Tarcza antykryzysowa i pomoc publiczna | Instrumenty wsparcia dla przedsiębiorstw

15/07/20

Obecna sytuacja związana z epidemią COVID-19 jest czasem szczególnych wyzwań dla wszystkich przedsiębiorców. Aby przeciwdziałać gospodarczym skutkom COVID-19, w dniu 31 marca 2020 r. weszła w życie pierwsza część pakietu pomocowego przygotowanego przez rząd (Tarcza Antykryzysowa). W dniu 18 kwietnia pojawiła się kolejna część - tzw. Tarcza Antykryzysowa 2.0, dnia 15 maja 2020 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została tzw. Tarcza Antykryzysowa 3.0, zaś 23 czerwca 2020 r. - tzw. Tarcza Antykryzysowa 4.0.

Elementami rządowego wsparcia są również m.in. ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców oraz ustawa o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju (PFR).

Poniżej prezentujemy, jakie rozwiązania zawierają uchwalone akty oraz które, już wcześniej istniejące instrumenty wsparcia, mogą okazać się korzystne dla Twojej firmy.

Podsumowanie form wsparcia dla przedsiębiorców

W celu wsparcia przedsiębiorców rządy poszczególnych krajów, jak również Unia Europejska udostępniły szereg instrumentów mających na celu minimalizację negatywnych skutków pandemii COVID-19. Poniżej przedstawiamy podsumowanie wybranych form wsparcia dostępnych dla przedsiębiorców prowadzących działalność w Polsce w ramach tzw. tarcz antykryzysowych.

Pobierz zestawienie (.pdf)

Pobierz zestawienie w wersji ang (.pdf)

Zapraszamy do obejrzenia rozmowy prof. Witolda Orłowskiego i Mieczysława Gonty, partnera PwC o Tarczy antykryzysowej

Rozwiązania dla firm w ramach tzw. tarczy antykryzysowej oraz pomocy publicznej - wszystko co muszą wiedzieć przedsiębiorcy

Podatki i składki

PIT

Zgodnie z przyjętymi rozwiązaniami, wydłużony został termin przekazania przez płatników zaliczek związanych z podatkiem PIT. Specustawa objęła zaliczki z przychodów z pracy oraz z umowy zlecenia i umowy o dzieło z marca i kwietnia. Ich wpłata, zamiast odpowiednio do 20 kwietnia i 20 maja, może nastąpić do 1 czerwca 2020 r. Warunkiem skorzystania z odroczonego terminu płatności jest wykazanie, że wnioskujący płatnicy ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu epidemii COVID-19.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dla podatników PIT termin na złożenie zeznania podatkowego za 2019 r. upływa 30 kwietnia 2020 r. W ustawie znalazł się jednak zapis umożliwiający podatnikom złożenie zeznania i uiszczenie należnego zobowiązania w terminie do 31 maja 2020 r. Przy czym w ustawie wskazano, że zeznanie złożone po 30 kwietnia a przed 31 maja 2020 r. będzie równoznaczne ze złożeniem przez podatnika tzw. czynnego żalu, a więc pisma, które chroni przed karami przewidzianymi dla podatnika w Kodeksie karnym skarbowym.

Dodatkowo istnieje możliwość rozliczenia w kosztach podatkowych kar umownych i odszkodowań w sytuacji, gdy firma nie mogła wywiązać się ze swoich zobowiązań na skutek koronawirusa.

ZUS

Nowe przepisy wprowadziły również możliwość odroczenia składek na ZUS na okres 3 miesięcy dla przedsiębiorców. W złożonym wniosku firma musi wykazać, w jaki sposób epidemia koronawirusa przełożyła się na sytuację finansową firmy i brak możliwości opłacenia należności w terminie. W przypadku zawarcia umowy z ZUS nie nalicza się odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie ulgi w spłacie zadłużenia.

W przypadku samozatrudnionych i mikroprzedsiębiorców możliwe będzie uzyskanie całkowitego zwolnienia z płacenia składek na ZUS przez 3 miesiące.

Jednym z założeń uchwalonej w kwietniu nowej tarczy antykryzysowej jest rozszerzenie zakresu podmiotów uprawnionych do zwolnienia ze składek. Zgodnie z ustawą, przedsiębiorstwa zatrudniające od 10 do 49 ubezpieczonych mogą wystąpić o zwolnienie z obowiązkowych składek w wysokości 50% łącznej kwoty wszystkich składek.

