Opublikowana 15 września 2020 r. interpretacja ogólna dotycząca zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu rozwiała szereg wątpliwości dotyczących wielu praktycznych aspektów stosowania tej struktury wynagradzania. W połączeniu z najnowszymi interpretacjami indywidualnymi wydawanymi dla branży budowlanej może to dawać większe niż w poprzednich latach poczucie bezpieczeństwa związanego ze stosowaniem tego rozwiązania dla inżynierów budowlanych i projektantów dokumentacji technicznej.
Przez ostatnie lata funkcjonowania przepisów dotyczących zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów powstało szereg praktycznych zagadnień dotyczących poprawnego sposobu ich stosowania. Wątpliwości budziły takie kwestie jak sposób określenia wysokości honorarium autorskiego, czy możliwość zastosowania tego rozwiązania dla określonych czynności wspierających lub przygotowawczych. Sprawy nie ułatwiały zmieniające się linie orzecznicze i kazuistyczne podejście wynikające z wydawanych interpretacji indywidualnych. Interpretacja ogólna jest podsumowaniem dotychczasowej praktyki orzeczniczej i ma na celu rozwianie wątpliwości w odniesieniu do stosowania tych przepisów prawa podatkowego.
Ogólne reguły
Stosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodu za przekazanie praw autorskich jest rozwiązaniem atrakcyjnym w głównej mierze dla pracownika. Dzięki tej strukturze, zamiast standardowych, zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu może on do części swojego wynagrodzenia zastosować koszty uzyskania przychodu w wysokości 50%. Pracodawcom stosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu umożliwia zaoferowanie pracownikom bardziej atrakcyjnych wynagrodzeń netto bez zwiększania kosztu budżetu wynagrodzeń. Dzieje się tak, ponieważ mechanizm zastosowania tej struktury wynagradzania polega na wyszczególnieniu w wynagrodzeniu brutto pracownika honorarium autorskiego - wynagrodzenia za przekazanie pracodawcy praw autorskich do utworu, którego autorem lub współautorem jest pracownik. W praktyce zaliczka na podatek od honorarium autorskiego jest niższa niż w przypadku wypłaty tej samej kwoty w ramach podstawowego wynagrodzenia, co pozwala na wypłacenie wyższej kwoty netto.
Stosowanie tej formy wynagradzania jest oczywiście uzależnione od spełnienia określonych warunków.
Najważniejsze z nich to:
- stworzenie utworu podlegającego ochronie na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (powinien być to przejaw działalności o indywidualnym, oryginalnym charakterze, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia),
- utwór powinien mieścić się w jednej z określonych w ustawie dziedzin działalności (m.in. architektury, inżynierii budowlanej, urbanistyki lub szeroko pojętej działalności badawczo-rozwojowej),
- rezultat prac powinien być utrwalony w dowolnej postaci (projektu, rysunku, schematu, opisu w formie zarówno papierowej jak i pliku elektronicznego),
- nastąpi rozporządzanie takim utworem podlegającym ochronie prawnoautorskiej (np. przekazanie praw do utworu pracodawcy).
Wysokość podwyższonych kosztów uzyskania przychodu jest limitowana do kwoty 85 528 złotych rocznie. Przekłada się to dla pracownika na wynagrodzenie netto wyższe o nawet 27 tys. złotych w skali roku.
Ponadto, w praktyce powstaje szereg zagadnień, które należy rozstrzygnąć przed rozpoczęciem stosowania tej struktury wynagradzania. Przykładowo, istotne jest odróżnienie rezultatów prac mających charakter twórczy od działalności rutynowej i odtwórczej, a następnie ustalenie sposobu określania honorarium należnego za przekazanie praw autorskich do utworu na rzecz pracodawcy. Konieczne jest również ustalenie odpowiedniego procesu utrwalania i archiwizacji rezultatów prac i związanego z tym harmonogramu dokonywania rozliczeń. Na koniec całość zasad regulujących sposób funkcjonowania struktury wynagradzania powinna zostać odpowiednio odzwierciedlona w umowach o pracę i wewnętrznych regulacjach pracodawcy.
Znaczenie Interpretacji ogólnej dla branży budowlanej
Wydana przez Ministra Finansów interpretacja ogólna dotycząca zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów uporządkowała szereg wątpliwości, które wynikały z dotychczasowych niejednolitych wypowiedzi organów i sądów. W ten sposób usankcjonowano m.in. możliwość wypłacania honorarium autorskiego w trakcie powstawania utworu (jeszcze przed jego utrwaleniem) czy stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu do niektórych składników wynagrodzenia, które nie są wynagrodzeniem zasadniczym. Poza zakresem interpretacji ogólnej pozostaje jednak szereg zagadnień związanych ze stosowaniem 50% kosztów uzyskania przychodu dla konkretnych kategorii pracowników, czy określonych rodzajów utworów lub szczegółowych zasad prowadzenia ewidencji utworów. Są to zagadnienia, które powinien każdorazowo rozstrzygnąć pracodawca wdrażający tego rodzaju strukturę wynagradzania.
Wyjaśnienie kluczowych wątpliwości narosłych wokół stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu przyczyni się z pewnością do szerszego ich zastosowania, zwłaszcza w branżach, które dotychczas nie stosowały tego rozwiązania tak powszechnie jak branża kulturalna czy programiści. Znaczenie tej struktury wynagradzania będzie tym większe, że pozwala ona pracodawcom na bezkosztowe poprawienie konkurencyjności swojej oferty wynagrodzeniowej w walce o ekspertów z pożądanych specjalizacji, w szczególności inżynierów.
