MSSF 16: Stopa dyskontowa – jak ją wyliczyć?
Wpływ stopy dyskontowej na bilans pod MSSF 16 (IFRS 16)
Ustalenie odpowiednej stopy dyskontowej szybko staje się jednym z trudniejszych i ważniejszych obszarów przy wycenie leasingu zgodnie z MSSF 16 (IFRS 16). Jest to jeden z najbardziej złożonych obszarów standardu, wymagający od spółek znaczących szacunków. Niewielka zmiana stopy dyskontowej może mieć znaczący wpływ na wielkość rozpoznanych aktywów i pasywów pod nowym standardem.
Jakie są wymogi MSSF 16 (IFRS 16) w zakresie stopy dyskontowej?
Na dzień rozpoczęcia umowy leasingu, MSSF 16 (IFRS 16) wymaga od leasingobiorcy zdyskontowania opłat leasingowych z zastosowaniem "stopy wewnętrznej leasingu" (ang. rate implicit in the lease), jeżeli można ją łatwo ustalić. Jeżeli nie można łatwo ustalić takiej stopy, leasingobiorca jest zobowiązany do wykorzystania krańcowej stopy pożyczkowej (ang. incremental borrowing rate).
Stopa wewnętrzna leasingu to stopa procentowa, która powoduje, że bieżąca wartość opłat leasingowych i niegwarantowana wartość końcowa są równe sumie wartości godziwej aktywa bazowego i początkowym bezpośrednim kosztom leasingodawcy.
Zarówno twórcy standardu, jak i spółki, szybko zauważyli, że określenie wewnętrznej stopy leasingu może być w wielu przypadkach utrudnione, bardzo kosztowe lub wręcz niemożliwe ze względu na konieczność szacowania wartości końcowej przedmiotu leasingu i jego wartości godziwej.
Trudności dotyczą w szczególności umów leasingu, w przypadku których na koniec okresu leasingu prawdopodobne jest, że dany składnik aktywów będzie wykazywał znaczącą wartość końcową, na przykład w przypadku leasingu nieruchomości. Spółki wynajmujące nieruchomości mają bardzo często ograniczoną wiedzę o ich wartości rynkowej lub rezydualnej po zakończeniu okresu najmu.
W praktyce oznacza to, że większość najemców będzie musiała wykorzystać krańcową stopę pożyczkową dla części (jeśli nie większości) swoich umów leasingu.
Jak określić krańcową stopę pożyczkową wg MSSF 16 (IFRS 16)?
MSSF 16 (IFRS 16) definiuje krańcową stopę pożyczkową jako stopę, którą oprocentowana byłaby pożyczka zaciągana przez leasingobiorcę na podobny okres i przy podobnym zabezpieczeniu, przeznaczona na opłacenie składnika aktywów o podobnej wartości do prawa użytkowania, w podobnym otoczeniu gospodarczym.
W związku z tym stopa ta powinna uwzględnić sytuację kredytową leasingobiorcy, długość okresu najmu, charakter i jakość dostarczonego zabezpieczenia (czyli wynajmowane aktywo) oraz warunki ekonomiczne, w których wystąpiła transakcja. Stopa taka dla jednej umowy dzierżawy będzie inna niż stopa konieczna do zastosowania dla innej umowy o zasadniczo różnych warunkach.
W praktyce określenie odpowiedniej krańcowej stopy pożyczkowej może być skomplikowane i może wymagać skorzystania z usług eksperta ds. wyceny.
Proces ten prawdopodobnie wymagać będzie zbadania:
- Jaka jest aktualna struktura finansowania jednostki (np. jakie instrumenty dłużne posiada jednostka i jakie są warunki tych instrumentów)
- Jaka byłaby odpowiednia stopa referencyjna – np. obligacje państwowe (wziąć należy pod uwagę walutę, warunki gospodarcze i okres obowiązywania umowy leasingu) - odpowiednie mogą być rentowności obligacji rządowych lub krzywe stóp procentowych
- Pozostałe istotne warunki leasingu, w tym charakter aktywów bazowych
Szacowanie stopy dyskontowej dla celów MSSF 16 (IFRS 16) rodzi pytania:
1) Czy jednostka może użyć ważonego średniego kosztu kapitału (WACC) jako przybliżenia krańcowej stopy pożyczkowej?
2) Czy rentowność nieruchomości (yield) może być zastosowana jako stopa dyskontowa dla najmu nieruchomości?
3) Czy jedna jednostka z grupy może wykorzystać stopę dyskontową innej jednostki z tej samej grupy?
Odpowiedź 1
Zwykle będzie to niewłaściwe, ponieważ WACC uwzględnia zarówno finansowanie dłużne, jak i kapitałowe i nie jest specyficzny dla leasingu.
Odpowiedź 2
Również w tym przypadku zwykle nie jest to właściwe, ponieważ o ile dochód z nieruchomości jest specyficzny dla poszczególnych nieruchomości, nie uwzględnia on takich czynników jak długość dzierżawy lub ocena zdolności kredytowej dzierżawcy. Rentowność nieruchomości może być jednak właściwym punktem wyjściowym, od którego należy dokonać korekt w celu uzyskania odpowiedniej krańcowej stopy pożyczkowej.
Odpowiedź 3
Zasadniczo nie będzie właściwe stosowanie tej samej stawki w grupie bez dokonania odpowiednich korekt dostosowujących stopę do specyficznych warunków w jakich działa jednostka.
Dlaczego stopa dyskontowa jest tak ważna?
Poniższa tabela ilustruje wpływ niewielkiej zmiany stopy dyskontowej na 20-letnią umowę najmu z rocznymi opłatami leasingowymi w wysokości 10 000 PLN.
| Stopa dyskonta | Wartość początkowa zobowiązania leasingowego (w tys.) |
| 3% | 153,2 tys. PLN wartość bazowa |
| 5% | 130,8 tys. PLN (- 14,6% w stosunku do wartości bazowej) |
| 8% | 106,0 tys. PLN (- 30,8% w stosunku do wartości bazowej) |
| 10% | 93,6 tys. PLN (- 38,9% w stosunku do wartości bazowej) |
Na przykładzie tym widać jak stosunkowo niewielki wzrost stopy dyskontowej znacząco zmniejsza początkową wartość zobowiązania leasingowego.
Skutkiem wzrostu stopy dyskontowej będzie:
- Niższa wartość zobowiązania i prawa do użytkowania
- Niższa roczna amortyzacja, a tym samym wyższy zysk operacyjny
- Wyższa roczna opłata odsetkowa, a zatem wyższe koszty finansowe
W związku z tym należy zadbać o to, aby stosowane stopy dyskontowe były odpowiednie i dostosowane do jednostki, a ujawnienia w tym zakresie w sprawozdaniach finansowych odpowiednio obszerne.
Powiązane zagadnienia
Skontaktuj się z nami
Obserwuj nas