Ulgi

Wprowadzona została również możliwość ujęcia ulgi na badania i rozwój już na etapie zaliczek na podatek dochodowy. Rozwiązanie to jest adresowane do firm prowadzących prace o tym charakterze, których celem jest przeciwdziałanie rozwojowi epidemii. Więcej o pomocy publicznej piszemy poniżej.

Wprowadzono możliwość skorzystania z "ulgi na złe długi" w zakresie odliczania wierzytelności, jeśli minie 30 dni od terminu płatności. Rozwiązanie to dotyczy jednakże tylko tych podmiotów, których sytuacja ekonomiczna uległa pogorszeniu z powodu epidemii koronawirusa.

Certyfikaty rezydencji

Wprowadzono możliwość potwierdzenia kopią certyfikatu rezydencji miejsca zamieszkania i siedziby podatnika dla celów podatkowych w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy po ich odwołaniu.

W czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy po ich odwołaniu, warunek uzyskania przez płatnika certyfikatu rezydencji od podatnika uważa się za spełniony także w przypadku, gdy płatnik posiada certyfikat rezydencji tego podatnika obejmujący 2019 r. oraz oświadczenie podatnika co do aktualności danych w nim zawartych.

W przypadku certyfikatu rezydencji niezawierającego okresu jego ważności, w odniesieniu do którego okres kolejnych 12 miesięcy upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres obowiązywania tych stanów oraz przez okres 2 miesięcy po ich odwołaniu.

Wsparcie finansowe

W opublikowanych przepisach rząd zaproponował szereg elementów takich jak m.in. odroczenie wybranych zobowiązań publicznych, pożyczki, gwarancje czy dopłaty do wynagrodzeń i składek ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).

Dlatego też aby efektywnie wykorzystać tarczę antykryzysową, kluczowa może okazać się sprawna identyfikacja dostępnych źródeł wsparcia oraz wybór najbardziej optymalnej strategii aplikowania, uwzględniając nie tylko potencjalne korzyści, ale również ewentualne ryzyka.

Dofinansowanie wynagrodzeń

W ramach wsparcia finansowego pracodawców zaproponowano dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników zatrudnionych u danego przedsiębiorcy oraz należnych od nich składek na ubezpieczenia społeczne - dotyczy to części finansowanej przez pracodawcę.

Początkowo firma mogła wystąpić o dofinansowanie wynagrodzeń wszystkich pracowników lub części z nich, objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19. Przedsiębiorstwa, których obroty spadną o 15% albo 25% względem wskazanych okresów referencyjnych, będą mogły uzyskać przez 3 miesiące dofinansowanie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do połowy wynagrodzeń pracowników, jednak nie więcej niż do wysokości 40% przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego przez GUS.

Obecnie istnieje możliwość otrzymania wsparcia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez te podmioty, które pomimo spadku obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19, nie zdecydowały się na objęcie pracowników przestojem ekonomicznym, przestojem wynikającym z art. 81 Kodeksu pracy oraz obniżeniem wymiaru czasu pracy.

Aby otrzymać wsparcie z funduszu, konieczne jest złożenie wniosku o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP do dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy, właściwego ze względu na swoją siedzibę.

Świadczenie postojowe

Dla osób prowadzących działalność gospodarczą oraz wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych ustawodawca przewidział świadczenia postojowe. W razie przestoju trwającego co najmniej 30 dni mogą one wnioskować o świadczenie postojowe w wysokości do 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli umowa została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r., a wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy cywilnoprawnej wynosi nie mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r.

Świadczenie postojowe może zostać przyznane ponownie, na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono świadczenie postojowe. Wypłata po raz kolejny świadczenia postojowego może zostać dokonana nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty świadczenia postojowego. Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego jest wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna nie uległa poprawie.

Wsparcie Agencji Rozwoju Przemysłu (ARP)

Tzw. Tarcza Antykryzysowa 2.0. zawiera rozwiązania dotyczące możliwości udzielenia przez Agencję Rozwoju Przemysłu (ARP) przedsiębiorcom wsparcia służącego zachowaniu płynności finansowej. Wsparcie to może przybrać między innymi postać pożyczek z ARP na bieżące funkcjonowanie, z 15-miesięczną karencją spłaty. Priorytet przy uzyskiwaniu wsparcia z ARP mają mieć branże dotknięte kryzysem, takie jak sektor transportowy.

