie ich wpływu finansowego na aktywa i przychody w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej staje się wymagającym procesem.

Dyrektywa CSRD wymaga od spółek ujawniania przewidywanych skutków finansowych istotnych ryzyk fizycznych związanych z klimatem. Pierwsze ujawnienia zostaną opublikowane już dla danych za 2024 rok (duże jednostki publiczne).


Wykorzystanie analiz przestrzennych w celu optymalizacji kosztów przygotowania ujawnień w raportowaniu niefinansowym

Kolejne kwestie krążą wokół pytań dotyczących tego, jak określić które aktywa należy oceniać indywidualnie, a które zbiorczo, ale również tego, jak pogrupować aktywa firmy do analizy zbiorczej.

Dzięki zaawansowanym technologiom GIS (Geographic Information System) i analizom przestrzennym przeprowadzanym przez zespół PwC Geospatial Hub, firmy z różnych sektorów mogą zoptymalizować pracochłonność (a tym samym koszty) związaną z przygotowywaniem ujawnień zgodnych z wymogami dyrektywy CSRD oraz standardów ESRS w zakresie ryzyk klimatycznych, w szczególności ryzyk fizycznych. 
Zmiana klimatu oraz coraz bardziej ekstremalne warunki pogodowe, takie jak intensywne opady deszczu, powodzie, czy wysokie temperatury stawiają szczególne wyzwania przed firmami, których działalność prowadzona jest w dużej liczbie obiektów (np. sieci handlowe czy hale magazynowe).

Wykorzystanie zaawansowanych analiz przestrzennych takich jak:

  • grupowanie przestrzenne (Spatial Grouping),
  • grupowanie gęstościowe (Density clustering), grupowanie wielowymiarowe (Multivariate Clustering), 
    pozwala oszacować wpływ finansowy ryzyk fizycznych na bazie analizy grup obiektów (analiza kolektywna) o podobnej charakterystyce. Jest to kluczowe, zwłaszcza w przypadku dużej liczby obiektów budowlanych, ponieważ ocena kolektywna z wykorzystaniem podejścia geoprzestrzennego optymalizuje cały proces analizy, zarówno jeśli chodzi o czas jak i koszty.

Głównymi czynnikami determinującymi klasyfikację obiektów do poszczególnych obszarów jest:

  • ich położenie geograficzne, 
  • rodzaj ryzyk fizycznych, którym na danym obszarze są poddane.

Przykład analizy kolektywnej

Na obszarach gdzie zmieniający się klimat podwyższa ryzyko związane z powodziami, obiekty można analizować wspólnie, nawet jeśli są położone od siebie w znacznym oddaleniu. Dodatkowo, na obszarach nadmorskich uwzględniane są zagrożenia związane z podnoszeniem się poziomu morza. Dzięki analizom jesteśmy w stanie wyznaczyć grupę obiektów narażonych na ryzyka fizyczne związane ze zmianą klimatu, w szczególności ryzyko powodziowe.
Dzięki analizie kolektywnej możliwe jest kompleksowe zbadanie całego portfolio obiektów, dzięki czemu, sektory m.in. handlowy, budowlany i nieruchomości mogą lepiej przygotować się na zmieniające się warunki klimatyczne i skuteczniej działać w środowisku geograficznym obarczonym ryzykiem.


Złożonym zagadnieniem jest również wyliczenie wpływu ryzyk fizycznych związanych ze zmianą klimatu na aktywa i przychody firmy. PwC opracowało autorską metodykę wyceny wpływu finansowego ryzyk fizycznych opartą na sprawdzonym modelu, uwzględniającym scenariusze klimatyczne oraz analizy geoprzestrzenne. Jesteśmy w stanie zamodelować wpływ głównych zagrożeń fizycznych, takich jak susza czy powódź, dla różnych scenariuszy klimatycznych w poszczególnych horyzontach czasowych: do 10 lat (2030), powyżej 10 lat (2050) i na rok 2100 na państwa działalność. Właściwie przeprowadzona analiza wskazująca, które ryzyka fizyczne dotyczą obiektów przedsiębiorstwa, w połączeniu z zaawansowanymi analizami przestrzennymi i modelami predykcyjnymi, pozwala w racjonalny sposób ocenić wpływ finansowy ryzyk fizycznych na działalność przedsiębiorstwa oraz wywiązać się z wymogów raportowych nakładanych przez CSRD i ESRS.

Dyrektywa CSRD – wdrożenie raportowania pozafinansowego

Sprawdź, jak możemy pomóc Twojej organizacji

Skontaktuj się z nami

Tomasz Barańczyk

Partner, leader of ESG initiatives, Warszawa, PwC Polska

+48 22 746 4852

Email

Dorota Franczukowska

Senior Manager, PwC Polska

+48 519 507 685

Email

Obserwuj nas