Awans Polski o dwa miejsca w zestawieniu krajów UE pod kątem łącznych obciążeń PIT i ZUS

Przeciętnie zarabiający singiel w Polsce w 2020 r. otrzymywał 72% swojego pełnego wynagrodzenia (po odjęciu podatku PIT i obowiązkowych składek na ZUS i NFZ), zaś przeciętnie zarabiająca rodzina mogła liczyć na 77% wynagrodzenia netto. Chociaż w obu przypadkach znajdujemy się poniżej średniej unijnej (odpowiednio 73% i 79%) w ogólnym zestawieniu wszystkich państw UE Polska awansowała o 2 miejsca – w przypadku singli na 14., w przypadku rodzin na 17. pozycję – wynika z raportu PwC „Praca w UE – podatki i składki. Wpływ COVID-19 na podatki pracownicze”*.

Przejdź do raportu "Podatki i składki w UE 2021"

W 2020 r. Polska znalazła się na 14. miejscu w zakresie łącznych obciążeń PIT i ZUS na tle państw UE w rankingu dla osób bez rodziny zarabiających przeciętne wynagrodzenie. Jest to wzrost o 2 miejsca w porównaniu do 2019 r. (a o 3 w porównaniu do 2018 r.). Wynika to głównie z obniżki najniższej stawki PIT w Polsce do 17%, a także podwyższenia kosztów uzyskania przychodu (z 1335 do 3000 zł rocznie). Zmiany te miały zastosowanie częściowo w 2019 r. i w całości w 2020 r. Wyprzedziliśmy tym samym Holandię, Portugalię i Francję w porównaniu do 2019 r.

Z kolei w przypadku rodziny z przeciętnym wynagrodzeniem pozycja Polski to miejsce 17. (także wzrost o 2 miejsca w porównaniu do poprzedniego roku). Wynika to z podobnych powodów jak powyżej. Wyprzedziliśmy tym samym Włochy i Węgry w porównaniu do 2019 r.

Obniżka stawki podatkowej z 18 do 17% to krok w dobrym kierunku. Dzięki temu więcej pieniędzy zostaje w kieszeniach podatników i sytuacja Polski w porównaniu do innych państw UE pod tym względem poprawia się. Atrakcyjność naszego kraju pod kątem opodatkowania osób fizycznych mogłaby dodatkowo wzrosnąć, gdyby np. znacznie podwyższono kwotę wolną od podatku.

Joanna Narkiewicz-Tarłowska, dyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC

Wpływ COVID-19 na podatki pracownicze w UE

W celu przeciwdziałania negatywnym skutkom pandemii COVID-19 wszystkie kraje UE wprowadziły liczne zmiany w zakresie podatków pracowniczych. Większość państw, aby odciążyć przedsiębiorców i pracowników, odroczyła terminy składania zeznań podatkowych oraz pobierania zaliczek PIT. Wśród proponowanych rozwiązań znalazły się także: wstrzymanie płatności składek na ZUS; dodatkowe świadczenia, takie jak: dofinansowania do pensji pracowników, świadczenia pieniężne na rzecz samozatrudnionych, wydłużanie urlopów i okresów zasiłkowych; dodatkowe ulgi w PIT i ZUS.

Wiele państw kontynuuje pomoc przedsiębiorcom, której celem jest przede wszystkim utrzymanie jak największej liczby miejsc pracy. W Hiszpanii do maja 2021 r. przedłużono obowiązywanie programu ERTE - program ten ma na celu uniknięcie masowych zwolnień w firmach, które zostały dotknięte pandemią. ERTE zapewnia pracownikom na urlopie 70% ich podstawowego wynagrodzenia przez pierwsze sześć miesięcy jego trwania, a następnie świadczenie zostaje zmniejszone do 50%. Firmom, które biorą udział w programie, nie wolno dokonywać zwolnień w ciągu sześciu miesięcy po jego zakończeniu.

Z kolei w Bułgarii wydłużono obowiązywanie „60/40 wage subsidy”. Na mocy tego programu bułgarski rząd finansuje w 60% wynagrodzenia pracowników (dotyczy to pracowników przedsiębiorstw, które z powodu pandemii zmuszone byłyby zredukować ich liczbę).

Większość środków zaproponowanych osobom fizycznym przez państwa członkowskie UE obowiązywało do końca 2020 r. Liczba rozwiązań wprowadzonych w 2021 r. jest jednak mniejsza, co zapewne wiązało się z nadzieją na szybkie zażegnanie pandemii. Pomoc COVID-owa w Polsce jest skoncentrowana głównie na wsparciu przedsiębiorstw, mniej na osobach, które utraciły pracę. Wsparcie dla płatników polegało głównie na przesunięciu terminu przekazania do urzędu skarbowego zaliczek na PIT i zryczałtowanego podatku PIT. W zakresie ZUS były to głównie świadczenia postojowe i zwolnienia z opłacania składek ZUS.

Grzegorz Ogórek, starszy menedżer w dziale prawno-podatkowym PwC

Coraz więcej pracy zdalnej i nowe wyzwania podatkowe

Jak wynika z raportu PwC Upskilling Hopes & Fears aż 77% Polaków oczekuje, że w przyszłości ich praca będzie odbywała się w modelu hybrydowym. Dla pracodawców to bardzo cenna wskazówka, jak powinni kształtować przyszły model pracy w swoich organizacjach. A skoro pandemia przyspieszyła trend związany z wykonywaniem pracy z dowolnego miejsca, w tym z innych krajów, firmy muszą być świadome wyzwań podatkowych, które się z tym wiążą.

Katarzyna Komorowska, partner w PwC

Eksperci PwC zwracają uwagę, że jeśli praca jest wykonywana poza terytorium Polski, nie ma obowiązku PIT i składek ZUS w Polsce – w tym przypadku zastosowanie mają przepisy podatkowe kraju wykonywania pracy. Jednak w sytuacji częściowej pracy na terytorium Polski może powstać obowiązek podatkowy w Polsce, jak również obowiązek opłacania składek ZUS (zależnie od faktu, czy Polska ma podpisaną umowę o zabezpieczeniu społecznym z danym krajem lub czy ten kraj należy do UE/EOG).

Dlatego ważne jest, aby pracodawcy - zanim podejmą decyzję o zatrudnieniu pracownika, który miałby pracować zdalnie z zagranicy - przeanalizowali możliwe konsekwencje prawno-podatkowe takiego modelu. W tym celu należy zestawić przepisy polskie z regulacjami kraju, w którym praca będzie wykonywana, oraz międzynarodowe.

* Dane w raporcie uwzględniają 27 krajów UE oraz Wielką Brytanię.