Kwestie ważne dla pracodawców opisaliśmy szerzej w artykule: Koronawirus - co muszą wiedzieć pracodawcy.

Odroczenia obowiązków, wydłużenie ważności decyzji administracyjnych

Wydłużenie ważności decyzji administracyjnych

Ponieważ panująca epidemia powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu urzędów, uchwalone przepisy wpłynęły na wydłużenie ważności decyzji administracyjnych. Dotyczy to na przykład wydłużenia ważności okresowych badań lekarskich pracowników oraz ważność orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (warunkujących wypłatę świadczeń).

Przedłużenie wiz i zezwoleń na pobyt

Przedłużone mają zostać również wizy pobytowe i zezwolenia na pobyt wydawane cudzoziemcom.

Wydłużeniu ulegnie także termin składania wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych dla pracowników (w tym na pobyt czasowy, stały czy rezydenta długoterminowego UE) oraz okres ważności wizy, jeżeli ostatni dzień ważności zezwolenia lub wizy wypadałby w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (przedłużenie do 30 dni od dnia odwołania tego stanu).

W znowelizowanej ustawie rozszerzona została lista dokumentów uprawniających cudzoziemcow do legalnego pobytu.

Więcej czasu na PPK

Zmiany dotkną również PPK. Średnie przedsiębiorstwa, zatrudniające co najmniej 50 pracowników i nie więcej niż 249, będą miały więcej czasu na zawarcie umów o zarządzanie i prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych. Na obecnych zasadach termin na zawarcie umów upływa odpowiednio pod koniec kwietnia i na początku maja bieżącego roku.

Proponowana zmiana zakłada wydłużenie tego terminu aż o 9 miesięcy, dzięki czemu firmy, w okresie problemów gospodarczych wywołanych epidemią, nie będą musiały ponosić kosztów związanych z implementacją PPK.

Przesunięcie terminów sprawozdań i deklaracji

Sprawozdania finansowe

Specustawa wprowadziła również możliwość przesunięcia za pomocą rozporządzenia Ministra Finansów terminów składania sprawozdań finansowych o 3 miesiące, przez podmioty zobowiązane do tego w ustawie o rachunkowości (w przypadku jednostek podlegających nadzorowi KNF - o 2 miesiące).

CIT

Termin na złożenie deklaracji CIT-8 i płatności podatku przesunięto na 31 maja 2020 r.

Z kolei dla organizacji pozarządowych termin ten został przesunięty na 31 lipca 2020 r.

Termin na przygotowanie dokumentacji cen transferowych został wydłużony do końca grudnia 2020 r. (gdy termin na sporządzenie dokumentacji upływa w okresie od dnia 31 marca 2020 r. do dnia 30 września 2020 r.) lub o 3 miesiące (gdy termin na sporządzenie dokumentacji upływa w okresie od 1 października 2020 r. do 31 stycznia 2021 r.).

Możliwość rozliczenia w kosztach podatkowych kar umownych i odszkodowań w sytuacji, gdy firma nie mogła wywiązać się ze swoich zobowiązań na skutek koronawirusa.

MDR

W przypadku schematów podatkowych terminy z nimi związane nie rozpoczynają się a rozpoczęte podlegają zawieszeniu w okresie od dnia 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, przy czym w przypadku schematów podatkowych transgranicznych nie dłużej niż do dnia 30 czerwca 2020 r.

VAT

Obowiązek składania nowych JPK_VAT z deklaracją (JPK_VDEK) dla wszystkich przedsiębiorców został odroczony do dnia 1 października 2020 r.

Nieruchomości

Umowy najmu

W związku z zakazem handlu w obiektach o powierzchni sprzedażowej przekraczającej 2.000 m2, wygaśnięciu ulegają zobowiązania stron zawartej umowy najmu.

W związku z tym konieczne jest złożenie przez najemcę wiążącej oferty przedłużenia obowiązywania umowy na dotychczasowych warunkach o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy. Powinno to nastąpić w okresie trzech miesięcy od daty zniesienia zakazu.

Na mocy uchwalonych przepisów, najemcy mogą też wnioskować o przedłużenie najmu do 30 czerwca bieżącego roku, jeżeli ich umowy wygasłyby przed tym terminem. Bez znaczenia pozostaje tu charakter prowadzonej działalności gospodarczej i miejsce, w którym znajduje się lokal. Istotne znaczenie ma fakt, że przepisy nie znajdą zastosowania, gdy wynajmujący wcześniej nie dopełnił swoich zobowiązań.

