Przed jakimi wyzwaniami stoi szef działu podatkowego?

22/08/18

Jakie wyzwania czekają na zarządzających działami podatkowymi? Z jakimi problemami muszą się mierzyć i jakie bariery przełamywać, aby wzmacniać rolę działów podatkowych w przedsiębiorstwie?

Dyrektorzy działów podatkowych wskazali kilka istotnych problemów dotykających ich zespoły. Problemy te można podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne.

Do przyczyn wewnętrznych należą przede wszystkim problemy ze rozumieniem biznesu przez pracowników działów podatkowych, a także nie dostrzeganie jego istoty. Często jest to związane z niedostatecznym zrozumieniem samych celów biznesowych przedsiębiorstwa i skupienie się tylko na aspektach podatkowych. Podobne utrudnienia mogą pojawiać się także po stronie komórek biznesowych – niska świadomość podatkowa specjalistów z rożnych działów biznesowych oraz wśród kadry menedżerskiej. Poważnym zagrożeniem jest także nadmierna chęć działów biznesowych do realizowania swoich celów, bez zrozumienia, jakie podejmowane przez nich aktywności pociągają za sobą ryzyka.

Zdania respondentów, którzy wzięli udział w badaniu „Doradca podatkowy przyszłości” przeprowadzonym przez PwC w lipcu 2017 r., są w tej kwestii podzielone po równo: połowę stanowią przedsiębiorstwa, gdzie decydenci rozumieją wagę korzystania ze wsparcia działu podatkowego przy realizacji zadań biznesowych i stale z niej korzystają. Po drugiej stronie znalazły się działy podatkowe, które nie są angażowane przez decydentów lub są angażowane tylko sporadycznie.

Na poparcie tezy drugiej z grup, aż 63% dyrektorów podatkowych zadeklarowało, że nie jest informowana o ważnych zdarzeniach i zmianach biznesowych na etapie planowania. Oznacza to, że w wielu przypadkach pracownicy działu podatkowego dowiadują się o istotnych zmianach w biznesie, które mają wpływ na rozliczenia podatkowe, już po ich wejściu w życie, ewentualnie w przypadku pojawienia się problemów lub wątpliwości. Zdarza się również, że pracownicy działów podatkowych nie są w ogóle informowani, a o zmianach dowiadują się z faktur lub innych dokumentów źródłowych.

Opinie te jasno wskazują, że potrzebna jest znacząca poprawa komunikacji pomiędzy komórkami biznesowymi i działami podatkowymi przedsiębiorstw. Z jednej strony niezbędne jest stałe uświadamianie jakie ryzyka pociągają za sobą decyzje działów biznesowych ze szczególnym uwzględnieniem niestandardowych i rzadziej występujących transakcji. Z drugiej strony bezwzględnie konieczne jest, aby pracownicy działów podatkowych mieli pełna świadomość i zrozumienie jakie są cele przedsiębiorstwa, jak wyglądają założenia finansowe i jakie są priorytetowe obszary zainteresowania zarządu firmy.

Wielkim wyzwaniem, przed którym stanąć muszą dyrektorzy podatkowi są zmiany pokoleniowe w dziale podatkowym. W wielu przypadkach przetasowania personalne powodują powstawanie luki kompetencyjnej, co może negatywnie wpływać na jakość świadczonych usług. Problemy mogą pojawiać się nawet w przypadku zatrudnienia doświadczonej osoby, która jednak potrzebuje odpowiedniego wdrożenia do pracy, zaznajomienia się z kulturą firmy czy czasu na zbudowanie odpowiedniej sieci kontaktów wewnątrz przedsiębiorstwa. W szczególności, gdy relacje pomiędzy działami oparte są na poszczególnych osobach w różnych komórkach organizacyjnych.

Kolejnym sprawdzianem czekającym dyrektorów podatkowych jest zadbanie o bezpieczeństwo osób odpowiadających za rozliczenia podatkowe przed organami skarbowymi. Blisko połowa ankietowanych wskazała, że odpowiedzialność członków zarządu przedsiębiorstwa stale rośnie.

Dyrektorzy podatkowi są świadomi, iż podatki są elementem wizerunku odpowiedzialnego biznesu, a jedną z podstawowych zasad społecznych jest ich uczciwe płacenie. Punkt ten staje się wyjątkowo ważny w związku z wprowadzeniem obowiązku publikacji danych podatkowych, w tym efektywnej stopy opodatkowania, przez 5000 największych przedsiębiorstw. Firmy te znalazły się pod presją opinii publicznej i istotnym z PR-owego punktu widzenia jest zachowanie „dobrej prasy”. Jednakże w tym miejscu należy poczynić dygresję, iż zestaw danych wyznaczony przez rządzących może powodować niesłuszne oskarżenia wysuwane w stosunku do firm, które stosowały zupełnie legalne i nieszkodliwe sposoby na zmniejszenie bazy podatkowej np. rozliczenie straty podatkowej czy działalność w specjalnej strefie ekonomicznej.

Działania władz na całym świecie wymuszają na przedsiębiorstwach większą transparentność i sumienne przygotowywanie rozliczeń podatkowych. Urzędy skarbowe dzięki międzynarodowej kooperacji są w stanie działać o wiele skuteczniej. Coraz większa liczba kontroli przeprowadzanych przez bardziej wyspecjalizowanych urzędników pozwala władzom podatkowym na odzyskiwanie większej ilości niesłusznie pomniejszonych podatków. A wprowadzone nowe narzędzie informatyczne, jak e-deklaracje czy Jednolity Plik Kontrolny, pozwalają na lepsze monitorowanie sytuacji i szybsze wychwytywanie potencjalnych błędów lub celowych zamaskowań. W związku z powyższym, wielkim wyzwaniem stojącym przed działami podatkowymi przedsiębiorstw będzie sprostanie rosnącym wymaganiom urzędników.

A to na pewno nie koniec…