Ważne kwestie dla branży budowlanej
Niezależnie od powyższego, w praktyce branży budowlanej wydaje się, że kluczową kwestią jest ustalenie kręgu osób, których charakter pracy pozwala na zastosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Ustawodawca bowiem ograniczył możliwość stosowania tego rozwiązania do określonych kategorii działalności, w tym m.in. do:
- działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, programów komputerowych,
- działalności publicystycznej,
- działalności konserwatorskiej,
- działalności badawczo-rozwojowej.
W tym zakresie warto skupić się na definicji działalności twórczej w zakresie inżynierii budowlanej. Zakres inżynierii budowlanej nie został zdefiniowany w ustawie o PIT. W związku z tym można go interpretować z uwzględnieniem podstawowej regulacji ustawowej – ustawy o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa. Zgodnie z art. 2 ust. 2 ww. ustawy, wykonywanie zawodu inżyniera budownictwa polega na projektowaniu obiektów budowlanych, ich realizacji, nadzorze nad procesem ich powstawania, utrzymaniu tych obiektów oraz na edukacji w tym zakresie. Mając powyższe na uwadze, działalność twórcza w zakresie inżynierii budowlanej powinna być odnoszona zasadniczo do sfery projektowej, a zatem do projektowania obiektów budowlanych, uwzględniając przy tym, aby efekty prac były utworami zgodnie z definicją zawartą w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Niewątpliwe osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalnościach, o których mowa w Prawie budowlanym mogą korzystać z podwyższonych kosztów – oczywiście pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków – przede wszystkim tworzenia utworów. Stworzenie zatem projektu budowlanego, czy też projektu wykonawczego przez inżyniera budowlanego nie powinno budzić wątpliwości.
Co jednak z osobami nieposiadającymi formalnych uprawnień inżynieryjnych? Ustawodawca nie przewidział wymogu posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych dla korzystania z 50% kosztów uzyskania przychodu. W naszej ocenie zatem, wydaje się, że każdy pracownik, który tworzy utwory w dziedzinie inżynierii budowlanej może korzystać z tego rozwiązania.
Ustawodawca nie przewidział wymogu posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych dla korzystania z 50% kosztów uzyskania przychodu. W naszej ocenie zatem, wydaje się, że każdy pracownik, który tworzy utwory w dziedzinie inżynierii budowlanej może korzystać z tego rozwiązania.
Kolejną kwestią wymagającą rozstrzygnięcia jest ustalenie czy osoby, które tworzą utwory jedynie pośrednio związane z działalnością inżyniera budowlanego (np. biznesowe założenia projektowe, projekty o charakterze wstępnym, utwory pomocnicze) mogą nadal korzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu. Ani ustawodawca, ani dotychczasowe interpretacje indywidualne nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Co prawda wydawane interpretacje zazwyczaj prezentują stanowisko korzystne z perspektywy firm – tym niemniej nie odnoszą się one do kwestii działalności pośredniej. Pomocne mogą być zatem interpretacje wydawane nie dla branży budowlanej, ale dla branży IT – w których wyraźnie wskazuje się, że „nie tylko kody źródłowe programów komputerowych wypełniają przesłanki wynikające z art. 22 ust. 9b pkt 1 omawianej ustawy, lecz także utwory powstałe w procesie tworzenia programu komputerowego, tj. kody źródłowe programów komputerowych i/lub aplikacji mobilnych i/lub webowych, plany i/lub prototypy systemów, bazy oraz struktury danych, strony internetowe, dokumentacja techniczna, publikacje naukowe, specyfikacje (w tym specyfikacje architektury projektowanych rozwiązań informatycznych), plany, analizy, raporty oraz rekomendacje, projekty graficzne (np. interfejs użytkownika), materiały reklamowe i marketingowe, materiały audio-wideo, a także prezentacje.” (interpretacja podatkowa Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 września 2020 r. - 0113-KDWPT.4011.110.220.1.DS).
Tym niemniej, biorąc pod uwagę, że rzeczywistość każdej firmy jest nieco odmienna – warte rozważenia jest złożenie wniosku o indywidualną interpretację w celu potwierdzenia jakie przejawy działalności twórczej pracowników w danej organizacji mogą podlegać 50% kosztom
Można wysnuć podobny wniosek również dla działalności w obszarze inżynierii budowlanej – tak długo jak powstający utwór pośrednio bądź bezpośrednio zmierza do stworzenia np. projektu budowlanego powinien być podstawą do wypłaty honorarium autorskiego uprawniającego do 50% kosztów uzyskania przychodu.
Tym niemniej, biorąc pod uwagę, że rzeczywistość każdej firmy jest nieco odmienna – warte rozważenia jest złożenie wniosku o indywidualną interpretację w celu potwierdzenia jakie przejawy działalności twórczej pracowników w danej organizacji mogą podlegać 50% kosztom.
Biorąc pod uwagę niedawno wydaną interpretację ogólną oraz szereg interpretacji indywidualnych korzystnych dla pracodawców – wydaje się, że to dobry moment na przyjrzenie się przez firmy z branży budowlanej możliwości stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu dla pracowników twórczych. Dla firm, które już z tego rozwiązania korzystają – warto sprawdzić czy w obliczu interpretacji ogólnej nie warto dokonać modyfikacji struktury wynagradzania, aby uczynić ją bardziej bezpieczną i optymalną.
Skontaktuj się z nami
Obserwuj nas