Tarcza 4.0 doprecyzowuje pojęcie powierzchni handlowej, przez którą rozumie się powierzchnię znajdującą się w obiekcie handlowym o powierzchni sprzedaży powyżej 2.000 m2 niezależnie od celu oddania powierzchni do używania, w szczególności w celu sprzedaży towarów, świadczenia usług i gastronomii.

Zapłata podatku minimalnego

Wprowadzono możliwość zwolnienia z podatku od przychodów z budynków przychodów podlegających opodatkowaniu na podstawie art. 30g ustawy o PIT lub art. 24b ustawy o CIT, ustalonych za okres od dnia 1 marca 2020 r. Zwolnienie obowiązuje do dnia 31 grudnia 2020 r.

Podatek od nieruchomości

Rady gmin mogą uchwalić częściowe zwolnienia od podatku od nieruchomości, takich jak grunty czy budynki. Jest to istotne dla przedsiębiorców, których sytuacja pogorszyła się w związku z pandemią.

Więcej o umowach najmu w przewodniku dla przedsiębiorców: Umowy najmu a COVID-19 - praktyczny przewodnik dla przedsiębiorców.

Pomoc publiczna

Oprócz tarczy antykryzysowej, warto pamięć również o dotychczas istniejących źródłach pomocy publicznej.

Przemyślane i skuteczne wykorzystywanie dostępnych dotacji i ulg może pozwolić na obniżenie zobowiązań podatkowych lub kosztów prowadzonej działalności poprzez ich częściową refundację.

Zwracamy Państwa uwagę w szczególności na ulgę badawczo-rozwojową oraz IP BOX, które nie wymagają od przedsiębiorców deklarowania żadnych nowych przedsięwzięć. Możliwość skorzystania z tych ulg uwarunkowana jest wyłącznie charakterem dotychczasowej działalności przedsiębiorcy.

Spośród dostępnych instrumentów, szczególnie pomocne mogą okazać się:

Ulga badawczo-rozwojowa – dodatkowe zwiększenie kosztów uzyskania przychodu z tytułu realizowanej działalności badawczo-rozwojowej;
IP BOX – możliwość zastosowania obniżonej stawki opodatkowania w stosunku do dochodów uzyskanych dzięki uzyskanym prawom własności intelektualnej oraz programom komputerowym;
Dotacje UE – wsparcia w ramach dotacji bezpośrednich, dostępne przede wszystkim na realizację projektów badawczo-rozwojowych oraz zakup infrastruktury B+R;
Polska Strefa Inwestycji – zwolnienie z podatku dochodowego z tytułu realizacji nowej inwestycji;

W czasie częściowego paraliżu wielu obszarów, działalności gospodarczej, instytucje odpowiedzialne za powyższe źródła pomocy publicznej (np. NCBiR, Specjalne Strefy Ekonomiczne), w dalszym ciągu funkcjonują udzielając wsparcia na dotychczasowych zasadach.

Wpływ kryzysu na projekty w toku

W obecnej sytuacji, wyzwaniem dla przedsiębiorstw korzystających z pomocy publicznej, może okazać się dochowanie zobowiązań wynikających z otrzymanych już dotacji czy zwolnień podatkowych.

Na szczęście większość programów wsparcia przewiduje możliwości zmiany poszczególnych parametrów projektów. Dotyczy to zarówno funduszy europejskich, jak również np. Specjalnych Stref Ekonomicznych / Polskiej Strefy Inwestycji.

Co może zrobić przedsiębiorca napotykający trudności w osiągnięciu zadeklarowanych celów i wskaźników projektu? W takiej sytuacji warto rozważyć m.in.

Wnioskowanie o zmianę harmonogramu realizacji projektu, wdrożenia jego rezultatów czy płatności dotacji lub raportowania w projektach dofinansowanych z dotacji UE;
Modyfikacje budżetu projektu obejmujące m.in. przesunięcia kosztów pomiędzy poszczególnymi kategoriami;
Wydłużenie czasu realizacji inwestycji korzystającej ze wsparcia w ramach Specjalnych Stref Ekonomicznych / Polskiej Strefy Inwestycji,
Zmiana (obniżenie) planowanych parametrów dotyczących m.in. wartości kosztów kwalifikowanych, liczby nowych miejsc pracy czy wartości wskaźników.
Renegocjacja warunków płatności opłaty administracyjnej ponoszonej na rzecz Specjalnych Stref Ekonomicznych.